Phát huy giá trị khu di tích nhà Trần tại Đông Triều

Với thế mạnh du lịch tâm linh, các điểm di tích - danh thắng nổi tiếng của Quảng Ninh thu hút đông đảo người dân và du khách những ngày đầu xuân. Trong đó, Khu di tích Quốc gia đặc biệt nhà Trần tại TP Đông Triều cũng đón hàng chục ngàn lượt du khách thập phương về tham quan, chiêm bái, lễ Phật. Địa phương đã chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để du khách có những trải nghiệm tốt nhất, định hướng kết nối phát triển du lịch, phát huy giá trị khu di tích này.

Ngọa Vân là một trong 14 điểm di tích quan trọng thuộc Khu di tích nhà Trần tại Đông Triều được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt. Đây cũng là nơi chứng kiến Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn. Sau khi Phật hoàng hóa Phật, Pháp Loa - vị tổ thứ 2 của Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử đã xây dựng Ngọa Vân từ một am nhỏ trở thành quần thể chùa tháp với nhiều công trình như cụm am tháp lưu giữ và thờ cúng xá lỵ của Phật hoàng, Khu chùa chính, cụm Thông Đàn - Đô kiệu… Mùng 9 tháng Giêng vừa qua, tại khu di tích am - chùa Ngọa Vân, Hội xuân Ngoạ Vân 2025 đã chính thức khai hội. Lễ hội diễn ra đến hết tháng 3 âm lịch với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, trò chơi dân gian, dịch vụ lưu trú, trải nghiệm thiên nhiên đặc sắc....  

Về với đất Phật, khách hành hương không chỉ ấn tượng bởi cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, hùng vĩ, mà còn được hòa mình vào không gian cổ kính, những câu chuyện thấm đẫm màu sắc Phật giáo, cảm nhận trọn vẹn về đạo, về đời, và tư tưởng nhập thế của Thiền phái Trúc Lâm. Với hệ thống giao thông ngày càng thuận lợi, trong những năm gần đây, Ngoạ Vân ngày càng thu hút đông đảo du khách về tham quan, chiêm bái.

Chị Nguyễn Thị Hà Thanh, du khách Hà Nội, chia sẻ: Quảng Ninh có nhiều điểm du lịch tâm linh nổi tiếng gắn với Thiền phái Trúc Lâm. Gia đình chúng tôi đã dành trọn một ngày để du xuân tại TP Đông Triều, dâng hương tại các điểm di tích gắn liền với triều đại nhà Trần và Phật hoàng Trần Nhân Tông. Chúng tôi cảm thấy an nhiên, tĩnh tại hơn và chắc chắn sẽ còn quay trở lại.

Để đảm bảo văn minh, an toàn lễ hội, Ban Tổ chức Lễ hội Xuân Ngoạ Vân cũng đã tổ chức lực lượng thường xuyên triển khai, duy trì các hoạt động đảm bảo an ninh trật tự, an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy, y tế… để du khách có một mùa du xuân, lễ hội an toàn khi về với Ngọa Vân.

Ngoài ra, cùng với chính quyền địa phương, các doanh nghiệp đang phát huy vai trò góp sức trong công tác bảo tồn di tích Ngọa Vân, quan tâm đầu tư các hạng mục công trình, cơ sở hạ tầng tạo thuận lợi cho du khách về với nơi này. Hệ thống cáp treo cũng được bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên đáp ứng nhu cầu du khách. Làng Thiền dưới chân Ngọa Vân được đưa vào hoạt động từ đầu năm 2024, với các phân khu dịch vụ nhà hàng chay, nhà hàng phục vụ ẩm thực truyền thống Việt Nam, khu nghỉ dưỡng đậm tinh thần thiền, gần gũi với thiên nhiên, phục vụ đa dạng nhu cầu của du khách về với Ngọa Vân.

