Phát huy tinh thần Cách mạng Tháng Tám trên Đất mỏ Anh hùng

Mùa thu tháng 8 về, trên khắp nẻo đường, ngõ phố của Vùng mỏ Quảng Ninh lại rợp sắc cờ đỏ sao vàng tung bay trong gió, gợi nhớ những trang sử hào hùng của Cách mạng Tháng Tám 1945 và ngày Quốc khánh 2/9 thiêng liêng. Hào khí mùa thu cách mạng, khí phách độc lập, tự do ấy sẽ mãi là ngọn lửa bất diệt, tiếp thêm sức mạnh cho Quảng Ninh hôm nay vững bước trên chặng đường kiến tạo những kỳ tích mới, viết tiếp trang sử vẻ vang của dân tộc trong kỷ nguyên đổi mới và hội nhập.

80 năm trôi qua, hào khí mùa thu cách mạng vẫn còn vẹn nguyên trong trái tim mỗi người dân Việt Nam. Đó là khát vọng được sống trong độc lập, tự do, được tự quyết con đường đi lên của dân tộc mình. Trong hành trình ấy, Quảng Ninh - vùng đất địa đầu Đông Bắc của Tổ quốc, nơi hội tụ truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” của thợ mỏ, nơi ghi dấu nhiều trang sử oanh liệt, đã để lại những dấu ấn đặc biệt trong Cách mạng Tháng Tám và những ngày đầu xây dựng chính quyền cách mạng.

Vùng đất Quảng Ninh có vị trí chiến lược về kinh tế, chính trị, quân sự. Trong cao trào cách mạng 1930-1945, đội ngũ công nhân mỏ, nông dân, trí thức, đồng bào các dân tộc đã tạo nên phong trào đấu tranh sôi nổi, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của Cách mạng Tháng Tám 1945.

Ngay từ năm 1930 lá cờ đỏ búa liềm đã xuất hiện trong các cuộc bãi công của công nhân Vàng Danh, Cẩm Phả, Mạo Khê, Hòn Gai. Truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” không chỉ là khẩu hiệu đấu tranh, mà còn là biểu tượng tinh thần đoàn kết, ý chí bất khuất. Đến cao trào 1936-1939, nhiều tổ chức công hội đỏ, chi bộ đảng cộng sản hình thành, làm nòng cốt cho phong trào cách mạng sau này.

Khi thời cơ cách mạng đến, dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Bắc Kỳ và Tỉnh ủy Hải Ninh - Quảng Yên, nhân dân Quảng Ninh đã nhất tề đứng lên. Chiến khu Đông Triều trở thành căn cứ địa cách mạng quan trọng, nơi tập hợp lực lượng, rèn luyện cán bộ, chuẩn bị vũ khí. Tại đây nhiều đơn vị vũ trang được thành lập, phối hợp với quần chúng nhân dân nổi dậy giành chính quyền.

Ngày 20/8/1945 chính quyền cách mạng được thành lập ở Đông Triều - một trong những địa phương giành chính quyền sớm nhất ở miền Bắc. Chỉ vài ngày sau, chính quyền cách mạng lần lượt được thành lập tại nhiều địa phương khác của tỉnh. Không khí mít tinh, tuần hành, cờ đỏ sao vàng rợp trời, tiếng hô “Việt Nam độc lập muôn năm” vang vọng khắp các hầm mỏ, bến cảng, làng bản.

Cách mạng Tháng Tám ở Quảng Ninh không chỉ là sự kiện chính trị, mà còn là biểu tượng của sức mạnh nhân dân. Công nhân mỏ với búa, xẻng, cuốc đã trở thành lực lượng xung kích. Nông dân các làng quê Đông Triều, Yên Hưng, Tiên Yên, Bình Liêu cùng đồng bào dân tộc Dao, Tày, Sán Chỉ… đã góp sức người, sức của cho khởi nghĩa. Đó là minh chứng sinh động cho chân lý: Khi Đảng khơi dậy khát vọng độc lập, cả dân tộc sẽ đồng loạt đứng lên như sóng triều dâng.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám để lại cho Quảng Ninh nhiều bài học quý giá: Biết nắm bắt thời cơ, phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân, đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết. Những bài học đó vẫn còn nguyên giá trị, soi sáng con đường phát triển hôm nay.

