Những “cột mốc sống” nơi biên cương

Họ là những già làng, trưởng bản, người có uy tín, như những “cột mốc sống” nơi phên giậu Tổ quốc, “cây đại thụ” tỏa bóng cho cộng đồng, góp phần giữ vững ANTT, vun đắp khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng vùng biên ngày càng giàu đẹp, bình yên.

Gieo niềm tin

Một ngày giữa thu, chúng tôi về thôn Lục Chắn (xã Hải Sơn), vùng cao biên giới của tỉnh. Gần 60 tuổi, ông Lỷ A Chặng (dân tộc Sán Chỉ), Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn, vẫn hằng ngày gắn bó với nương rẫy và những bước chân tuần tra biên giới.

Hơn 20 năm trước, ông Chặng cùng gia đình rời quê Tiên Yên lên vùng biên giới lập nghiệp. Vùng đất ngày ấy còn hoang vu, an ninh phức tạp. Bằng sự bền bỉ, ông vừa khai hoang dựng nghiệp, vừa kiên trì vận động bà con đoàn kết, giữ gìn trật tự thôn bản. Ông tâm sự: “Ban đầu không dễ, bà con chưa tin. Tôi phải đi từng nhà, làm gương để dân nhìn thấy. Khi dân tin, mình mới làm được việc”.

Giờ đây Lục Chắn đã thay đổi diện mạo. Những cánh rừng keo xanh ngút ngàn, tình làng nghĩa xóm thêm bền chặt. Quan trọng hơn, ý thức bảo vệ biên giới, chấp hành pháp luật đã thấm vào nếp sống mỗi người dân. Ông Chặng chính là “cột mốc sống” góp phần giúp Lục Chắn vững vàng trên hành trình phát triển.

Cũng trên tuyến biên giới xã Hải Sơn, ông Choỏng Sao Chắn (dân tộc Dao), người uy tín thôn Phình Hồ, đã ngoài 60 tuổi nhưng vẫn tích cực tham gia Tổ tự quản đường biên, cột mốc. Mỗi tuần ông dành vài buổi đi dọc đường biên, phát quang, dọn dẹp, kịp thời báo tin khi có dấu hiệu khả nghi.

Chúng tôi gặp ông Choỏng Sao Chắn khi ông đang chuẩn bị đi kiểm tra đường biên, toát lên ở ông là tinh thần trách nhiệm của một “cột mốc sống”. Bằng uy tín, ông luôn đồng hành cùng lực lượng biên phòng tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia bảo vệ biên giới; đến từng hộ gia đình tuyên truyền chủ trương, chính sách của Ðảng, pháp luật của Nhà nước, quy định về biên giới để bà con hiểu và thực hiện.

Ông Chắn chia sẻ: “Sản xuất kết hợp với bảo vệ biên giới là nghĩa vụ và trách nhiệm của toàn dân Phình Hồ. Khi đi lao động trên khu vực biên giới, chúng tôi vẫn nhắc nhau nêu cao cảnh giác, phát hiện người lạ phải báo ngay với chính quyền và BĐBP”.

Tại bản Nà Lý (xã Quảng Đức), nhắc đến ông Phùn Hợp Sềnh (dân tộc Dao), người dân đều trân trọng bởi uy tín và những đóng góp của ông đối với địa phương. Ở tuổi 76, ông vẫn giữ giọng nói dõng dạc, ánh mắt sáng như chứa khí chất núi rừng. Gần 30 năm làm Bí thư Đảng ủy xã, rồi ĐBQH khóa VIII, ông hiểu hơn ai hết đời sống của đồng bào mình. Dù đã nghỉ hưu, ông vẫn bận rộn: Lúc dự hòa giải, khi xuống hộ dân vận động trồng rừng, nuôi trâu bò, làm kinh tế từ cỏ voi. Ông cười bảo: “Phải giúp bà con cái ăn cái mặc thì mới nói được chuyện giữ rừng, giữ bản, giữ bình yên”.

Điều đặc biệt ở ông Sềnh là sự kiên trì giữ nền nếp văn hóa người Dao. Ông dạy tiếng nói, chữ viết cho con cháu, để thế hệ sau không quên cội nguồn. Ông tuyên truyền chống đạo trái phép, coi đó là cách giữ niềm tin vào Đảng. Ngày 17/9 vừa qua, ông tiếp tục được mời tham gia mô hình “Phát huy vai trò người có uy tín” ở xã Quảng Đức. Với sự hiện diện của ông, bà con càng thêm tin tưởng, phong trào giữ gìn bình yên bản làng thêm lan tỏa. Sức lan tỏa của một “người uy tín” không chỉ ở lời nói, mà còn ở cách sống giản dị, mẫu mực hằng ngày.

