Từ chuyện Việt Nam nhập 'khủng' hạt dẻ cười, hạnh nhân từ Mỹ, bàn giải pháp thuế xuất khẩu

Đó là một trong các giải pháp vươn lên thách thức thuế đối ứng Mỹ mà ông Nguyễn Thanh Bình, chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam, đặt ra. Để thúc đẩy xuất khẩu, toàn ngành nông lâm thủy sản cần mở rộng và chuyển hướng thị trường xuất khẩu.

Ngày 12-8, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2025, tại TP.HCM; bàn về cơ hội, thách thức từ các thị trường lớn như Mỹ, EU, Trung Quốc, UAE; kế hoạch tiêu thụ sản phẩm chủ lực tại các địa phương.

Hội nghị do quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng và Thứ trưởng Trần Thanh Nam chủ trì.

Tăng nhập khẩu trái cây từ Mỹ

Theo ông Bình, Mỹ là thị trường có nhu cầu rất lớn, phong phú, đa dạng về các sản phẩm nông sản nhiệt đới trong đó có trái cây.

Dẫn chứng đây là thị trường có tốc độ tăng nhanh nhất về xuất khẩu ngành rau quả, ông Bình nói 6 tháng đầu năm 2025 tỉ trọng xuất khẩu của thị trường Mỹ lên 8,42%, trong khi cùng kỳ năm 2024 chỉ 5%.

Ngoài ra rau quả Việt sang Mỹ mới ở cộng đồng người Việt, người gốc Á, các cộng đồng khác còn tiềm năng lớn; sản phẩm chế biến được người tiêu dùng Mỹ quan tâm nhưng tỉ lệ rau quả Việt Nam chế biển chỉ 17-20% trong tổng sản phẩm rau quả, nên theo ông Bình cơ hội phía trước rất nhiều.

Tuy nhiên thách thức của ngành lớn nhất hiện nay là Mỹ áp thuế 20% xuất khẩu sang Mỹ với rau quả Việt Nam, doanh nghiệp không còn lợi nhuận, người tiêu dùng Mỹ cũng giảm nhu cầu tiêu thụ, Việt Nam giảm đơn hàng.

Rau quả của Việt Nam cũng có thể bị giảm khả năng cạnh tranh so với rau quả sản xuất tại các tiểu bang của Mỹ, Mexico, các nước Nam Mỹ; tăng cạnh tranh với các nước như Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Campuchia… có mức thuế thấp hơn Việt Nam chỉ 19%.

Trong các giải pháp mà ông Bình đặt ra để tháo gỡ, ông Bình nói việc đàm phán chi tiết để đưa thuế các mặt hàng rau quả bằng 0%.

"Vì đây là những mặt hàng 100% do Việt Nam tự sản xuất và trong quan hệ thương mại rau quả Việt - Mỹ. Hiện nay Việt Nam đang nhập siêu rau quả từ Mỹ, nhập 560 triệu USD trong năm 2024, nhưng xuất khẩu sang Mỹ chỉ 360 triệu USD. Đây là vấn đề có cơ sở để có thể đàm phán với Mỹ.

Đặc biệt, tăng nhập khẩu trái cây từ Mỹ. Ví dụ hiện nay, chúng ta nhập khẩu nhiều nhất từ Mỹ là hạt dẻ cười và hạnh nhân, sau đó được chế biến lại xuất khẩu sang Mỹ. Tận dụng việc nhập khẩu nguyên liệu, công nghệ máy móc từ Mỹ lại xuất cho thị trường này để giảm thâm hụt thương mại", ông Bình nhấn mạnh.

Ngoài ra theo ông Bình ngoài Mỹ, cần tìm thị trường khác thay thế, hoặc khai thác tốt hơn thị trường hiện có như EU, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc…

Tận dụng các hiệp định thương mại để "vượt" đối thủ

Bà Tô Thị Tường Lan, phó tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết trong 7 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thủy sản đạt 6,22 tỉ USD, tăng 17,2% so với cùng kỳ năm 2024.

Tuy nhiên nếu chính sách thuế đối ứng mới của Mỹ được áp dụng, bà Lan cho rằng cá tra cũng sẽ chịu tác động đáng kể về chi phí và giá thành trong bối cảnh thị trường Trung Quốc chững lại do tồn kho cao, doanh nghiệp buộc phải mở rộng xuất khẩu sang ASEAN, Nam Mỹ và Trung Đông.

Riêng cá ngừ, xuất khẩu 7 tháng giảm 2,8% xuống còn 542 triệu USD; riêng tháng 7 giảm gần 19%. Nguyên do một phần cũng vì cá ngừ Việt Nam còn chịu thuế đối ứng cao hơn so với Ecuador, Philippines và Indonesia, làm giảm sức cạnh tranh.

Nhưng theo bà Lan trong thách thức vẫn mở ra cơ hội, bà Lan nói: "Sự hồi phục mạnh mẽ của thị trường Trung Quốc, ASEAN và Nhật Bản, cùng với tín hiệu gỡ bỏ rào cản kỹ thuật từ EU, mở ra dư địa tăng trưởng cho các dòng sản phẩm chế biến sâu.

Các hiệp định thương mại như EVFTA, CPTPP, UKVFTA tiếp tục tạo lợi thế thuế quan vượt trội so với các nước đối thủ. Các mặt hàng giá trị gia tăng các nước khác không sản xuất được, Việt Nam có, đó là cơ hội lớn để tận dụng".