Cách phim Mưa đỏ phá vỡ giới hạn, áp sát doanh thu 300 tỉ đồng

“Mưa đỏ” là phim chiến tranh do một hãng phim nhà nước đầu tư sản xuất nhưng đã cho thấy sự khác biệt lớn trong kịch bản, xây dựng nhân vật và phát hành.

* Lưu ý: bài viết có tiết lộ một phần nội dung phim

Tính đến chiều 30.8, sau hơn một tuần ra rạp, bộ phim “Mưa đỏ” của Điện ảnh Quân đội Nhân dân sản xuất đã có doanh thu gần 275 tỉ đồng, được dự đoán cán mốc 300 tỉ đồng trong vài ngày tới.

“Mưa đỏ” là phim điện ảnh có đề tài chiến tranh đang bứt phá khỏi mọi kỷ lục doanh thu và phá vỡ nhiều giới hạn của dòng phim này từ trước tới nay.

Sự khác biệt

Lệ thường, vào mỗi dịp kỷ niệm những ngày lễ lớn của đất nước, một dự án phim đề tài chiến tranh, lịch sử sẽ được lên kế hoạch đặt hàng với mức kinh phí nhất định, cho các hãng phim nhà nước sản xuất.

Dòng phim này được gọi với nhiều tên như, “phim lễ lạt”, “phim xếp kho”, “phim cúng cụ”... Hầu hết những dự án này chỉ phát hành nhỏ, hẹp ở rạp chiếu phim của nhà nước (như Trung tâm chiếu phim quốc gia) trong khoảng 1 tuần rồi cất kho. Phim không bán được vé, bị khán giả chê về độ sơ sài, kịch bản khô cứng, nặng tính tuyên truyền.

“Sống cùng lịch sử” từng không bán nổi một vé trong 1 suất chiếu. “Ký ức Điện Biên” dù được đầu tư mức kinh phí kỷ lục vào thời điểm đó vẫn bị chê về quy mô, kịch bản cũ kỹ. Gần nhất, năm 2023, bộ phim “Đào, phở và piano” gây tranh cãi bất tận về cách thức sản xuất, phát hành, kinh phí đầu tư đến cách kể chuyện theo lối mòn, kỹ xảo sơ sài, chất lượng kém.

Nhiều lần, dòng phim chiến tranh - lịch sử phải đứng trong tâm bão tranh cãi, thậm chí đi vào bế tắc, khi các nhà làm phim đều “kêu ca” về kinh phí eo hẹp, kiểm duyệt kịch bản khắt khe, khán giả lại chê các nhà làm phim không thể thoát được lối mòn.

Sau thời hưng thịnh rực rỡ của dòng phim cách mạng, kể từ cuối thập niên 1990 thế kỷ trước đến nay, điện ảnh Việt có món nợ lớn với lịch sử dân tộc.

Năm 2025 được đánh giá là bước ngoặt lớn của dòng phim chiến tranh, khi tư nhân tham gia sản xuất “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối”, và lần đầu tiên “Mưa đỏ” của hãng phim nhà nước đầu tư được phát hành thương mại.

“Mưa đỏ” tạo nên sự khác biệt từ kinh phí đầu tư đến kịch bản, cách xây dựng nhân vật. Chính sự khác biệt đã giúp “Mưa đỏ” được khán giả chung tay lan tỏa, kêu gọi nhau đi xem, dành nhiều lời ngợi khen, cảm thán... Hiệu ứng “Mưa đỏ” tràn ngập các diễn đàn, mạng xã hội.

Sau hơn một tuần ra rạp, phim áp sát doanh thu 300 tỉ đồng. Đây là điều chưa từng có với phim chiến tranh Việt.

Phá vỡ giới hạn

“Mưa đỏ” phá vỡ nhiều giới hạn để trở thành phim chiến tranh được chú ý bậc nhất trong 2 thập kỷ trở lại đây.

Đạo diễn - NSƯT Đặng Thái Huyền dùng chữ “tận hiến” để nói về sự đóng góp, đầu tư công sức từ của cải vật chất đến sức lực của ê-kíp “Mưa đỏ”.

Diễn viên Thúy Hà cho rằng: “Nếu không phải là Điện ảnh Quân đội, có lẽ, khó có đơn vị sản xuất nào làm được một tác phẩm như Mưa đỏ”.

Nhờ sự huy động lớn từ các lực lượng quân đội, “Mưa đỏ” có được sự chân thực mang tính vượt trội về vũ khí, khí tài, cách chỉ đạo dàn trận, cận chiến, đến tính chuyên nghiệp trong xây dựng kỷ luật quân ngũ.

Điểm cộng lớn nhất của “Mưa đỏ” là tính chân thực, hình ảnh giàu tính biểu tượng.

Đạo diễn cho thấy sự tính toán chi ly, từ cách sử dụng dàn diễn viên ít tên tuổi để mang đến cảm xúc sinh động, gần gũi, như thể họ vừa bước ra từ một đơn vị quân đội, chứ không phải các siêu sao màn bạc nhập vai.

Đến những đại cảnh hoành tráng, quay dựng đẹp mắt, cách bố trí - dàn dựng phức tạp, đa chiều từ nhiều phía, để khán giả cảm nhận được quy mô một trận đánh, hình dung ra cách “bày binh bố trận” ở chiến trường khi thực chiến ra sao.

“Mưa đỏ” làm được nhiều điều mà những bộ phim chiến tranh trước đây chưa làm được, cho dù - đều nhận sự hỗ trợ lớn từ quân đội về khí tài, vũ khí.

Trong đó, cách xây dựng đường dây câu chuyện, số phận những con người khác nhau, cùng bước vào cuộc chiến từ 2 bên chiến tuyến - được xem là cú bứt phá, phá vỡ giới hạn lớn nhất của “Mưa đỏ”.

Trước đây, hình ảnh những người lính bên kia chiến tuyến thường được khắc họa theo công thức chung: tàn ác, nhẫn tâm, đê hèn... thậm chí, cả tạo hình cũng phải toát lên sự xấu, ác.

Ở “Mưa đỏ” đã thể hiện góc nhìn mới, nhân văn hơn, bao dung hơn. Quang - một người lính cộng hòa, có lý do riêng, có nỗi ám ảnh riêng khi tham chiến.

Trên các diễn đàn phim, bên cạnh sự xúc động dành cho tiểu đội 1 - không ít khán giả bày tỏ sự yêu mến dành cho nhân vật Quang - điều này là chưa từng có.

Quang được “Mưa đỏ” xây dựng là người đẹp trai, nam tính, đàn ông, ga-lăng... Như cách Quang nói với Cường, “nếu không có cuộc chiến này, chúng ta đã có thể là bạn”. Quang cũng có nỗi niềm riêng, có số phận bi kịch.

Xuyên suốt “Mưa đỏ” có nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng, nhưng, hình ảnh được đánh giá đắt nhất phim, là khi cả Cường và Quang đều nằm xuống, họ cầm 2 đầu của chiếc khăn hình chữ S...

Ở một mặt khác, phía sau sự bi hùng, cuộc chiến ấy đã chia cắt đất nước, làm đổ vỡ biết bao lứa đôi, làm dang dở biết bao lời hứa, làm đứt gãy biết bao ước mơ, làm bi kịch biết bao số phận.