Cũng ở thôn Nà Lý, ông Phoòng Nhục Phí (dân tộc Dao), nguyên Bí thư Đảng ủy xã, dù đã gần 70 tuổi vẫn ngày ngày cùng dân quân tuần tra biên giới, dọn đường quanh cột mốc. Ông vận động bà con từ bỏ mê tín dị đoan, giữ gìn nếp nhà truyền thống. Thành quả không chỉ ở những buổi tuần tra, mà còn ở kết quả giảm nghèo rõ rệt: Từ 30% hộ nghèo nay thôn chỉ còn vài hộ cận nghèo. Ông được bà con gọi là “người truyền lửa” nơi vùng biên.

Ở thôn Pắc Pộc (xã Hoành Mô), anh Nình A Ngằn (dân tộc Sán Chỉ), Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn, luôn được bà con tin yêu. Tuổi đời còn trẻ, nhưng anh Ngằn đã sớm trở thành điểm tựa tinh thần của người dân thôn. Anh năng động trong vận động bà con phát triển kinh tế, phát triển nông, lâm nghiệp với các loại cây bản địa như quế, hồi; khuyến khích thanh niên đi làm công nhân các công ty, tham gia các tổ công nhân tại cửa khẩu… để vươn lên phát triển kinh tế. Anh Ngằn chia sẻ: “Mình trẻ thì phải đi trước, làm trước, để bà con thấy mà tin, mà theo”. Không chỉ lo cho kinh tế, anh còn thường xuyên cùng BĐBP tuần tra đường biên, mốc giới. Hình ảnh bí thư chi bộ trẻ cùng CBCS biên phòng trở nên quen thuộc với người dân thôn. Sức trẻ ấy khi được thắp lửa từ các già làng, trưởng bản, đang góp phần viết tiếp câu chuyện mới nơi phên giậu Tổ quốc.

Gốc rễ bền sâu

Ngày 17/9 vừa qua, xã Quảng Đức tổ chức ra mắt mô hình “Phát huy vai trò người có uy tín, già làng, thầy cúng, thầy thuốc vận động nhân dân tham gia công tác bảo đảm ANTT, phòng ngừa tảo hôn tại các thôn, bản vùng dân tộc thiểu số", đây là mô hình đầu tiên khu vực miền Đông tỉnh. Với 46 thành viên là già làng, trưởng bản, thầy cúng, thầy thuốc, mô hình hướng tới mục tiêu phối hợp chặt chẽ giữa hệ thống chính trị, LLVT và nhân dân. Các thành viên là cầu nối giữa chính quyền với đồng bào, vận động nhân dân giữ gìn ANTT, phòng ngừa tảo hôn, xóa bỏ hủ tục, nâng cao ý thức pháp luật.

Ông Phùn Hợp Sềnh cùng nhiều người uy tín khác được tín nhiệm tham gia nòng cốt. Họ không chỉ tuyên truyền chính sách, mà còn hòa giải mâu thuẫn, hướng dẫn bà con phát triển kinh tế, dạy con cháu tránh xa tệ nạn. Ông Phạm Văn Khởi, Phó Bí thư Đảng ủy xã Quảng Đức, cho biết: “Khi người có uy tín lên tiếng, bà con nghe và làm theo. Đây là mấu chốt để giữ gìn bình yên từ cơ sở”.

Mô hình được nhân dân trong xã tích cực hưởng ứng. Cùng với các lực lượng công an, bảo vệ an ninh cơ sở, BĐBP, mô hình còn là “địa chỉ” quan trọng để nhân dân tin tưởng, tích cực tham gia tổ tự quản, mạnh dạn tố giác tội phạm, thông tin về tình hình ANTT, cuộc sống trong thôn, bản. Mô hình không chỉ là một sáng kiến quản lý xã hội, còn minh chứng cho phương châm “Lấy dân làm gốc, dựa vào dân để giữ đất, giữ làng”.

Quảng Ninh có hơn 118km đường biên trên bộ, gần 200km biên giới biển. Thực hiện Chỉ thị số 01/CT-TTg (ngày 9/1/2015), phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới” đã phát huy hiệu quả. Đến nay, các đồn biên phòng đã phối hợp thành lập 497 tổ tự quản đường biên, cột mốc với gần 5.600 thành viên, trong đó người uy tín luôn giữ vai trò nòng cốt.

Từ các tổ tự quản đường biên cột mốc, các mô hình biên giới bình yên, từ nguồn tin quần chúng cung cấp, lực lượng biên phòng, công an đã phát hiện, xử lý hàng trăm vụ vi phạm pháp luật. Điều này cho thấy sức mạnh của “thế trận lòng dân” khi mỗi người dân trở thành một chiến sĩ, mỗi thôn, bản là một pháo đài.

Những già làng, trưởng bản... không có chức danh lớn, nhưng uy tín và trách nhiệm của họ là sức mạnh vô hình. Mỗi người một câu chuyện nhưng đều chung một điểm: Lấy uy tín để xây dựng niềm tin, lấy gương mẫu để dẫn dắt cộng đồng. Họ chính là “cây đại thụ” giữa đại ngàn, bám rễ sâu vào biên cương Tổ quốc, tỏa bóng bình yên cho bản làng, góp phần giữ vững biên cương và xây dựng quê hương giàu đẹp.