Công nghiệp văn hóa - ngành kinh tế mũi nhọn của thời đại mới

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, chuyển đổi số và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, văn hóa ngày càng khẳng định vai trò là nền tảng tinh thần, động lực nội sinh thúc đẩy phát triển bền vững. Đặc biệt, công nghiệp văn hóa - nơi hội tụ giữa sáng tạo, bản sắc và công nghệ - đang được định vị trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thời đại mới.

Các Nghị quyết của Đảng và chính sách của Nhà nước thời gian qua, đặc biệt là Nghị quyết 33-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước và Chỉ thị 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam, đã thể hiện rõ bước chuyển từ nhận thức văn hóa là lĩnh vực tiêu dùng sang định vị văn hóa, nhất là công nghiệp văn hóa, là ngành kinh tế có giá trị gia tăng cao, đóng vai trò then chốt trong phát triển quốc gia bền vững và hội nhập quốc tế.

Theo đó, chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam tập trung vào 12 lĩnh vực: Quảng cáo, kiến trúc, phần mềm và các trò chơi giải trí, thủ công mỹ nghệ, thiết kế, điện ảnh, xuất bản, thời trang, nghệ thuật biểu diễn, mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; truyền hình, phát thanh và du lịch văn hóa. 

Là địa phương sở hữu vẻ đẹp mỹ lệ của cảnh quan thiên nhiên, nét bản sắc văn hóa của cộng đồng 43 dân tộc cùng hệ thống 641 di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh, đặc biệt có 2 di sản thế giới là Vịnh Hạ Long và Yên Tử, Quảng Ninh hội đủ nhiều điều kiện để công nghiệp văn hóa phát triển. Nhận diện đúng những tiềm năng và lợi thế sẵn có, năm 2023, Quảng Ninh đã ban hành Nghị quyết số 17-NQ/TU "Về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực nội sinh, động lực cho phát triển nhanh, bền vững”, trong đó có những định hướng rõ nét về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa.

Tỉnh cũng dành nguồn lực lớn để đầu tư xây dựng, hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao, với nhiều công trình đạt tiêu chuẩn quốc gia, quốc tế, như Bảo tàng - Thư viện, Cung Quy hoạch, Hội chợ và Triển lãm tỉnh, Cung Văn hóa thanh thiếu nhi, Khu Liên hợp thể thao tỉnh..., đáp ứng tổ chức các sự kiện văn hóa, thể thao quy mô quốc gia, khu vực và quốc tế như SEA Games 31, Liên hoan Xiếc quốc tế, Cuộc thi sáng tạo Robot châu Á - Thái Bình Dương, Giải Taekwondo Cảnh sát châu Á mở rộng... Cùng với đó là hơn 500 công trình với tổng kinh phí trên 10.000 tỷ đồng do các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư, như các sân golf cao cấp Tuần Châu, Đông Triều; khu vui chơi Sun World Hạ Long...

Thời gian qua, Quảng Ninh đã định vị, phát triển các ngành công nghiệp văn hóa có tiềm năng của tỉnh, đặc biệt là 2 lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn và du lịch văn hóa: Tiên phong tổ chức các Festival mang thương hiệu Quảng Ninh, các show diễn thời trang của các nhà thiết kế nổi tiếng, các Concert quy tụ những Anh Tài, Chị Đẹp, tạo nên những đại nhạc hội lung linh sắc màu. Một số hoạt động du lịch về đêm cũng ngày càng gia tăng sức hút: Show nhạc nước; phố đêm du thuyền; ca nhạc - giải trí trên biển, trong hang động; chương trình pháo hoa và các sản phẩm du lịch âm nhạc ấn tượng.

Tại các địa phương, nhiều loại hình văn hóa dân gian, các làng nghề thủ công truyền thống, đặc biệt là văn hóa của các dân tộc thiểu số đã được phục dựng. Những di sản này đang trực tiếp đóng góp vào phát triển du lịch văn hóa, kinh tế di sản của địa phương.

Quảng Ninh xác định nhiệm vụ trọng tâm hiện nay là tập trung xây dựng “Đề án thí điểm khu, tổ hợp công nghiệp văn hóa, sáng tạo”. Đây sẽ là không gian hội tụ các doanh nghiệp, nghệ sĩ, nhà sáng tạo, đồng thời là cầu nối giữa văn hóa, nghệ thuật với công nghệ và kinh tế. Với sự quyết tâm từ cấp ủy, chính quyền đến cộng đồng doanh nghiệp, nghệ sĩ, người dân, tỉnh Quảng Ninh đang từng bước định vị hình ảnh của một trung tâm công nghiệp văn hóa gắn với du lịch trọng điểm quốc gia, có sức cạnh tranh và lan tỏa quốc tế, đóng góp tích cực vào việc đưa văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần của xã hội và động lực phát triển bền vững của tỉnh, của đất nước.