Chuyện "nông dân phố" trồng rau sạch

Trong bối cảnh “tấc đất tấc vàng” như hiện nay thì đối với nhiều người dân ở khu vực đô thị, việc sở hữu một vườn rau là điều không hề đơn giản. Vì vậy, những người thích trồng rau ở đô thị như TP Hạ Long có một cách cho, tặng cây giống khá đặc biệt qua một phiên chợ cây giống. Đây còn là địa chỉ hướng dẫn canh tác hữu cơ, cách trồng rau sạch cho người dân ở thành thị.

Từ phiên chợ cây giống 0 đồng...

Tôi vô tình được biết phiên chợ đặc biệt này qua một người bạn chuyên hướng dẫn trồng rau trên sân thượng. Đó là phiên chợ cây giống 0 đồng, nơi cung cấp nhiều nguồn cây giống hữu cơ, chất lượng, được tổ chức bởi nhóm Thích trồng cây Hạ Long - Quảng Ninh với hơn 2.000 thành viên.

Lướt qua facebook của nhóm, dễ thấy những thông báo: “Em ươm còn dư 4 cây cà chua, 1 nova đài, 1 nova Mỹ và 1 Sungol (cherry ăn sống), 1 sencom (quả nấu). Cây đã to cao. Nova Mỹ thì hơi còi. Có anh chị nào trong nhóm có nhu cầu xin mời” là chia sẻ của chị Tạ Ngọc Phương (phường Hà Khẩu, TP Hạ Long), thành viên nhóm Thích trồng cây Hạ Long - Quảng Ninh. 

Để chuẩn bị cho phiên chợ cây giống sắp tới vào Chủ nhật hàng tuần, có nhiều lời rao cho, tặng cây giống tương tự, như: "Mình có rau cải ngồng, cải soong nhé, bà con chú ý rau tặng buổi họp chợ tuần này. Số lượng có hạn, mọi người có nhu cầu thì đăng ký ngay nhé". "Mình đang có 20 cây đu đủ con, ai cần thì lấy nhé". Và cũng có không ít thành viên như chị Ánh Nguyệt (K67, phường Cao Xanh, TP Hạ Long) còn niêm yết cả danh sách tới 18-19 loại cây rau giống sẵn có, như: Cải mèo, cải nhún, cải hoa hồng, củ cải thần tài đỏ… Đó là cách các thành viên trong nhóm thường gửi lên facebook thông báo để các thành viên đăng ký cây giống tại phiên chợ sắp tới.

Điểm hẹn của họ là phiên chợ cây giống 0 đồng tại sân chung cư Hồng Hà (tổ 13, khu 4, phường Hồng Hà, TP Hạ Long) và cũng là buổi sinh hoạt offline thú vị của các thành viên nhóm, nơi chia sẻ nhiều kinh nghiệm trồng rau sạch. Sáng Chủ nhật tuần cuối cùng của tháng 12, tôi có mặt từ sớm để chứng kiến hoạt động này. Ngay từ khoảng 8h sáng đã có hàng chục hội viên có mặt, mang nhiều loại cây giống tặng cho các thành viên khác. Dạo quanh các quầy, các bàn có nhiều thùng đựng cây giống các loại như: Rau cải mèo, diếp cá, su hào, mồng tơi... và cả các loại cây giống mới. 

Nói là 0 đồng bởi hàng trăm cây giống ở đây đều được tặng miễn phí trong buổi offline này của nhóm. Tại phiên chợ, tôi gặp chị Nguyễn Thuý Hương (phường Hồng Hà, TP Hạ Long) là khách quen của phiên chợ. Chị Hương có vườn rộng khoảng 120m2 trên sân thượng, có kinh nghiệm nhiều năm trồng rau. Chị bảo: Đến đây có thể có được giống cây sạch mà còn trao đổi được nhiều kinh nghiệm hay về xu hướng mới trồng rau hữu cơ. Những lần dư cây giống, tôi đều mang ra đây chia sẻ cho mọi người. Rất vui, bổ ích.

Theo chị Hương chia sẻ thì trước đó, nhóm cũng có phiên chợ dạng này nhưng chỉ tổ chức 1-2 phiên/năm. Sau này, do nhu cầu tăng nên được tổ chức vào Chủ nhật hàng tuần. Theo nhiều hội viên cho hay, anh Bùi Sỹ Tuyến (chủ trang trại Tuyến Tuyết, phường Hà Phong, TP Hạ Long) là người tích cực và thường xuyên đem nhiều giống rau sạch, mới lạ tới cho phiên chợ nhất. Ở phiên này, anh mang cả thùng hàng trăm cây giống sạch như mồng tơi, su hào và cả giống cải rocket mới tới đây. 

Anh Bùi Sỹ Tuyến chia sẻ: Trồng rau sân thượng thường tận dụng không gian nhỏ hẹp nên người trồng rau ở đô thị không trồng được nhiều, trong khi đó lại tiêu thụ nhanh. Vì thế, khi ăn hết, người trồng rau không có giống để mua, không trồng tiếp được vì đã nhỡ mùa. Mặt khác, nhiều hộ trồng ở đô thị thường canh tác hữu cơ, tức là đất họ trồng là đất sạch, chưa được canh tác lần nào, chưa nhiễm các chất hoá học, phân bón hoá học… Vì thế, họ có nhu cầu về giống sạch để đảm bảo quy trình trồng cho rau sạch, rau hữu cơ.

Qua tìm hiểu được biết, anh Tuyến có trang trại rộng cả 1 hec-ta gieo trồng rau, cây giống nên anh trồng mùa nào thức ấy, cũng như đa dạng các loại cây giống ở các thời điểm, các mùa canh tác trong năm. Vì vậy, cùng với việc giới thiệu sản phẩm rau hữu cơ, anh cũng tranh thủ mang giống tặng cho bà con, thành viên trong Hội nhóm.

