An sinh xã hội - nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững

Trong định hướng phát triển, Quảng Ninh luôn coi an sinh xã hội là trụ cột quan trọng, song hành cùng tăng trưởng kinh tế. Thông qua các chương trình hỗ trợ nhà ở, tín dụng ưu đãi, đào tạo nghề và đặc biệt là việc mạnh dạn nâng chuẩn nghèo cao hơn trung ương, tỉnh đang tạo dựng nền tảng vững chắc để mọi người dân có cơ hội vươn lên, cùng thụ hưởng thành quả chung.

Về đích xóa nhà tạm, nhà dột nát

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc hoàn thành mục tiêu xóa 100% nhà tạm, nhà dột nát trước ngày 31/8/2025, cùng với các địa phương trong cả nước, tỉnh Quảng Ninh đã khẩn trương, quyết liệt vào cuộc. Với cách làm bài bản, đồng bộ, sự chung sức của cả hệ thống chính trị và nhân dân, đến nay, tỉnh đã hoàn thành xây dựng, sửa chữa và bàn giao sử dụng nhà ở cho 104/104 hộ, đạt 100% tổng số hộ thực tế có nhu cầu và đủ điều kiện hỗ trợ.

Bám sát Quyết định số 539/QĐ-TTg ngày 19/6/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phong trào thi đua “Chung tay xoá nhà tạm, nhà dột nát”, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành hàng loạt văn bản chỉ đạo, kế hoạch, đề án để triển khai quyết liệt. Tỉnh đã ban hành mẫu thiết kế nhà ở điển hình áp dụng cho người có công, thân nhân liệt sĩ, hộ nghèo, cận nghèo để bảo đảm tính kiên cố, phù hợp địa hình, khí hậu và rút ngắn thời gian thi công. Sở Xây dựng đã công bố bộ thiết kế mẫu vào tháng 12/2024, tạo chuẩn thống nhất cho các địa phương khi tổ chức thực hiện.

Theo thống kê, toàn tỉnh có 104 hộ nghèo, cận nghèo (theo chuẩn nghèo đa chiều áp dụng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2023-2025) thuộc diện được hỗ trợ nhà ở trong năm 2025, gồm 87 hộ xây mới (mỗi hộ được hỗ trợ 80 triệu đồng) và 17 hộ sửa chữa (mỗi hộ được hỗ trợ 40 triệu đồng), với tổng kinh phí gần 22,7 tỷ đồng. Cùng với nguồn lực từ ngân sách tỉnh, Quảng Ninh đã huy động được trên 2,5 tỷ đồng từ xã hội hóa và gần 15 tỷ đồng vốn đối ứng của nhân dân, thể hiện sự đồng lòng, chung sức vì mục tiêu an sinh xã hội.

Bà Nguyễn Chi Mai, Chi cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Sở NN&MT), cho biết: Chúng tôi đã phối hợp chặt chẽ với Sở Xây dựng, các sở ngành và địa phương để rà soát, đảm bảo hỗ trợ đúng đối tượng, tránh chồng chéo, đồng thời kịp thời tháo gỡ khó khăn trong quá trình triển khai. Đến nay, các hộ trong diện hỗ trợ đã có nhà ở mới hoặc được sửa chữa, hoàn thành đúng hạn kế hoạch đề ra.

Niềm vui hiện rõ trên gương mặt những hộ dân được sống trong căn nhà mới khang trang, vững chãi. Sau nhiều năm sống trong căn nhà cấp 4 xuống cấp, gia đình anh Lê Việt Hưng và chị Hoàng Thị Vương (phố Đông Tiến 1, xã Tiên Yên) đã có mái ấm rộng hơn 80m², nhờ nguồn hỗ trợ 80 triệu đồng từ chương trình “Chung tay xoá nhà tạm, nhà dột nát”. Chị Vương xúc động chia sẻ: “Trước kia mỗi khi mùa mưa bão đến, gia đình tôi rất lo lắng vì căn nhà xuống cấp, dột nát, không đảm bảo an toàn. Nay nhờ được sự hỗ trợ của Nhà nước mà chúng tôi đã có thêm nguồn lực để xây ngôi nhà mới chắc chắn, ổn định hơn trước rất nhiều, chúng tôi thực sự hạnh phúc.

Tại xã Đầm Hà, ông Bùi Văn Nhân cũng không giấu nổi niềm vui: “Cảm ơn Đảng và Nhà nước đã hỗ trợ, giúp chúng tôi có căn nhà tử tế, không còn nỗi lo gió bão, mưa dột. Chuyển sang nhà mới, tôi thấy cuộc sống yên tâm hơn hẳn”.

Với sự quyết tâm, đồng thuận và cách làm khoa học, Quảng Ninh đã về đích, thực hiện thắng lợi phong trào thi đua “Chung tay xoá nhà tạm, nhà dột nát” mà Chính phủ phát động. Những mái nhà mới khang trang đã thắp lên niềm tin, động lực để người dân yên tâm phát triển kinh tế, vươn lên xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Hướng tới mục tiêu xóa nghèo theo chuẩn tỉnh

Cùng với việc hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát, Quảng Ninh cũng đang nỗ lực để cán đích mục tiêu phấn đấu đến hết năm 2025 không còn hộ nghèo và hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều áp dụng trên địa bàn tỉnh.

