Những tư liệu về báo chí tại Bảo tàng Quảng Ninh

Những trang báo cũ, những cuốn sổ ghi chép đã nhuốm màu thời gian, máy ghi âm, máy quay và những chiếc máy ảnh... Mỗi hiện vật, tư liệu về báo chí được lưu giữ tại Bảo tàng Quảng Ninh đang kể những câu chuyện của những người làm báo, tái hiện sinh động dòng chảy của lịch sử, trong đó báo chí vừa là người quan sát, vừa là chứng nhân.

Bảo tàng Quảng Ninh hiện trưng bày nhiều hiện vật gắn liền với sự phát triển của báo chí Quảng Ninh từ thời kỳ đầu tiên cho đến nay như: Loa phát thanh, radio, máy ảnh, máy quay, điện thoại, điện đàm, băng đĩa, máy ghi âm, chân máy camera, chân micro, ống kính, đèn flash máy ảnh, loa truyền thanh, đầu dựng phim... của các thế hệ phóng viên. Những hiện vật này được trưng bày trang trọng trong tủ kính để phục vụ khách tham quan.

Tư liệu báo chí trước thời kỳ Vùng mỏ giải phóng (năm 1955) gồm hơn 20 tư liệu hiện vật là báo Quảng Yên, tờ tin Hồng Gai, tạp chí Thợ Mỏ, cùng khoảng 10 tờ tin tức của Ty tuyên truyền đặc khu Hòn Gai. Ngoài ra, còn có tờ “Tin tức Hải Ninh” ở tỉnh Hải Ninh được in bằng hai thứ tiếng Việt - Hán. Báo chí sau khi Vùng mỏ giải phóng gồm 80 tư liệu báo chí và 20 quyển đóng gáy các ấn phẩm đã xuất bản của Báo Quảng Ninh, Báo Hạ Long… Hàng ngàn trang báo của thế hệ những người làm báo Quảng Ninh được lưu giữ cẩn thận là những thước phim quay ngược thời gian về từng giai đoạn phát triển của báo chí Vùng mỏ.

Cuối năm 1928, những người cộng sản đầu tiên ở Vùng mỏ ngay trong ngày thành lập Chi bộ Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội đã quyết định cho ra một tờ báo lấy tên là báo Than, phát hành trong công nhân, để tuyên truyền giác ngộ lý tưởng cách mạng.

Như vậy, chỉ sau 3 năm Nguyễn Ái Quốc sáng lập Báo Thanh niên (6/1925) - tờ cách mạng đầu tiên của nước ta, thì tại Vùng mỏ, những đảng viên cộng sản đi “vô sản hóa” ở đây đã xuất bản được báo để truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, giác ngộ lý tưởng cách mạng cho công nhân và quần chúng nhân dân. Với sự kiện báo Than xuất bản từ năm 1928, Quảng Ninh là một trong những địa phương sớm nhất xuất hiện báo chí cách mạng. 

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác sưu tầm, phát huy giá trị của các tư liệu hiện vật về nghề báo ở Vùng mỏ, Hội Nhà báo tỉnh, các cơ quan báo chí, truyền thông ở Quảng Ninh, Bảo tàng và Thư viện Quảng Ninh, các cơ quan thuộc ngành Than… đã có các giải pháp để sưu tầm, lưu giữ, trưng bày nhằm phát huy giá trị của các tư liệu, hiện vật này.

Khu vực trưng bày tư liệu về báo chí Quảng Ninh được bố trí tại tầng 2, trong không gian trưng bày các hiện vật thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Không chỉ đóng vai trò lưu giữ các di sản văn hóa báo chí, những hiện vật, tư liệu này còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và bảo tồn các giá trị của báo chí trong xã hội hiện đại. Với sự tiến bộ của công nghệ, Bảo tàng đang sử dụng các phương tiện kỹ thuật số để lưu trữ và giới thiệu các tài liệu quý giá, đồng thời tiếp cận đối tượng công chúng rộng rãi hơn. Từ việc trưng bày các tờ báo xa xưa, sẽ mở rộng các không gian để giới thiệu về quá trình chuyển mình của báo chí trong kỷ nguyên số, nơi mà thông tin được truyền tải không chỉ qua giấy mà còn qua các phương tiện số như website, mạng xã hội, và ứng dụng di động. Những hiện vật, tài liệu quý giá tại Bảo tàng Quảng Ninh là công cụ giáo dục thực tế nhằm nâng cao tư duy cho người làm báo thêm hiểu và tự hào rõ về lịch sử và những giá trị truyền thống của nghề báo.