Nhiệm kỳ của đổi mới và đột phá

Nhìn lại chặng đường 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XV của Đảng bộ tỉnh, Quảng Ninh đã trải qua nhiều thử thách chưa từng có, song cũng ghi dấu những bước tiến mạnh mẽ, mang tính bứt phá, khẳng định bản lĩnh của một địa phương tiên phong trong đổi mới sáng tạo, một cực tăng trưởng năng động của vùng và cả nước.

Thành quả ấn tượng

Trong bối cảnh tình hình quốc tế và trong nước có nhiều biến động, đan xen cả cơ hội và thách thức, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Quảng Ninh đã phát huy truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm”, đoàn kết, tự lực, tự cường, kiên định mục tiêu phát triển nhanh, bền vững. Sức mạnh của văn hóa, con người cùng quyết tâm chính trị cao đã tạo nên khí thế mới, động lực mới, giúp tỉnh vững vàng vượt qua khó khăn, giữ vững ổn định, đồng thời đạt nhiều thành tựu toàn diện, nổi bật.

Điểm sáng lớn nhất trong nhiệm kỳ này chính là công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị. Quảng Ninh kiên trì triển khai đồng bộ, quyết liệt cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Tổ chức bộ máy hệ thống chính trị được tinh gọn theo hướng “tinh - gọn - mạnh - hiệu lực - hiệu quả”, đáp ứng yêu cầu mô hình chính quyền địa phương hai cấp hoạt động thông suốt, hiệu quả. Phương thức lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng không ngừng đổi mới, năng lực điều hành và quản lý của chính quyền được nâng lên rõ rệt. Đây chính là nền tảng để Quảng Ninh triển khai thành công những đột phá về kinh tế - xã hội.

Về kinh tế, Quảng Ninh tiếp tục là điểm sáng toàn quốc với tốc độ tăng trưởng cao và ổn định. Giai đoạn 2021-2025, GRDP bình quân ước đạt 10,4%/năm, gấp 1,7 lần so với bình quân cả nước. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng bền vững, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo tăng nhanh về quy mô và tỷ trọng, trở thành một trụ cột quan trọng. Các đột phá chiến lược cùng nhiều chương trình, đề án trọng điểm được triển khai quyết liệt, mang lại hiệu quả thiết thực.

Cải cách hành chính và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục là dấu ấn đột phá, đưa Quảng Ninh trở thành tỉnh duy nhất nhiều năm liền dẫn đầu cả nước về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) cùng các chỉ số về chính quyền liêm chính, kiến tạo, hành động phục vụ nhân dân. Đây là minh chứng sinh động cho tư duy phát triển mới, đặt người dân và doanh nghiệp vào vị trí trung tâm, lấy sự hài lòng của nhân dân làm thước đo hiệu quả hoạt động của bộ máy công quyền.

Hạ tầng chiến lược, nhất là giao thông, đô thị, du lịch và dịch vụ, được đầu tư đồng bộ, hiện đại, tạo đột phá về không gian phát triển. Tốc độ đô thị hóa của Quảng Ninh nằm trong nhóm cao nhất cả nước. GRDP bình quân đầu người đến năm 2025 ước đạt trên 11.000 USD, gấp 2,3 lần bình quân cả nước, một con số ấn tượng thể hiện rõ sự trỗi dậy mạnh mẽ của tỉnh.

Không chỉ phát triển kinh tế, Quảng Ninh còn chăm lo toàn diện cho đời sống văn hóa - xã hội, con người. An sinh xã hội được bảo đảm với những kết quả có tính “dấu mốc”, như xóa 100% nhà tạm, dột nát mới phát sinh; cơ bản không còn hộ nghèo, cận nghèo theo chuẩn của trung ương và tỉnh. Chất lượng cuộc sống nhân dân không ngừng cải thiện, nhất là ở các vùng khó khăn, biên giới, hải đảo. Văn hóa được phát huy, gắn với truyền thống lịch sử, bản sắc Vùng mỏ. Đây chính là yếu tố bền vững để Quảng Ninh phát triển hài hòa, bao trùm, hướng đến mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.