Giai đoạn 2021-2025, Quảng Ninh được xem là địa phương tiên phong trong công tác giảm nghèo bền vững khi mạnh dạn nâng chuẩn nghèo đa chiều lên cao hơn chuẩn Trung ương khoảng 1,4 lần và đặt ra tiêu chí đo lường thiếu hụt dịch vụ xã hội khắt khe hơn. Theo Nghị quyết số 13/2023/NQ-HĐND ngày 30/3/2023 của HĐND tỉnh, giai đoạn 2023-2025, chuẩn hộ nghèo của tỉnh được xác định ở mức 2,6 triệu đồng/người/tháng ở khu vực đô thị và 2,1 triệu đồng/người/tháng ở khu vực nông thôn; đồng thời hộ phải thiếu hụt ít nhất 3 dịch vụ xã hội cơ bản mới được xác định là nghèo. Cách tiếp cận này không chỉ nâng cao thước đo nghèo mà còn tạo động lực chính sách tích cực, hướng nguồn lực tập trung nhiều hơn cho các lĩnh vực thiết yếu như sinh kế, đào tạo nghề, y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và thông tin, thay vì chỉ dừng ở việc hỗ trợ thu nhập tối thiểu.

Điểm nổi bật trong cách làm của Quảng Ninh là không coi giảm nghèo như một chương trình riêng lẻ, mà gắn kết chặt chẽ giữa Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Sự lồng ghép này cho phép tận dụng hạ tầng nông thôn mới, khai thác chính sách dân tộc nhằm khắc phục những thiếu hụt dịch vụ cơ bản ở vùng sâu, vùng xa; còn chương trình giảm nghèo đóng vai trò “xương sống” kết nối, giám sát và bảo đảm tính bền vững trong quá trình thoát nghèo.

Song hành với cách tiếp cận đó, Quảng Ninh luôn duy trì mức chi an sinh xã hội ở ngưỡng cao và liên tục tăng qua các năm: Năm 2023 đạt khoảng 1.437 tỷ đồng, tăng 21,8% so với năm 2022; năm 2024 lên tới 1.897 tỷ đồng, tăng 23% so với năm trước; và chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025 đã đạt 1.270 tỷ đồng. Những con số này khẳng định sự ưu tiên bền bỉ của tỉnh đối với an sinh xã hội, coi giảm nghèo đa chiều là trụ cột quan trọng trong phát triển toàn diện, bao trùm và bền vững.

Với các chính sách hỗ trợ hiệu quả của tỉnh, nhiều hộ đã vươn lên thoát nghèo bền vững, có thu nhập ổn định, hướng đến làm giàu. Gia đình anh Trần Văn Hoan, xã Điền Xá, từ hộ nghèo, nay đã trở thành chủ trang trại gà với quy mô chăn nuôi gần 10.000 con mỗi năm nhờ vốn vay ưu đãi của Ngân hàng Chính sách và hỗ trợ kỹ thuật của địa phương. Ông Lục Văn Cẩu ở xã Đầm Hà được vay 100 triệu đồng, đầu tư chăn nuôi trâu và gia cầm, thoát nghèo bền vững. Đặc biệt, ông Nịnh A Dẩu, người Dao ở xã Hải Sơn, từ vài trăm cây trà hoa vàng trồng thử nghiệm năm 2022, đến nay ông đã sở hữu hơn 3.000 cây trên diện tích hơn 1ha. Sản phẩm trà hoa vàng Thanh Lợi của gia đình ông đã được chứng nhận OCOP 4 sao cho thu nhập mỗi năm hơn 1,4 tỷ đồng, tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương. Ông Dẩu cho biết: Nguồn vốn chính sách có ý nghĩa rất lớn với gia đình tôi. Sự quan tâm kịp thời của Nhà nước giúp gia đình tôi có thêm động lực để phát triển mô hình kinh tế, cải thiện thu nhập nhờ đó thoát nghèo và vươn lên làm giàu.

Để hoàn thành mục tiêu không còn hộ nghèo, cận nghèo theo chuẩn tỉnh vào cuối năm 2025, Quảng Ninh đang tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó, tài chính vẫn được coi là “đòn bẩy” quan trọng, tỉnh bố trí ngân sách an sinh linh hoạt, gắn với thực tế từng quý và tiếp tục ủy thác vốn qua Ngân hàng Chính sách xã hội cho hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo có phương án sản xuất khả thi. Nguồn tăng thu từ GRDP được ưu tiên bổ sung cho các chương trình bảo hiểm y tế toàn dân, cải thiện hạ tầng nước sạch và nhà ở an toàn ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

Một giải pháp trọng tâm khác là đào tạo nghề gắn với chuỗi giá trị và nhu cầu doanh nghiệp. Mỗi năm, tỉnh duy trì đào tạo khoảng 40.000 lao động, trong đó 50-60% là các khóa ngắn hạn dưới 3 tháng, tập trung vào du lịch, dịch vụ, logistics, nông nghiệp hàng hóa. Tỉnh cũng đẩy mạnh liên kết với doanh nghiệp để cam kết tuyển dụng sau đào tạo, đồng thời hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo tham gia các chuỗi giá trị OCOP như miến dong Bình Liêu, dược liệu Ba Chẽ, hải sản Vân Đồn hay mô hình du lịch cộng đồng, kèm theo hướng dẫn kỹ năng thương mại điện tử và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Từ chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát đến quyết tâm giảm nghèo theo chuẩn tỉnh trong năm 2025, Quảng Ninh đang xây dựng một bức tranh an sinh xã hội toàn diện. Các chính sách được triển khai đồng bộ, từ nhà ở, vốn tín dụng, dạy nghề, đến hạ tầng dịch vụ vùng dân tộc thiểu số, miền núi, tất cả đều hướng tới mục tiêu chung người dân có cuộc sống ổn định, không còn nguy cơ tái nghèo, có niềm tin và động lực để vươn lên.