Quán cà phê Ê Đê trong căn nhà cổ hơn 100 tuổi giữa Hà Nội

Quán cà phê trong căn nhà cổ hơn 100 năm tuổi trên phố Châu Long không chỉ phục vụ cà phê mà đem đến trải nghiệm tìm hiểu thú vị về văn hóa Ê Đê.

Giữa lòng Thủ đô Hà Nội náo nhiệt, nơi từng ngóc ngách đều đã phủ lên mình lớp áo mới của đô thị hóa, có một quán cà phê nằm lặng lẽ trên phố Châu Long - con phố nhỏ trong khu phố cổ Hà Nội.

Điều đặc biệt không chỉ nằm ở hương vị cà phê đậm đà, mà còn ở không gian mà nó hiện diện: một căn nhà cổ hơn 100 tuổi, giữ nguyên kiến trúc từ năm 1924.

Hơi thở rừng trong căn nhà cổ

Quán cà phê Tô Tô nằm ở số 23 Châu Long, là một trong hai mươi căn nhà được cụ Hợi - một trong những người đầu tiên quy hoạch khu phố này vào đầu thế kỉ 20.

Hơn một thế kỉ đã trôi qua, chỉ duy nhất căn nhà số 23 còn giữ được nguyên trạng thiết kế ban đầu.

Sau thời gian dài bị bỏ hoang từ khoảng năm 1990, nơi đây từng bị cây leo phủ kín, như muốn giấu đi cả quá khứ và vẻ đẹp cổ kính của nó.

Đến năm 2022, nhóm nghiên cứu thuộc Trung tâm Sáng tạo Trẻ UNESCO Hà Nội (UNESCO YCC Hanoi) đã quyết định phục hồi không gian này thông qua dự án “Đưa rừng về phố”.

Mục tiêu của dự án là tái tạo một hệ sinh thái thu nhỏ giữa lòng đô thị - nơi cây cối không cần bàn tay chăm sóc của con người vẫn có thể sinh tồn, tạo ra một “khoảng thở” đúng nghĩa giữa phố phường ngột ngạt.

Chính tại nền tảng đầy cảm hứng ấy, quán cà phê Tô Tô ra đời.

Cà phê Ê Đê giữa lòng Hà Nội

Người tạo nên linh hồn của quán là anh Y Tô Tô Kbruôr, thường được gọi là Tô - một bạn trẻ sinh năm 2000 đến từ Đắk Lắk.

Tô không đơn thuần mở một quán cà phê, mà biến nó thành một không gian văn hóa, một cách kể chuyện về bản sắc Ê Đê.

Không gian quán được bài trí bằng những vật dụng mang đậm hơi thở Tây Nguyên: từ chiếc gùi, cái chiêng, đến bình nước, quần áo truyền thống - hầu hết đều là kỷ vật gia đình được bà của Tô gửi từ Đắk Lắk ra.

“90% vật dụng trong quán là đồ của người Ê Đê, chỉ trừ bộ cồng chiêng là của một người bạn tặng”, anh chia sẻ.

Không chỉ dừng lại ở hình thức, cà phê ở đây cũng là một câu chuyện văn hóa. Tất cả đều là cà phê Robusta được người Ê Đê trồng, rang và xay tại Đắk Lắk - chính tay mẹ của Tô làm.

Điều đặc biệt là cách rang cà phê theo “tri thức truyền khẩu”, tức công thức được truyền miệng qua nhiều thế hệ trong buôn làng, có pha chút phụ gia bí truyền để dậy mùi thơm đặc trưng.

“Vị Robusta đậm đà, đắng chát và có hậu vị chua là linh hồn của cà phê Tây Nguyên”, Tô nói.

Điểm nhấn thú vị trong trải nghiệm cà phê tại Tô Tô Cafe là một triết lý uống cà phê mang tên “chung nguồn cội”.

Đây là một phong tục của người Ê Đê: khi pha cà phê đãi khách, họ không chia thành từng ly riêng biệt mà cùng uống chung một cốc, chuyền tay nhau như một biểu tượng của sự kết nối và sẻ chia.

Tô khéo léo biến tấu phong tục này để phù hợp với văn hóa đô thị: cà phê được đựng trong bình gốm - một nét đặc trưng của làng nghề người M’Nông - và rót ra từng ly nhỏ để đảm bảo vệ sinh nhưng vẫn giữ được tinh thần về nguồn cội.

Nhờ vậy, người uống vừa cảm nhận được sự đặc biệt trong cách thưởng thức, vừa không đánh mất sự thoải mái vốn có của quán cà phê hiện đại.

“Thông qua Tô Tô Cafe, mình muốn lan tỏa văn hóa Ê Đê một cách tích cực và sống động hơn, chứ không gói gọn trong hình ảnh lạc hậu hay buồn tẻ”, Tô tâm sự.

Thực đơn của quán không quá đa dạng, nhưng thức uống nào cũng được chế biến thủ công, tỉ mỉ, từ các món như cà phê đen. cà phê sữa, bạc xỉu... cho đến cà phê trứng, cà phê sữa dùa, ca cao...

Mức giá hợp lí, dao động từ 25.000 đồng đến 35.000 đồng.

Những ngày đầu và giấc mơ dài hơi

Tô Tô Cafe chính thức mở cửa vào ngày 8.5.2025. Tuy không nằm ở tuyến phố đông đúc, lượng khách những ngày đầu chưa nhiều - trung bình dưới 20 người mỗi ngày - nhưng điều đó không làm Tô nản lòng.

Nhiều thực khách, trong đó gồm cả người nước ngoài đã đến Tô Tô Cafe để thưởng thức văn hóa cao nguyên, đồng thời chia sẻ cảm nhận về quán thông qua các dòng lưu bút.

Với Tô, việc chia sẻ văn hóa, xây dựng cộng đồng yêu cà phê và gìn giữ không gian xanh mới là mục tiêu lớn hơn cả.

Hiện quán vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Ngoài một số phần được sửa chữa như cửa và mái ngói, tổng thể kiến trúc Pháp cổ bên trong căn nhà vẫn được giữ nguyên - từ sàn gạch hoa đến hệ dầm gỗ và trần cao.

Tô cũng đang cùng “Làng Gà Trống” - một tổ chức trẻ sáng tạo trong ngành công nghiệp văn hóa - tiếp tục phát triển quán như một không gian kết nối cộng đồng, nghệ thuật và di sản.

Giữa những quán cà phê hiện đại bậc nhất của Hà Nội, Tô Tô Cafe chọn một con đường khác - lặng lẽ nhưng đầy bản lĩnh. Đó không chỉ là nơi để uống một ly cà phê đậm vị núi rừng, mà còn là nơi để lắng nghe, cảm nhận và kết nối với một nền văn hóa ít được kể, giữa một căn nhà trăm tuổi vẫn còn giữ lại mạch đập của thời gian.

Có lẽ, đôi khi điều đặc biệt nhất lại đến từ những thứ xưa cũ nhất - như cách chàng trai trẻ người Ê Đê và Tô Tô Cafe đang kể lại câu chuyện của mình.