Công tác quốc phòng, an ninh, đối ngoại tiếp tục được bảo đảm vững chắc. Tỉnh luôn giữ thế chủ động, không để xảy ra tình huống bị động, bất ngờ; chủ quyền biên giới, biển đảo quốc gia được giữ vững. Quảng Ninh xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác, ổn định và phát triển; mở rộng quan hệ đối ngoại ngày càng đi vào chiều sâu, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.

Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XV, Quảng Ninh đã hoàn thành và cơ bản hoàn thành 16/19 chỉ tiêu chủ yếu, khẳng định sức mạnh nội lực, năng lực lãnh đạo và điều hành, cũng như niềm tin, sự đồng thuận xã hội.

Nhiều bài học kinh nghiệm quý 

Từ thực tiễn sinh động đó, Đảng bộ tỉnh đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý báu. Trước hết, phải đặc biệt coi trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng, coi đây là then chốt để bảo đảm mọi thành công. Cùng với đó là phát huy truyền thống đoàn kết, thống nhất, đổi mới tư duy phát triển, bám sát thực tiễn, lựa chọn đúng trọng tâm, khâu đột phá và tổ chức thực hiện quyết liệt. Chú trọng chất lượng, hiệu quả tăng trưởng, phát triển bền vững, huy động mọi nguồn lực, kết hợp chặt chẽ nội lực với ngoại lực. Quán triệt sâu sắc quan điểm “Dân là gốc”, phát huy sức mạnh nhân dân, củng cố niềm tin và khối đại đoàn kết toàn dân. Giữ vững quốc phòng - an ninh, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển.

Đặt trong hành trình 40 năm đổi mới của đất nước, thành tựu của Quảng Ninh càng trở nên nổi bật. Từ một tỉnh thuần túy khai thác than, kinh tế đơn điệu, Quảng Ninh đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành địa phương đi đầu trong đổi mới sáng tạo của vùng đồng bằng Bắc Bộ, một cực tăng trưởng quan trọng của miền Bắc. Quy mô GRDP năm 2025 ước đạt 395.000 tỷ đồng, gấp 135 lần so với năm 1995. GRDP bình quân đầu người đạt trên 11.000 USD, nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước.

Quảng Ninh kiên định con đường phát triển bền vững, chuyển đổi từ “nâu” sang “xanh”, phát triển công nghiệp sạch, chế biến chế tạo, dịch vụ tổng hợp hiện đại, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn gắn với kinh tế biển. Hạ tầng chiến lược, đặc biệt là hạ tầng giao thông liên kết vùng, được đầu tư đồng bộ, hiện đại, mở ra không gian phát triển mới. Cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục là dấu ấn nổi bật, tạo sự khác biệt so với nhiều địa phương khác.

Những thành tựu ấy đã khắc họa rõ nét chân dung một Quảng Ninh giàu đẹp, văn minh, hiện đại, với những đặc trưng riêng có: Thiên nhiên tươi đẹp - Văn hóa đặc sắc - Xã hội văn minh - Hành chính minh bạch -  Kinh tế phát triển - Nhân dân hạnh phúc. Đây không chỉ là kết quả của một nhiệm kỳ, mà còn là thành quả của cả chặng đường 40 năm đổi mới, là nền tảng vững chắc để Quảng Ninh tự tin bước vào giai đoạn phát triển mới, khẳng định vai trò là một trong những trung tâm động lực tăng trưởng hàng đầu của đất nước.

Tiếp tục hành trình đổi mới

Sau gần 40 năm đổi mới, cơ đồ, tiềm lực, vị thế, uy tín quốc tế của đất nước được nâng cao vượt bậc, mở ra những cơ hội lịch sử mới để dân tộc bước vào kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ. Trong dòng chảy chung của cả nước, Quảng Ninh khẳng định vai trò là một cực tăng trưởng toàn diện của khu vực phía Bắc, duy trì đà tăng trưởng cao, ổn định từ năm 2015 đến nay. Tuy nhiên, để bứt phá mạnh mẽ trong giai đoạn 2026-2030, thách thức lớn đặt ra hiện nay là duy trì tốc độ tăng trưởng GRDP ở mức cao trong khi vẫn phải bảo đảm chất lượng, hiệu quả và tính bền vững, trong bối cảnh quy mô kinh tế ngày càng mở rộng và sự cạnh tranh khu vực ngày càng gay gắt. Bên cạnh đó, quá trình phát triển công nghiệp, đặc biệt là khai thác than, nhiệt điện và đô thị hóa nhanh lại tiềm ẩn những xung đột với định hướng chuyển đổi xanh, phát triển du lịch và dịch vụ chất lượng cao.

