Hạ Long xây dựng đô thị di sản

Hạ Long là thành phố bên bờ di sản thế giới Vịnh Hạ Long, có nhiều tiềm năng, lợi thế để trở thành một đô thị biển, đô thị di sản.

Đô thị di sản được hiểu là những khu định cư của con người được cấu thành từ những bộ phận như: Môi trường, cảnh quan, tài nguyên thiên nhiên được con người thích nghi, khai thác để tạo lập môi trường đô thị. Theo nghĩa đó, việc thiết lập một hệ thống hành động và quản lý bảo tồn cộng sinh phát triển hiệu quả là bắt buộc đối với Di sản thế giới Vịnh Hạ Long, gắn kết mật thiết với TP Hạ Long.

Hạ Long có nhiều lợi thế bởi là thành phố bên bờ di sản, một thành phố du lịch gắn với những đặc thù di sản bản địa, không chỉ có di sản văn hoá biển, di sản văn hoá công nhân mỏ mà còn có di sản văn hoá các dân tộc sau khi được sáp nhập địa giới hành chính huyện Hoành Bồ. Những năm qua, Hạ Long đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc phát triển kinh tế - xã hội, khai thác tiềm năng du lịch và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế cần được quan tâm giải quyết để bảo đảm sự phát triển bền vững trong tương lai.

Tiến sĩ, kiến trúc sư Phạm Thị Nhâm, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia, Bộ Xây dựng, cho rằng, sự phát triển đô thị ven biển đang đặt ra thách thức lớn cho các thành phố di sản, trong đó Hạ Long là một ví dụ điển hình. Là di sản thiên nhiên thế giới do UNESCO công nhận, Vịnh Hạ Long không chỉ nổi bật bởi vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ mà còn đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế di sản.

Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa nhanh chóng và áp lực phát triển du lịch đã làm suy giảm các vùng sinh thái nhạy cảm, gia tăng nguy cơ “bê tông hóa” không gian ven biển. Trong bối cảnh này, thiết nghĩ ý tưởng “từ Vịnh Xanh đến Phố Xanh” sẽ là giải pháp đột phá, không chỉ thúc đẩy việc bảo vệ di sản và bảo tồn môi trường mà còn thúc đẩy mô hình kinh tế xanh, nâng cao chất lượng sống của cư dân và thu hút du khách quốc tế.

Cũng theo Tiến sĩ Phạm Thị Nhâm, tới đây, TP Hạ Long cần tạo ra các hành lang xanh ven biển như: Phát triển bờ kè mềm và công viên ven biển, tạo các tuyến đi bộ ven biển để khuyến khích du khách và người dân tương tác với không gian tự nhiên. Đồng thời, quy hoạch "Khu phố xanh kiểu mẫu" tích hợp không gian xanh công cộng, phát triển khu đô thị không carbon…

Để xây dựng đô thị di sản, theo Tiến sĩ Hà Huy Ngọc, Viện Kinh tế Việt Nam, Hạ Long cần định hướng kết nối di sản thế giới với các di sản trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Việc đưa khách du lịch tham quan Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long đến các di sản tự nhiên và văn hóa Quảng Ninh được coi là sứ mạng và trách nhiệm của điểm du lịch đầu tàu của tỉnh.

Trong mối liên kết này, Vịnh Hạ Long được lấy làm trung tâm kết nối với các cực du lịch khác trong tỉnh, như: Móng Cái, Vân Đồn, Cô Tô, Uông Bí, Bình Liêu, Ba Chẽ. Đồng thời, xây dựng các chương trình du lịch, sản phẩm du lịch đặc sắc và hấp dẫn có tính liên kết cao với trọng tâm là di sản Vịnh Hạ Long, khai thác và phát huy các giá trị của di sản một cách hiệu quả, bền vững, đồng thời lan tỏa giá trị của các điểm đến trong tỉnh.

Bên cạnh đó, Hạ Long cần liên kết với di sản tại các địa phương trong tỉnh, như: TP Móng Cái, Uông Bí, Đông Triều, huyện Vân Đồn, Bình Liêu… trong xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng có tính liên kết cao, giảm thiểu tính mùa vụ trong du lịch. Việc xây dựng đô thị di sản cũng giúp phát huy vai trò của TP Hạ Long là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh, trung tâm của vùng duyên hải Bắc Bộ và vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, thành phố dịch vụ, du lịch biển quốc tế bên bờ di sản - kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long.