Sau 80 năm, Quảng Ninh từ một tỉnh nghèo, nặng về khai thác than đã vươn mình thành cực tăng trưởng năng động của phía Bắc. Tinh thần “đột phá - tiên phong - dám nghĩ, dám làm” hôm nay chính là sự tiếp nối của khí phách Cách mạng Tháng Tám. Từ chuyển đổi mô hình tăng trưởng “nâu” sang “xanh”, đến xây dựng hạ tầng hiện đại, cải thiện môi trường đầu tư, phát triển du lịch, dịch vụ, tất cả đều thể hiện khát vọng độc lập, tự chủ trong thời kỳ mới. Đến nay quy mô nền kinh tế của tỉnh đã tăng trưởng nhanh chóng, từ mức thấp năm 1991 đến hơn 347.500 tỷ đồng năm 2024, gấp 367 lần so với năm đầu thành lập tỉnh. GRDP bình quân đầu người đạt 10.272 USD; năng suất lao động xã hội đạt 569,6 triệu đồng/người - những con số phản ánh sự bứt phá thực chất về chất lượng tăng trưởng. Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch tích cực, giảm dần phụ thuộc vào tài nguyên, đặc biệt là ngành Than từng là trụ cột để tập trung phát triển dịch vụ, du lịch chất lượng cao và công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghệ cao. Quảng Ninh hiện là một trong số ít tỉnh có điều tiết ngân sách về trung ương, nhiều năm nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước về tổng thu nội địa.

Đà phát triển ấy được tiếp sức bởi hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại và có tính kết nối vùng rõ rệt. Từ năm 2010 đến nay tỉnh đã xây dựng mới hơn 3.100km đường bộ - chủ yếu bằng nguồn lực xã hội hóa kết hợp ngân sách nhà nước đầu tư trọng tâm, trọng điểm. Với 176km cao tốc, Quảng Ninh hiện là một trong các địa phương có mạng lưới đường cao tốc lớn nhất nước, gắn kết liên thông giữa Hạ Long, Vân Đồn, Móng Cái, Hải Phòng và các vùng phụ cận. Hệ thống cảng biển, cảng hàng không, cảng thủy nội địa, logistics được đầu tư hiện đại, tạo ra những hành lang phát triển mới, thúc đẩy chuyển dịch không gian kinh tế và tăng tính cạnh tranh của địa phương trong khu vực và quốc tế.

Trên nền tảng hạ tầng và thể chế thuận lợi, tốc độ đô thị hóa của Quảng Ninh tăng mạnh, đạt 75% vào cuối năm 2024, nằm trong nhóm 5 tỉnh, thành cao nhất nước, tạo ra mạng lưới đô thị hiện đại, đồng bộ. Không chỉ tập trung phát triển thành thị, tỉnh còn đặc biệt chú trọng chất lượng sống ở khu vực nông thôn, vùng đồng bào DTTS, miền núi và hải đảo. Quảng Ninh là một trong những địa phương hoàn thành sớm nhất chương trình xây dựng NTM, về đích trước 3 năm chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Thu nhập bình quân đầu người ở vùng đồng bào DTTS, biên giới, hải đảo năm 2024 ước đạt trên 84 triệu đồng, gần gấp đôi năm 2020, cao hơn gần 1,5 lần bình quân cả nước.

Lĩnh vực giáo dục, y tế tiếp tục đạt nhiều bước tiến. Chất lượng nguồn nhân lực được nâng cao, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện rõ rệt. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được chú trọng, toàn diện và bài bản. Đảng bộ tỉnh nhiều năm liền đạt danh hiệu trong sạch, vững mạnh; bộ máy chính quyền hoạt động hiệu lực, hiệu quả, liên tục nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước qua các chỉ số: PCI, PAPI, SIPAS. Tỉnh thể hiện rõ vai trò chính quyền kiến tạo, liêm chính, phục vụ nhân dân.

Không chỉ mạnh về nội lực, Quảng Ninh còn khẳng định vai trò “phòng tuyến hợp tác quốc tế” về kinh tế và quốc phòng - an ninh. Chủ quyền biên giới trên bộ và trên biển được giữ vững; các hoạt động đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và ngoại giao nhân dân được mở rộng, đi vào chiều sâu. Tỉnh đăng cai thành công nhiều sự kiện quốc tế lớn, khẳng định vị thế là trung tâm tổ chức sự kiện tầm quốc gia và khu vực.

Nhìn lại 80 năm kể từ Cách mạng Tháng Tám, Quảng Ninh luôn gắn liền vận mệnh mình với vận mệnh dân tộc. Từ vùng mỏ nghèo nàn, bị bóc lột, Quảng Ninh đã trở thành vùng đất tràn đầy khát vọng phát triển, hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc trung ương vào năm 2030. Tinh thần Tháng Tám chính là nguồn lực vô giá, giúp Quảng Ninh giữ vững bản lĩnh trước mọi khó khăn. Trên nền tảng truyền thống Anh hùng ấy, Quảng Ninh đang ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại, tiếp tục viết những trang sử mới, xứng đáng với tinh thần bất diệt của mùa thu lịch sử.