Nâng cao chất lượng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực

Tỉnh Quảng Ninh xác định phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong ba đột phá chiến lược, gắn với yêu cầu phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và hội nhập quốc tế. Bởi vậy, tỉnh đã triển khai nhiều chính sách, chương trình và nguồn lực để thực hiện công tác này.

Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1446/QĐ-TTg ngày 30/8/2021 phê duyệt Chương trình “Đào tạo, đào tạo lại nâng cao kỹ năng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư”, UBND tỉnh đã kịp thời ban hành Kế hoạch số 190/KH-UBND ngày 8/10/2021 nhằm cụ thể hóa chủ trương của Trung ương về mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp triển khai chương trình trên địa bàn tỉnh.

Công tác tuyên truyền được đẩy mạnh nhằm nâng cao nhận thức của người lao động, người sử dụng lao động, học sinh, sinh viên và các bên liên quan về chất lượng nguồn nhân lực. Tỉnh đã tiến hành khảo sát thực trạng kỹ năng nghề của người lao động tại hơn 300 doanh nghiệp, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực: Công nghiệp chế biến chế tạo, logistics, dệt may, công nghệ ô tô, công nghệ cao, công nghệ thông tin và dịch vụ du lịch.

Trên cơ sở đó, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) đã điều chỉnh lại danh mục ngành nghề, cơ cấu chỉ tiêu tuyển sinh theo nhu cầu thị trường lao động; xây dựng và cập nhật các chương trình đào tạo ngắn hạn, đào tạo lại dành cho lao động đang làm việc tại doanh nghiệp; đồng thời đề xuất mở mới một số ngành nghề có tính ứng dụng công nghệ cao hoặc đáp ứng yêu cầu về kỹ năng nghề trong tương lai.

Các cơ sở này cũng chú trọng đổi mới chương trình giảng dạy; tăng cường hợp tác doanh nghiệp trong tổ chức giảng dạy, thực hành, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và khả năng đáp ứng nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp. Theo đó, từ năm 2021 đến nay, các cơ sở GDNN đã rà soát và cập nhật hơn 200 chương trình đào tạo hiện có và xây dựng mới 140 chương trình theo hướng tích hợp kiến thức cách mạng công nghiệp 4.0. Các chương trình, giáo trình được rà soát, xây dựng mới theo quy định hiện hành, trong đó đảm bảo tỷ lệ thực hành chiếm 70-80% tổng thời lượng chương trình; thực hiện đổi mới cấu trúc chương trình đào tạo nhằm giúp học sinh, sinh viên sau tốt nghiệp đáp ứng được ngay yêu cầu thực tiễn của doanh nghiệp, cơ sở sản xuất - kinh doanh.

Tỉnh cũng chú trọng tổ chức các hoạt động bồi dưỡng, đào tạo nhằm nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng sư phạm và năng lực số cho đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý trong các cơ sở GDNN. Trung bình mỗi năm, tỉnh tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho khoảng 150 lượt nhà giáo và cán bộ quản lý. Một số doanh nghiệp trên địa bàn đã phối hợp cùng các cơ sở GDNN để lựa chọn, bồi dưỡng người có tay nghề cao trở thành người hướng dẫn thực tập tại doanh nghiệp.

Quảng Ninh còn áp dụng nhiều chính sách hỗ trợ tuyển sinh, đào tạo cho các cơ sở GDNN, như: Miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập, ký túc xá; ưu tiên tuyển sinh cho nhóm lao động yếu thế (người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, lao động bị mất việc). Hình thức đào tạo được đa dạng hóa, linh hoạt: Vừa học vừa làm; đào tạo tại doanh nghiệp; liên kết đào tạo giữa trường nghề và các cơ sở đào tạo đại học, cao đẳng ngoài tỉnh.

Từ năm 2020 đến hết tháng 6/2025, các cơ sở GDNN trên địa bàn đã tuyển sinh được 207.892 người với hơn 120 nghề thuộc 7 nhóm nghề khác nhau; trong đó trình độ trung cấp 31.568 người, cao đẳng 4.561 người, còn lại là sơ cấp nghề và đào tạo dưới 3 tháng. Số lượng người học trình độ cao đẳng và nhóm nghề Du lịch - Dịch vụ có xu hướng tăng, cơ bản đáp ứng nhu cầu nhân lực cho doanh nghiệp và nhu cầu của xã hội.

Tỉnh cũng đã ban hành thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ học nghề. Cụ thể, theo Nghị quyết 310/2020/NQ-HĐND của HĐND tỉnh, giai đoạn 2021-2024, đã hỗ trợ 53.893 lượt người với kinh phí là 94,4 tỷ đồng; theo Nghị quyết số 35/2021/NQ-HĐND của HĐND tỉnh đã hỗ trợ cho 16.049 lượt học sinh, sinh viên với kinh phí 67,9 tỷ đồng. Còn theo Quyết định số 46/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh đã hỗ trợ đào tạo nghề cho 8.058 người.

Sự phối hợp giữa “3 nhà”: Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp đã được tăng cường. Giai đoạn 2021-2024, tổng chi ngân sách địa phương cho giáo dục đào tạo và dạy nghề của tỉnh Quảng Ninh đạt khoảng 21.638 tỷ đồng, chiếm khoảng 20% tổng chi ngân sách địa phương. Từ năm 2000 đến nay, các ngành, địa phương của tỉnh đã giới thiệu hơn 84.000 lượt lao động cho các doanh nghiệp. Từ năm 2021 đến nay, có hơn 48.000 lượt lao động được đào tạo tại doanh nghiệp.

Nhờ tập trung nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đến cuối tháng 6/2025, tỷ lệ lao động qua đào tạo trên địa bàn tỉnh đạt 87,3%; trong đó tỷ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ đạt 51,6%. 6 tháng đầu năm 2025, có khoảng 17.580 lượt lao động trên địa bàn có việc làm mới. Thời gian tới, Quảng Ninh tiếp tục tăng cường sự gắn kết giữa đào tạo với thị trường lao động; đa dạng các giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng sự phát triển bền vững của tỉnh.