Nhiều mô hình thiết thực bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa

Với 43 dân tộc cùng sinh sống, Quảng Ninh có bề dày của di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Để bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa, tỉnh đã có nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế- xã hội, nâng cao đời sống tinh thần cho người dân.

CLB Văn nghệ xã Bình Liêu được thành lập năm 2018 với 54 thành viên là những người yêu hát then, đàn tính và mong muốn được lan tỏa di sản văn hóa truyền thống trong cộng đồng, làm phong phú hơn đời sống tinh thần của người dân. Đến nay CLB có trên 200 thành viên, duy trì tập luyện vào các ngày cuối tuần tại nhà văn hóa.

Trong quá trình hoạt động, CLB luôn có ý thức bảo tồn, gìn giữ vốn then cổ của dân tộc Tày Bình Liêu; sưu tầm, thực hành nhiều nghi lễ, bài then cổ cầu phúc, cầu mùa, múa then cổ, múa chầu then; thường xuyên tổ chức các lớp dạy hát then, đàn tính cho con cháu và những người đam mê với loại hình nghệ thuật này.

Bà Lý Thị Hoa, Chủ nhiệm CLB, chia sẻ: Từ năm 13 tuổi tôi đã bắt đầu học hát then, đàn tính và ngày càng đam mê với loại hình nghệ thuật truyền thống của dân tộc mình. Hát then đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tôi mong muốn những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc được nhiều người biết đến, được giới trẻ quan tâm. Thông qua những buổi biểu diễn của CLB tại các kỳ liên hoan, hội diễn, giao lưu VHVN, hy vọng sẽ lan tỏa những giá trị của văn hóa truyền thống đến người dân và du khách.

Hoạt động từ cuối năm 2024, Làng Văn hóa - Du lịch dân tộc Sán Dìu (thôn Vòng Tre, đặc khu Vân Đồn) là nơi trưng bày di sản văn hóa của người Sán Dìu, từ trang phục nam - nữ đến nghi lễ đám cưới, thờ cúng tổ tiên, nhà ở, công cụ sản xuất….

Bà Trương Thị Lừu, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Vòng Tre, cho biết: Làng Văn hóa - Du lịch dân tộc Sán Dìu đã giúp các nghệ nhân trong thôn lan tỏa làn điệu hát Soọng Cô, trang phục truyền thống và nghi thức đám cưới của người Sán Dìu, góp phần gìn giữ, bảo tồn di sản văn hóa, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về cội nguồn, bản sắc dân tộc, từ đó vun đắp lòng tự hào, nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi người dân và cộng đồng trong việc bảo tồn, giữ gìn di sản. 

Quảng Ninh hiện có 641 di tích, 382 di sản văn hóa phi vật thể. Để bảo tồn và phát huy các di sản trong phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh đã xây dựng các cơ chế, chính sách về nghiên cứu, phục dựng, bảo tồn, khôi phục và phát huy giá trị văn hóa, những môn thể thao trong vùng đồng bào DTTS; duy trì tổ chức các hoạt động văn hóa giàu ý nghĩa và sức hấp dẫn, như Ngày hội VHTT các dân tộc Tày, Dao, Sán Chỉ, Ngày hội VHTT các dân tộc vùng Đông Bắc, Ngày hội VHTT tỉnh với những sản phẩm văn hóa du lịch độc đáo, tiêu biểu, như: Bóng đá nữ dân tộc Sán Chỉ xã Bình Liêu; Hội thi Vua gà xã Tiên Yên; Liên hoan ẩm thực đường phố; Lễ hội nghệ thuật đường phố... 

Tỉnh chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa, di tích cách mạng, danh lam thắng cảnh; bảo tồn bản, làng truyền thống thông qua việc xây dựng làng, bản văn hóa của dân tộc Tày, Sán Chỉ, Dao; tuyên truyền người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm gìn giữ trang phục truyền thống, công cụ lao động sản xuất truyền thống; nhạc cụ, khí cụ đang còn lưu giữ, sử dụng trong sinh hoạt thường ngày.

Tỉnh khuyến khích người dân địa phương tham gia vào việc gìn giữ và khai thác di sản thông qua các mô hình homestay, dịch vụ du lịch cộng đồng, bán hàng OCOP, trình diễn lễ hội truyền thống... Qua đó nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.