7 loại thực phẩm âm thầm hủy hoại não bộ mà bạn cần phải hạn chế

Bảy loại thực phẩm phổ biến trên thị trường nhưng bạn cần phải hạn chế vì chúng có thể làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức, tổn thương tế bào não và các bệnh lý thần kinh nếu tiêu thụ thường xuyên.

Bạn có thể chăm chỉ tập luyện thể thao, đọc sách hay thiền định mỗi ngày để rèn luyện trí não. Thế nhưng đôi khi chính những thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn lại đang âm thầm phá hoại sức khỏe não bộ, làm giảm khả năng ghi nhớ, tư duy và tập trung mà bạn không hề hay biết.

Theo Tiến sỹ Shrey Kumar Srivastav, Cố vấn cao cấp và Bác sỹ đa khoa tại Bệnh viện Sharda (Ấn Độ), chế độ dinh dưỡng không chỉ ảnh hưởng đến cơ thể mà còn tác động trực tiếp đến chức năng não.

Một số loại thực phẩm phổ biến người tiêu dùng cần phải đặc biệt lưu ý vì chúng có thể làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức, tổn thương tế bào não và các bệnh lý thần kinh nếu tiêu thụ thường xuyên.

7 loại thực phẩm cần hạn chế để bảo vệ não bộ

Đồ uống có đường

Từ nước ngọt có gas, trà sữa đến các loại nước tăng lực… đều là “kẻ thù thầm lặng” của não bộ. Tiến sỹ Srivastav cho biết, các loại đồ uống chứa nhiều đường tinh luyện khiến lượng đường huyết tăng vọt, dẫn đến tình trạng viêm và kháng insulin trong não - hai yếu tố làm suy giảm trí nhớ và tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Nghiên cứu đăng trên tạp chí Alzheimer’s & Dementia (2017) cho thấy, những người uống nước ngọt hàng ngày có thể gặp tình trạng co rút não sớm hơn so với người ít sử dụng.

Lưu ý: Thay thế bằng nước lọc, nước ép trái cây nguyên chất hoặc các loại trà thảo mộc không đường sẽ tốt hơn cho não bộ.

Thực phẩm chế biến sẵn

Đằng sau sự tiện lợi của đồ hộp, mỳ ăn liền, xúc xích, khoai tây chiên đóng gói là lượng lớn chất béo bão hòa, chất bảo quản và phụ gia nhân tạo. Các thành phần này không chỉ thiếu dinh dưỡng mà còn làm mất cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh trong não.

Tiến sỹ Srivastav nhấn mạnh, chất béo chuyển hóa trong nhiều loại snack và thực phẩm chiên có thể gây viêm hệ thần kinh, làm tăng nguy cơ đột quỵ và ảnh hưởng đến khả năng xử lý thông tin.

Lời khuyên: Ưu tiên thực phẩm tươi sống, chế biến tại nhà với ít gia vị công nghiệp.

Carbohydrate tinh chế

Bánh mì trắng, mì ống, bánh ngọt… tuy ngon miệng nhưng lại khiến lượng đường huyết dao động thất thường. Tiến sỹ Srivastav giải thích, loại tinh bột này nhanh chóng bị phân hủy thành glucose, tạo nên cảm giác tỉnh táo tức thì nhưng sau đó là trạng thái mệt mỏi, đầu óc mơ màng.

Một nghiên cứu trên Journal of Clinical Nutrition (2015) cho thấy, những người ăn nhiều tinh bột tinh chế có khả năng bị suy giảm trí nhớ cao hơn nhóm ăn ngũ cốc nguyên hạt.

Giải pháp: Hãy chuyển sang các loại carbohydrate chậm như gạo lứt, yến mạch, khoai lang hoặc bánh mì nguyên cám.

Uống rượu quá mức

Dù một ly vang đỏ mỗi ngày có thể có lợi cho tim mạch, nhưng lạm dụng rượu lại gây tổn thương thần kinh nghiêm trọng. Theo Tiến sỹ Srivastav, rượu là chất độc thần kinh, khi tiêu thụ với liều lượng lớn sẽ dẫn đến teo não, suy giảm trí nhớ và tăng khả năng mắc bệnh sa sút trí tuệ.

Thậm chí, chỉ sau vài giờ uống rượu, bạn đã có thể gặp tình trạng giảm khả năng tập trung, phán đoán và phản xạ.

Lời khuyên: Hạn chế uống rượu hoặc duy trì ở mức khuyến nghị (không quá 1 đơn vị/ngày đối với nữ và 2 đơn vị/ngày đối với nam).

Thực phẩm chiên rán

Khoai tây chiên, gà rán, cá viên chiên… là món khoái khẩu của nhiều người, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ cho não bộ. Chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa trong các món chiên ngập dầu có thể làm tăng tình trạng viêm và stress oxy hóa - hai yếu tố hàng đầu gây tổn thương tế bào não.

Một nghiên cứu trên Journal of Nutritional Biochemistry cho thấy, chế độ ăn giàu thực phẩm chiên rán làm giảm khả năng học tập và ghi nhớ ở động vật thử nghiệm.

Giải pháp: Ưu tiên phương pháp hấp, luộc, áp chảo không dầu hoặc sử dụng nồi chiên không dầu.

Chất tạo ngọt nhân tạo

Dù được quảng cáo là “thân thiện” với cân nặng, nhưng chất tạo ngọt nhân tạo (như aspartame, sucralose…) lại gây tranh cãi về độ an toàn với sức khỏe thần kinh. Tiến sỹ Srivastav cho biết một số nghiên cứu cho thấy các chất này có thể phá vỡ hệ vi sinh đường ruột, từ đó ảnh hưởng đến trục não-ruột.

Ngoài ra, việc lạm dụng chất tạo ngọt nhân tạo còn liên quan đến nguy cơ cao hơn với đột quỵ và sa sút trí tuệ.

Lời khuyên: Thay thế bằng mật ong nguyên chất, đường thốt nốt hoặc hạn chế tối đa việc dùng chất tạo ngọt.

Thịt siêu chế biến

Xúc xích, lạp xưởng, thịt nguội, thịt xông khói… chứa nhiều natri, nitrat và chất béo bão hòa - những chất làm tăng huyết áp và gây viêm mãn tính. Tiến sỹ Srivastav cảnh báo ăn nhiều thịt chế biến sẵn không chỉ làm tăng nguy cơ tim mạch mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nhận thức.

Nghiên cứu của Đại học Leeds (Anh) thực hiện trên hơn 500.000 người trưởng thành cũng cho thấy mỗi 25g thịt chế biến sẵn tiêu thụ mỗi ngày làm tăng 44% nguy cơ sa sút trí tuệ.

Giải pháp: Lựa chọn thịt tươi, ức gà, cá hồi hoặc các loại đậu hạt để bổ sung protein lành mạnh.

Danh sách của chuyên gia nói trên là lời nhắc nhở rằng chế độ ăn uống hàng ngày có ảnh hưởng sâu sắc tới não bộ - cơ quan quý giá nhất của cơ thể. Dù thỉnh thoảng “thả ga” với vài món ăn vặt yêu thích là điều dễ hiểu, nhưng việc duy trì thói quen tiêu thụ những thực phẩm này thường xuyên có thể để lại hậu quả lâu dài.

Hãy chủ động xây dựng chế độ ăn cân đối với trái cây tươi, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và các chất béo tốt như omega-3 từ cá béo, hạt óc chó. Đây chính là khoản đầu tư bền vững cho sức khỏe tinh thần và thể chất, giúp bạn duy trì trí óc sáng suốt, minh mẫn suốt cuộc đời.