Theo các thành viên trong Hội, việc tổ chức phiên chợ này không có lợi nhuận mà chủ yếu là chuyển giao, giới thiệu giống từ người trồng cấy tới tay người dùng, người cần… Thông thường, thời điểm đầu mùa rau thường vào các tháng 3-4 và tháng 7-8 thì phiên chợ rất nhộn nhịp bởi nhiều thành viên mang cây giống ra chia sẻ. Người đi xin giống rau cũng vì thế đi nhiều hơn, nhộn nhịp hơn...

...tới canh tác rau sạch giữa phố

Có thể thấy, trong không gian đô thị chật hẹp, việc trồng rau sạch tại nhà hiện nay đã trở thành phong trào được nhiều người ưa thích. “Phủ xanh” sân thượng, ban công không chỉ thể hiện một lối sống tích cực mà còn góp phần nâng cao ý thức sử dụng thực phẩm sạch, bảo vệ sức khỏe gia đình.

Vì thế, việc tham gia một hội nhóm mở, nhiều thành viên giàu kinh nghiệm là dịp để những người trồng rau này học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, tìm hiểu những cách làm mới. Chị Đỗ Thị Minh Huyền (phường Trần Hưng Đạo, TP Hạ Long) có kinh nghiệm trồng rau, sinh hoạt trong Hội nhóm đã 5-6 năm nay, chia sẻ: Trong bối cảnh cơn bão thực phẩm bẩn, việc được tặng các cây con, hạt giống chất lượng, đặc biệt được hướng dẫn cách canh tác rau sạch là điều rất bổ ích. 

Tương tự, chị Nguyễn Thuý Hương (phường Hồng Hà, TP Hạ Long) canh tác diện tích trồng rau lớn trên sân thượng, thì lại rất quan tâm tới kinh nghiệm, quy trình trồng sao cho đảm bảo chất lượng. Bản thân chị cũng chia sẻ kinh nghiệm thường tuân thủ mùa vụ, mùa nào thức ấy, trồng rau đúng mùa vụ... để cây sinh trưởng nhanh, có thu hoạch tốt.

Là người có kinh nghiệm canh tác hữu cơ, anh Tuyến chia sẻ quy trình cụ thể: Để có giống tốt, rau sạch, chúng tôi phải canh tác rau sạch trên các khay, giá thể trên cao tránh các nguồn ô nhiễm, sâu bệnh và thuận lợi cho trồng và thu hoạch. Hơn nữa, tôi thường xuyên mua giống hạt từ các nguồn sạch, đảm bảo, như: Cây giống Bình Minh, Phú nông, Sen vàng, Vinaseed... để cung ứng giống cho những người có nhu cầu.

Ngoài giống cây, một trong những vấn đề quan trọng nhiều người trồng rau sạch quan tâm đó là cách bón phân và phòng trừ sâu bệnh. Theo đó, các thành viên giàu kinh nghiệm như anh Tuyến, chị Hương, chị Huyền đều tư vấn cho các thành viên trồng rau theo đúng mùa để hạn chế sâu bệnh. Hoặc nếu trồng các loại cây, rau trái mùa thì phải dùng các loại lưới trắng, mắt nhỏ… để quây khu vực canh tác rau, đảm bảo cây quang hợp và sinh trưởng tốt. Tuy nhiên nếu có nhiều sâu bệnh thì cần phun bằng các chế phẩm vi sinh như: Thuốc lào, tỏi ớt… nhằm phòng bệnh cho cây.

Một trong những vấn đề được quan tâm nhất chính là nguồn đất để canh tác các loại rau sạch. Trong phiên chợ, anh Tuyến cũng thẳng thắng chia sẻ: Đất sạch là thành phần không thể thiếu, rất quan trọng của vườn rau hữu cơ. Trên thực tế, không ít người chưa thực sự quan tâm tới nguồn đất sạch, bởi đa phần là sưu tầm các loại đất khác nhau đã nhiễm hoá chất. Mặc dù vậy, các loại đất này được trồng lâu dài, trong khoảng không gian cố định ở trong nhà hay trên sân thượng thì cũng sẽ được cải tạo và dần sạch.

Tuy nhiên, để đảm bảo có các sản phẩm rau sạch, trồng theo hướng hữu cơ, người trồng có thể dùng đất sạch, giá thể (tro, trấu, sơ dừa…) hoặc các chế phẩm đất sạch đã trộn đầy đủ giá thể và đã được vi sinh hoá cẩn thận thành các loại đất sạch giàu chất dinh dưỡng. Để tăng dinh dưỡng cho cây, các hộ trồng có thể dùng phân gà đã qua quá trình vi sinh hoá bởi trùn quế, khi đưa vào có thể dùng được ngay, đồng thời có nhiều dưỡng chất tốt cho cây trồng, đặc biệt tốt cho các loại rau ăn lá.

Để tìm các loại đất này không khó. Các chế phẩm đất sạch và phân bón này vốn sẵn có, được các trang trại hay nhà vườn lớn như của anh Tuyến và nhiều thành viên trong nhóm có thể sản xuất được, chủ động nguồn cung. Về chi phí, các chế phẩm đất sạch có giá không quá cao, chừng khoảng 35.000 đồng/bao 10kg, người trồng rau có thể mua về, đổ đất, thiết kế vườn với giá thành trung bình khoảng 400-500.000 đồng/m2. Đây là mức giá phù hợp cho những người yêu thích trồng rau sạch ở đô thị.