Bảo tồn bản sắc văn hoá gắn với phát triển du lịch

Quảng Ninh không chỉ có thiên nhiên tươi đẹp, mà còn có bề dày truyền thống văn hóa, từ văn hóa biển, văn hóa công nhân mỏ, đến văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số… Đây là những nền tảng quan trọng để tỉnh đa dạng hoá các sản phẩm du lịch, gắn với đặc trưng cộng đồng bản địa, bảo tồn phát huy bản sắc văn hoá địa phương.

Ngay dưới chân núi thiêng Yên Tử là những bản làng người Dao Thanh Y với nhiều nét văn hoá đặc sắc đã tồn tại hàng trăm năm qua, như lễ hội truyền thống gắn với phong tục tập quán lâu đời như lễ cấp sắc, lễ mừng cơm mới, lễ mừng tân gia… Năm 2024, Nhà trưng bày không gian văn hóa Dao Thanh Y được khánh thành, tái hiện không gian văn hóa người Dao Thanh Y, từ trang phục đặc trưng, nhà trình tường, tới các hiện vật, hình ảnh, mô phỏng các nghi lễ gắn liền với đời sống, sinh hoạt, văn hóa của người Dao Thanh Y. Không chỉ là nơi lưu giữ di sản văn hóa, nhà trưng bày còn trở thành không gian sinh hoạt, giáo dục truyền thống, kết hợp với một mô hình du lịch cộng đồng người Dao Thanh Y trên địa bàn, cũng đã trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo dưới chân núi Yên Tử.

Bà Trương Thị Vinh, một người Dao Thanh Y hiện đang sinh sống trên địa bàn phường Yên Tử chia sẻ: Chúng tôi rất vui khi được giới thiệu về những nét văn hoá trong đời sống của mình tới mọi người, và mong rằng những nét văn hoá ấy không bị mai một đi, mà sẽ được gìn giữ, trao truyền cho các thế hệ sau.

Còn tại làng người Tày thôn Bản Cáu, xã Lục Hồn, hiện đang là một trong những làng dân tộc thiểu số được xây dựng thí điểm gắn với phát triển du lịch cộng đồng địa phương trên địa bàn tỉnh. Nơi đây có đình Lục Nà, có những nếp nhà gạch xưa được bảo tồn, gìn giữ, có những điệu hát then được mỗi thế hệ người Tày truyền dạy cho nhau qua bao thế hệ. Những giá trị văn hóa độc đáo ấy vẫn luôn được bà con cẩn thận giữ gìn, và luôn sẵn sàng đem ra “khoe” với bạn bè bốn phương.

Ngay sau khi vận hành bộ máy chính quyền mới, xã Lục Hồn cũng xác định phát triển du lịch, dịch vụ là một trong những nhiệm vụ, giải pháp quan trọng để tạo sự chuyển dịch cơ cấu và bứt phá tăng trưởng kinh tế. Trong đó, cần phải khai thác lợi thế về văn hóa đặc sắc của các dân tộc trên địa bàn, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp hùng vĩ… để xây dựng các quy hoạch, đề án phù hợp. Từ nay đến cuối năm, xã Lục Hồn sẽ phối hợp với xã Bình Liêu, xã Hoành Mô tổ chức chuỗi các hoạt động, sự kiện kích cầu, tăng cường liên kết các tuyến điểm du lịch, đồng thời tiếp tục duy trì, phát huy hiệu quả các câu lạc bộ văn nghệ dân gian trên địa bàn.

Là một trong những thành viên chủ chốt của Câu lạc bộ Then trên địa bàn thôn, đồng thời là bí thư chi bộ, trưởng thôn Bản Cáu, bà Lý Thị Hoàng cũng bày tỏ mong muốn tỉnh cũng như địa phương sẽ sớm quan tâm phát triển mạnh mẽ hơn nữa mô hình du lịch cộng đồng thôn Bản Cáu, thu hút khách du lịch, nâng cao đời sống kinh tế cho người dân. Đó cũng là cơ sở để mỗi người dân yên tâm gìn giữ và phát huy những giá trị văn hoá đặc sắc của ông cha để lại.

Bề dày lịch sử, chiều sâu văn hóa của Quảng Ninh hiện vẫn còn in dấu đậm nét trên 630 di tích văn hóa, di tích lịch sử trải dài trên khắp địa bàn tỉnh. Quảng Ninh cũng có tới 3 di sản nằm trong các di sản thế giới được UNESCO công nhận là Vịnh Hạ Long; quần thể Di sản Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc; hát Then. Bên cạnh đó là 19 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gắn với lối sống, sinh hoạt của cộng đồng các tộc người sinh sống tại địa phương như người Kinh, Tày, Dao, Sán Chay, Sán Dìu, Hoa... tạo nên những điểm nhấn riêng có cho du lịch Quảng Ninh. Đó cũng chính là những nguồn tài nguyên, là nền tảng vô giá để Quảng Ninh phát triển công nghiệp văn hoá, kinh tế di sản trong thời gian tới.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Văn Viện, Trưởng khoa Du lịch, Trường Đại học Hạ Long, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh cho rằng: Phát triển văn hoá là một định hướng vô cùng đúng đắn và sâu sắc của tỉnh, đáp ứng yêu cầu phát triển trong thời đại mới. Quảng Ninh không chỉ có thiên nhiên tươi đẹp, mà còn có bề dày truyền thống văn hóa, từ văn hóa biển, văn hóa công nhân mỏ, đến văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số… Bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá ấy của Quảng Ninh gắn với phát triển du lịch không chỉ là vấn đề bảo tồn di sản, mà còn là chiến lược phát triển bền vững. Những lễ hội, những sản phẩm thủ công, các loại hình nghệ thuật dân gian, những tri thức bản địa… vừa là tài sản tinh thần, vừa có tiềm năng trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng.