Nâng cao chất lượng dân số

Nâng cao chất lượng dân số là nhiệm vụ then chốt để cải thiện Chỉ số HDI. Thời gian qua tỉnh đã triển khai hiệu quả nhiều nghị quyết, chỉ thị, chương trình, đề án, giúp các chỉ số dân số - y tế cải thiện rõ rệt, tạo nền tảng cho phát triển bền vững.

Thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW Hội nghị Trung ương 6 (khoá XII) và Chỉ thị số 27/CT-TTg (ngày 15/8/2024) của Thủ tướng Chính phủ về công tác dân số trong tình hình mới; tỉnh Quảng Ninh đã chuyển trọng tâm công tác dân số từ dân số - kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Tỉnh duy trì và triển khai đồng bộ các đề án, chương trình, kế hoạch công tác dân số giai đoạn đến 2025, định hướng đến năm 2030. Nhờ đó nhiều chỉ số dân số - y tế được cải thiện rõ rệt.

Tính đến ngày 31/5/2025 dân số toàn tỉnh đạt 1.437.445 người. Nhiều chỉ tiêu quan trọng về công tác dân số giai đoạn 2020-2025 vượt mức bình quân cả nước: 98,2% người cao tuổi (NCT) được khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm; hơn 90% cặp đôi được tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân; 98,9% số phụ nữ mang thai được sàng lọc trước sinh; 75,2% số phụ nữ tầm soát ít nhất 4 bệnh bẩm sinh phổ biến (kế hoạch 60%); 79,9% số trẻ sơ sinh được sàng lọc (kế hoạch 70%); 74,43% số trẻ sơ sinh được tầm soát ít nhất 5 bệnh bẩm sinh phổ biến (kế hoạch 65%). Những kết quả này góp phần giảm dị tật bẩm sinh, nâng cao tầm vóc và thể lực cho thế hệ tương lai.

Nhiều chỉ tiêu y tế khác đạt và vượt kế hoạch trong nhiệm kỳ 2020-2025. Nổi bật: 100% người dân được quản lý sức khỏe (chỉ tiêu Bộ Y tế là 90%); tỷ suất tử vong trẻ dưới 1 tuổi còn 3,7‰ (kế hoạch dưới 9‰, chỉ tiêu quốc gia dưới 11,5‰); tỷ suất tử vong trẻ dưới 5 tuổi còn 4,9‰ (kế hoạch dưới 14,5‰, chỉ tiêu quốc gia dưới 18‰). 95,8% số trẻ dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ (chỉ tiêu trên 95%). Tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ dưới 5 tuổi giảm mạnh: 5,02% nhẹ cân, 5,99% thấp còi, thấp hơn nhiều so với mục tiêu quốc gia. Công tác chăm sóc sức khỏe lao động được mở rộng, năm 2024 có 40.255 lượt NLĐ được khám phát hiện bệnh nghề nghiệp, tăng mạnh so với năm 2021 (28.226 lượt người)

Một trong những chỉ số thành tố quan trọng của HDI là tuổi thọ bình quân. Quảng Ninh đã tăng từ 73,4 tuổi (năm 2018) lên 74,7 tuổi (năm 2024), tiệm cận mức cao của cả nước. Toàn tỉnh hiện có trên 233.000 NCT, chiếm hơn 16% dân số. Công tác chăm sóc sức khỏe NCT được quan tâm với nhiều chính sách, mô hình thiết thực. Bệnh viện Lão khoa - Phục hồi chức năng trinh đi vào hoạt động từ cuối năm 2022 với quy mô 320 giường bệnh, cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại, trở thành cơ sở chuyên sâu hàng đầu trong khu vực về chăm sóc sức khỏe NCT. 

Một trong những thách thức lớn hiện nay là tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. 6 tháng đầu năm 2025 tỉnh ghi nhận tỷ lệ sinh 114,7 bé trai/100 bé gái. Để khắc phục, tỉnh duy trì 171 CLB giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; tổ chức hàng trăm buổi truyền thông tại cộng đồng; tăng cường phổ biến pháp luật, nêu cao vai trò bình đẳng giới trong xã hội. Các đề án về giảm tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống ở vùng đồng bào DTTS được triển khai tại các xã miền núi; chương trình chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình được mở rộng, góp phần thay đổi nhận thức và hành vi.

Trong thời gian tới tỉnh tiếp tục đầu tư cơ sở hạ tầng y tế, mở rộng dịch vụ sàng lọc, khám chữa bệnh chất lượng cao; tăng cường phối hợp liên ngành, phát huy vai trò của cộng đồng trong nâng cao chất lượng dân số. Một nguồn nhân lực khỏe mạnh, cân đối, có trí tuệ và thể lực chính là nền tảng vững chắc để Quảng Ninh bứt phá, phát triển bền vững trong giai đoạn mới.