Xây dựng và phát triển văn hoá, xã hội, con người giàu bản sắc Quảng Ninh

Nghị quyết Đại hội XV của Đảng bộ tỉnh xác định “Xây dựng nền văn hoá giàu bản sắc Quảng Ninh gắn với thu hẹp nhanh khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền” là một trong 3 khâu đột phá giai đoạn 2020-2030. Cùng với việc ban hành Nghị quyết số 17-NQ/TU ngày 30/10/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh “Về xây dựng và phát huy giá trị văn hoá, sức mạnh con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực nội sinh, động lực cho phát triển nhanh, bền vững”, đã thể hiện quyết tâm lớn của tỉnh trong việc kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế nhanh, bền vững với phát triển văn hóa, con người, xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc của địa phương. 

Trên cơ sở chỉ đạo sát sao của tỉnh, các cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội trong tỉnh đã cụ thể nhiệm vụ phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh thành các quy hoạch, đề án, chuyên đề chi tiết. Tiêu biểu: Xây dựng Đề án bảo tồn tôn tạo và phát huy giá trị hệ thống di tích lịch sử văn hoá và danh thắng tỉnh giai đoạn 2020-2025, tầm nhìn đến năm 2030; Đề án về bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó có việc coi trọng giáo dục văn hoá truyền thống; Đề án thực hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030, nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin nhằm phát triển, khai thác, phục vụ hiệu quả thư viện số; phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”; tổ chức các chương trình học tập kinh nghiệm trong và ngoài nước về xây dựng công nghiệp văn hóa…

Quảng Ninh có nền văn hoá đa dạng, giàu bản sắc với nhiều đồng bào DTTS sinh sống như Tày, Dao, Sán Chỉ... Qua thực hiện Nghị quyết số 17-NQ/TU, nhiều địa phương đã thực hiện đồng bộ các giải pháp làm tốt công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của các DTTS. Nổi bật như: Lễ hội đình Lục Nà của dân tộc Tày, hội hát tháng Ba của dân tộc Sán Chỉ, hội Kiêng gió của người Dao Thanh Phán, chợ phiên vào chủ nhật hằng tuần... Đồng thời, xây dựng Đề án mô hình “Thôn, làng, khu dân cư văn hoá kiểu mẫu”, gắn phát triển văn hoá với xây dựng NTM, nhanh chóng thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và khoảng cách về hưởng thụ văn hoá giữa các vùng miền trong tỉnh.

Hiện nay, tỉnh Quảng Ninh có trên 640 di tích lịch sử - văn hoá, danh thắng được xếp hạng, gồm 8 di tích quốc gia đặc biệt, 56 di tích quốc gia, 103 di tích cấp tỉnh, 474 di tích được kiểm kê phân loại... Để vừa bảo tồn phát huy giá trị di sản, vừa quảng bá, khai thác phát triển du lịch đem đến những trải nghiệm mới cho du khách, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã xây dựng kế hoạch chuyển đổi số toàn diện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện số hóa không gian, bảo vật, hiện vật trưng bày. Tính đến thời điểm 30/6/2025, đã có 370/370 địa chỉ đỏ, di tích lịch sử, văn hóa... được triển khai gắn mã QR Code.

Quảng Ninh cũng đã đồng bộ hệ thống thiết chế văn hóa từ tỉnh đến cơ sở theo Đề án nâng cao hiệu quả hoạt động hệ thống thiết chế văn hóa thể thao cơ sở trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025. Phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể thao gương Bác Hồ vĩ đại” phát triển sâu rộng và trở thành phong trào tự nguyện, tự giác của đông đảo quần chúng nhân dân. Số người luyện tập thể dục thể thao thường xuyên đạt 42,5% dân số; tỷ lệ gia đình thể thao đạt 24%. 100% xã, phường trong tỉnh có các điểm tập luyện thể dục thể thao, được lắp đặt các dụng cụ thể dục thể thao đơn giản, trung bình 6-10 bộ thiết bị/điểm. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” cũng phát triển sâu rộng, phản ánh sinh động thực tiễn đời sống, góp phần bồi đắp thêm giá trị văn hóa truyền thống các vùng miền, dân tộc trên địa bàn tỉnh. Thông qua tuyên truyền, vận động thực hiện tốt hương ước, quy ước nếp sống văn minh, người dân đã dần xóa bỏ những hủ tục, nếp sống sinh hoạt lạc hậu...

Thực hiện mục tiêu xây dựng con người Quảng Ninh với các đặc trưng “Bản lĩnh, Tự cường, Kỷ cương, Đoàn kết, Nghĩa tình, Hào sảng, Sáng tạo, Văn minh”, tỉnh đã quan tâm chỉ đạo các cấp, các ngành, tổ chức chính trị - xã hội tập trung tạo môi trường giáo dục, rèn luyện con người Quảng Ninh phát triển toàn diện. Việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa thời gian qua đã góp phần tạo nên sự phong phú, đa dạng hóa đời sống tinh thần của đồng bào các DTTS trên địa bàn. Từ đó khơi dậy vai trò chủ thể của nhân dân tham gia xây dựng, gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa, con người Quảng Ninh toàn diện.