Chị Hà Phương Linh, đại diện Công ty CP Du lịch văn hóa Ngọa Vân Yên Tử cho biết: Chúng tôi luôn chủ động phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đơn vị, địa phương và Giáo hội Phật giáo để đảm bảo những điều kiện đón khách tốt nhất trong dịp cao điểm Lễ hội Xuân đầu năm này. Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục nỗ lực đa dạng hoá các trải nghiệm gắn với văn hoá tâm linh, văn hoá Việt cho du khách khi về với đất Phật.

Không chỉ Ngoạ Vân, với quần thể 14 di tích trải rộng trên địa bàn, Khu di tích Quốc gia đặc biệt nhà Trần tại Đông Triều mang đậm dấu ấn về giá trị lịch sử, văn hóa của triều Trần - một trong những triều đại rực rỡ nhất của lịch sử dân tộc. Những năm qua, tỉnh Quảng Ninh và TP Đông Triều cũng đã có nhiều nỗ lực trong bảo tồn gắn với phát huy giá trị di tích, từ các hoạt động nghiên cứu khoa học, lập hồ sơ quản lý, lập quy hoạch tổng thể Khu di tích, trùng tu tôn tạo các điểm di tích, cũng như kết nối phát triển tuyến du lịch Ngoạ Vân - Yên Tử. Theo số liệu từ Ban Quản lý Khu di tích, tính đến ngày 9/2/2025, đã có trên 110.000 lượt khách đến đây tham quan chiêm bái trong dịp Tết Nguyên đán năm nay.

Ngay sau Lễ hội Xuân Ngoạ Vân, tiếp nối là Lễ hội Thái Miếu nhà Trần cũng sẽ được tổ chức từ ngày 18 tới ngày 20 tháng Giêng và Lễ hội truyền thống chùa Quỳnh Lâm cũng sẽ được tổ chức từ ngày mùng 1 tới mùng 3/2 âm lịch tới đây. 

Ông Phạm Xuân Hoàn, Trưởng Ban Quản lý Khu di tích Nhà trần, TP Đông Triều, cho biết: Chúng tôi đã cùng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh, TP Đông Triều chuẩn bị sẵn sàng tất cả các điều kiện đón du khách về với Khu di tích nhà Trần dịp đầu xuân mới. Chúng tôi đã thành lập các Ban tổ chức các lễ hội, phân công rõ ràng cụ thể trách nhiệm của các thành viên, với mục tiêu không chỉ để lại những ấn tượng tốt đẹp cho du khách, mà còn góp phần lan toả các giá trị văn hoá, lịch sử độc đáo riêng có của Khu di tích nhà Trần tại Đông Triều, Quảng Ninh.

Một trong những định hướng quan trọng của thành phố trẻ Đông Triều là vươn lên trở thành một trung tâm du lịch văn hóa tâm linh nổi bật ở khu vực phía Bắc. Khu di tích Quốc gia đặc biệt nhà Trần không chỉ là một quần thể đền, chùa, lăng mộ liên quan đến triều đại nhà Trần - mà còn đóng vai trò quan trọng trong hành trình kết nối với Khu di tích và danh thắng Yên Tử, “đất tổ” của Thiền phái Trúc Lâm. Sự kết hợp giữa hai cụm di tích này tạo thành một hành trình văn hóa tâm linh độc đáo, vừa khám phá lịch sử vẻ vang của nhà Trần, vừa chiêm nghiệm giá trị tinh thần sâu sắc tại chốn thiền tịnh Yên Tử.

Với hệ thống giao thông ngày càng hoàn thiện, không gian phát triển du lịch được quy hoạch bền vững, gắn với việc bảo tồn các giá trị văn hóa và cảnh quan tự nhiên, sẽ là cơ hội lớn để thành phố này không chỉ phát huy tiềm năng sẵn có mà còn khẳng định vai trò quan trọng trong bức tranh du lịch văn hóa tâm linh của miền Bắc Việt Nam.