Công bố quyết định đặc xá đợt 2: Có 14 trường hợp không được đề nghị đặc xá

Chủ tịch nước quyết định thực hiện đặc xá tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân dịp 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/2025).

Chiều 7/7, tại Hà Nội, Văn phòng Chủ tịch nước phối hợp với Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Tòa án Nhân dân Tối cao và các cơ quan có liên quan tổ chức họp báo công bố Quyết định đặc xá năm 2025 (đợt 2/9/2025) của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà; Thượng tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an; Phó Chánh án Thường trực Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Trí Tuệ cùng đại diện Bộ Ngoại giao chủ trì buổi họp báo.

Cùng dự có đại diện một số bộ, ngành liên quan cùng đông đảo phóng viên các cơ quan báo chí trong nước và nước ngoài thường trú tại Việt Nam.

14 trường hợp không được đề nghị đặc xá

Tại buổi họp báo, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà cho biết đặc xá là một trong những chế định pháp lý quy định tại Điều 88 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thể chế hóa bằng Luật Đặc xá năm 2018.

Trong những năm qua, Nhà nước đã tiến hành nhiều đợt đặc xá cho hàng trăm ngàn phạm nhân có quá trình cải tạo, học tập, lao động tốt trở về với cộng đồng, xã hội; khẳng định chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người một cách công bằng, bình đẳng cho tất cả mọi công dân, kể cả những người đang chấp hành án phạt tù.

Năm 2025 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước. Vừa qua, nhân dịp 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/2025), Chủ tịch nước đã quyết định đặc xá, tha tù trước thời hạn cho hơn 8.000 phạm nhân. Mặc dù số lượng người được đặc xá lớn nhưng tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vẫn được bảo đảm, không để xảy ra phức tạp do người được đặc xá gây nên.

Phần lớn người được đặc xá đã trở về nơi cư trú, ổn định cuộc sống, làm ăn lương thiện. Công tác đặc xá được bảo đảm các yêu cầu chính trị, pháp luật, đối ngoại, được nhân dân trong nước đồng tình và dư luận quốc tế đánh giá cao.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước đã công bố Quyết định số 1244/2025/QĐ-CTN về đặc xá năm 2025 (đợt 2).

Theo quyết định, Chủ tịch nước quyết định thực hiện đặc xá tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân dịp 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/2025).

Thời gian đã chấp hành án phạt tù để xét đặc xá tính đến ngày 31/8/2025.

Đối tượng đặc xá bao gồm, người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn được đề nghị đặc xá phải có đủ các điều kiện: có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định của pháp luật; người bị kết án phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn phải có 18 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ trên 15 đến 30 năm phải có 16 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ trên 10 đến 15 năm phải có 14 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ trên 8 đến 10 năm phải có 8 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ trên 5 đến 8 năm phải có 4 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ trên 3 đến 5 năm phải có 2 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ 3 năm trở xuống phải có ít nhất 1 quý liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên.

Tất cả các trường hợp nêu trên phải có thời gian tiếp theo được nhận xét, đánh giá kết quả xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên…; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 1/3 thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn, nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 14 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, nếu sau khi đã được giảm xuống tù có thời hạn mà tiếp tục được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm sau đó không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù; đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí; đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác đối với người bị kết án phạt tù về các tội tham nhũng...

Quyết định của Chủ tịch nước cũng nêu rõ 14 trường hợp không được đề nghị đặc xá, như: bị kết án phạt tù về tội phản bội Tổ quốc; tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp, tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; tội bạo loạn; tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; trước đó đã được đặc xá; có từ 2 tiền án trở lên; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác; bị kết án phạt tù về tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm an ninh quốc gia; phạm tội giết 2 người trở lên hoặc giết người có tổ chức hoặc tính chất côn đồ hoặc thực hiện tội phạm một cách man rợ…

Về đặc xá trong trường hợp đặc biệt, Chính phủ chủ trì, phối hợp với Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các cơ quan, tổ chức liên quan lập hồ sơ của người được đề nghị đặc xá trong trường hợp đặc biệt theo Điều 22, Điều 23 của Luật Đặc xá để trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định.