Không chỉ vậy, khát vọng đưa Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch quốc tế hàng đầu cũng đối diện những hạn chế về nguồn lực, nhân lực và việc chưa thu hút đủ các nhà đầu tư chiến lược quy mô lớn. Song song với đó, thách thức cân bằng giữa phát triển nhanh và bền vững đi liền với nguy cơ gia tăng khoảng cách giàu -  nghèo, cùng những tác động khó lường của biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh. Đặc biệt, yêu cầu kép vừa phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, vừa bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ trên một địa bàn chiến lược, phên giậu của Tổ quốc, càng khiến bài toán phát triển trở nên phức tạp.

Những mâu thuẫn và thách thức đó đòi hỏi Quảng Ninh phải có tầm nhìn dài hạn, quyết sách mạnh mẽ và giải pháp đồng bộ, vừa tạo động lực tăng trưởng mới, vừa bảo đảm mục tiêu phát triển xanh, bền vững, hài hòa giữa kinh tế, xã hội, môi trường và quốc phòng - an ninh.

Để hóa giải những mâu thuẫn và vượt qua thách thức, Quảng Ninh cần kiên định với mô hình phát triển “xanh, bền vững, toàn diện”, đồng thời chủ động kiến tạo những động lực tăng trưởng mới. Trước hết, phải tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển từ khai thác tài nguyên sang dựa vào tri thức, công nghệ, đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao. Điều này không chỉ giúp nâng cao sức cạnh tranh, mà còn bảo đảm sự phát triển hài hòa với môi trường sinh thái.

Song song với đó, tỉnh cần xây dựng hệ sinh thái công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến chế tạo, logistics và du lịch đẳng cấp quốc tế, gắn với vùng động lực phía Bắc và chuỗi giá trị toàn cầu. Đây sẽ là nền tảng để giảm dần phụ thuộc vào ngành than, đồng thời khẳng định vai trò cực tăng trưởng năng động của cả nước. Một trụ cột quan trọng khác là phát triển con người - nguồn lực then chốt của mọi sự đổi mới. Quảng Ninh phải coi trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ có tầm nhìn chiến lược, đội ngũ công nhân kỹ thuật lành nghề, cùng lực lượng lao động dịch vụ - du lịch chuyên nghiệp, thân thiện, mang tầm quốc tế.

Tỉnh cũng cần đẩy mạnh liên kết vùng, mở rộng hợp tác quốc tế, thu hút các nhà đầu tư chiến lược, đặc biệt là trong lĩnh vực hạ tầng xanh, công nghệ cao, dịch vụ chất lượng cao. Chỉ bằng cách gắn kết chặt chẽ giữa nội lực và ngoại lực, giữa địa phương và quốc gia, giữa kinh tế và quốc phòng - an ninh Quảng Ninh mới có thể duy trì thế phát triển bền vững, lâu dài. Trên hết, phải kiên định với phương châm phát triển nhanh nhưng không nóng vội, bền vững nhưng không bảo thủ, để Quảng Ninh thực sự trở thành hình mẫu về sự dung hòa giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường, tiến bộ xã hội và giữ vững chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

Có thể khẳng định, trong kỷ nguyên phát triển mới, Quảng Ninh không chỉ là điểm sáng tăng trưởng của vùng Đông Bắc, mà còn là biểu tượng về khát vọng vươn lên, sự sáng tạo và quyết tâm đổi mới. Với những mục tiêu, giải pháp, đột phá chiến lược đã được xác định, Quảng Ninh đang kiên định con đường trở thành trung tâm động lực phát triển, góp phần hiện thực hóa khát vọng phồn vinh, hùng cường của đất nước vào giữa thế kỷ XXI.