Mở rộng hơn về đối tượng, điều kiện được đặc xá

Trả lời câu hỏi của báo chí, Thượng tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết Đảng, Nhà nước đã tiến hành nhiều đợt đặc xá.

"Đây không phải là lần đầu tiên có 2 đợt đặc xá/năm. Trong những năm qua, chúng ta đã có 2 lần mà mỗi năm có 2 đợt đặc xá. Đó là năm 2009 (đợt 30/4 và 2/9) và năm 2011 (đợt vào tháng 1 và 2/9)," Thứ trưởng Bộ Công an cho biết.

Về những điểm mới của đợt 2 so với đợt 1 (tại Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN về đặc xá năm 2025), Thượng tướng Lê Văn Tuyến cho biết đặc xá là chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước; được Chủ tịch nước quyết định trong các sự kiện đặc biệt quan trọng của đất nước.

Năm 2025 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước như kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; sắp tới là 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quyết định số 1244/2025/QĐ-CTN đã mở rộng hơn đối tượng, điều kiện được đặc xá.

Theo Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN, có 4 nhóm phạm tội, đối tượng quy định tại khoản 8, 14, 15, 16 của Điều 4 Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN không thuộc trường hợp được đặc xá thì đợt này được đặc xá.

Cụ thể, thứ nhất là những đối tượng phạm tội cố ý gây thương tích nhiều lần đối với một người hoặc một lần đối với nhiều người, hoặc cố ý gây thương tích từ 2 lần trở lên hoặc đối với hai người trở lên và chống người thi hành công vụ từ 2 lần trở lên, cướp tài sản nhiều lần, cướp giật tài sản nhiều lần, trộm cắp tài sản nhiều lần... cũng thuộc diện được xem xét đặc xá.

Nhóm thứ hai là những đối tượng phạm từ 2 tội trở lên do cố ý, kể cả trường hợp tổng hợp hình phạt còn đang chấp hành hình phạt tổng hợp do bị kết án phạt tù từ 2 lần trở lên về cùng một tội do cố ý.

Nhóm thứ ba là đối tượng mà đã có 1 tiền án mà lại bị kết án phạt tù do lỗi cố ý.

Nhóm thứ tư là đã từng bị kết án phạt tù, kể cả trường hợp đã được xóa án tích hoặc đã từng bị đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, kể cả cơ sở giáo dục trước đây hoặc đã từng bị đưa vào trường giáo dưỡng mà kết án phạt tù về một trong các tội như sau: Tội phạm về ma túy, giết người, cố ý gây thương tích; cướp tài sản, cướp giật tài sản, cưỡng đoạt tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản; trộm cắp tài sản; bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; sử dụng máy tính, viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản; chống người thi hành công vụ; mua bán phụ nữ, mua bán người; gây rối trật tự công cộng; tiêu thụ tài sản cho người khác phạm tội mà có; cho vay lãi nặng; cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự; tổ chức môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép...

Liên quan đến việc phân loại, xét thi đua, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, trong Hướng dẫn 94/HD-HĐTVĐX về việc triển khai thực hiện Quyết định số 1244/2025/QĐ-CTN ngày 3/7/2025 của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2025 (đợt 2), đã quy định rõ từng loại tội có thời gian bình xét thi đua được mở rộng đối tượng đặc xá hơn Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN.

Thứ trưởng Lê Văn Tuyến nêu rõ trong hướng dẫn 94/HD-HĐTVĐX cũng có một điểm liên quan đến quy định khi được đặc xá không làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự; có hướng dẫn rất cụ thể về tiêu chí để cho các cơ sở giam giữ thuộc lực lượng công an nhân dân, quân đội nhân dân, có căn cứ khi xét những đối tượng được đặc xá thống nhất thực hiện trên toàn quốc, đảm bảo công khai, minh bạch./.