OCOP Quảng Ninh và chiến lược vươn tầm quốc tế

Sau hơn một thập kỷ triển khai Chương trình OCOP, Quảng Ninh đã dần khẳng định được vị thế và chất lượng các sản phẩm OCOP địa phương. Không chỉ vậy, tỉnh còn tiên phong xây dựng, phát triển thương hiệu các sản phẩm OCOP 5 sao mang tầm vóc quốc gia và vươn ra thị trường quốc tế. Đây là minh chứng rõ nét cho tầm nhìn chiến lược, cách làm bài bản và đồng bộ trong phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững, hiện đại.

Khẳng định thương hiệu 

Bắt đầu từ năm 2012, cùng với cả nước Quảng Ninh đã thực hiện triển khai thí điểm chương trình OCOP. Với cách tiếp cận “lấy người dân làm chủ thể”, chương trình nhanh chóng được cộng đồng hưởng ứng, tạo sức lan tỏa sâu rộng trong phát triển kinh tế nông thôn. Tới nay, rất nhiều sản phẩm OCOP đã khẳng định được thương hiệu và chất lượng với người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Tiêu biểu như: Trà hoa vàng, ruốc hàu, chả mực Hạ Long, nước mắm sá sùng Vân Đồn, miến dong Bình Liêu, tinh dầu tràm Tiên Yên…

Cùng với phát triển các sản phẩm OCOP về số lượng và chất lượng, Quảng Ninh cũng đặc biệt chú trọng đến xây dựng và phát triển các sản phẩm OCOP mang thương hiệu mạnh, có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường. Trong đó, trọng tâm là những sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao, được ví như “đại diện thương hiệu” của tỉnh trên bản đồ sản phẩm quốc gia và quốc tế.

Sản phẩm trà hoa vàng Ba Chẽ của Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh đã được Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp quốc gia công nhận đạt chuẩn OCOP 5 sao vào năm 2024. Đây là niềm tự hào không chỉ của doanh nghiệp mà còn là minh chứng sống động cho hướng đi đúng đắn của tỉnh trong việc phát triển sản phẩm OCOP gắn với tiềm năng bản địa và giá trị thảo dược quý hiếm. Sản phẩm trà hoa vàng từ lâu đã được ví như “nữ hoàng của các loài trà” và là dược liệu quý từng chỉ có trong rừng sâu, với tác dụng tốt cho sức khỏe như: Chống oxy hóa, giảm mỡ máu, hỗ trợ điều hòa huyết áp và tăng cường miễn dịch.

Tại Ba Chẽ, vùng rừng núi giàu sinh thái cây trà hoa vàng được phát hiện và gây trồng thành công với quy mô lớn. Tận dụng lợi thế đó, Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh đã đầu tư bài bản từ vùng nguyên liệu đến dây chuyền sản xuất hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế như HACCP, ISO 22000. Sản phẩm trà hoa vàng Ba Chẽ được chế biến theo công nghệ sấy thăng hoa giữ nguyên dưỡng chất, đóng gói sang trọng, hướng tới phân khúc cao cấp, quà tặng sức khỏe, xuất khẩu. Hiện sản phẩm không chỉ phân phối mạnh tại thị trường trong nước và xuất khẩu, tạo ra giá trị kinh tế cao cho người dân địa phương.

Ông Nịnh Văn Trắng, Giám đốc Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh, chia sẻ: Việc sản phẩm đạt chuẩn OCOP 5 sao quốc gia là một bước ngoặt lớn. Xác định đây sẽ tiếp tục là hướng đi lâu dài và bền vững với cây trà hoa vàng, gắn sản phẩm với hệ sinh thái rừng đặc hữu của Ba Chẽ, vừa phát triển kinh tế, vừa giữ rừng, giữ bản sắc. Chúng tôi sẽ tiếp tục đầu tư, mở rộng vùng nguyên liệu theo hướng hữu cơ, nâng cao tiêu chuẩn chế biến và bao bì nhằm đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường cao cấp. Cùng với đó, Công ty sẽ xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm theo chuỗi, từ cây giống, canh tác, thu hái đến chế biến, thương mại và du lịch trải nghiệm. Hướng tới mục tiêu nâng cao giá trị sản phẩm, tạo sinh kế ổn định cho người dân địa phương và khẳng định thương hiệu OCOP 5 sao của cây trà hoa vàng.

Cuối tháng 6 vừa qua, Công ty TNHH Gốm sứ Quang Vinh cũng đã thành công đưa 2 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 5 sao quốc gia là bình hút lộc và bộ lọ hoa men chảy Xuân - Hạ - Thu - Đông. Trong đó, sản phẩm bình hút lộc được thiết kế miệng loe, cổ nhỏ, thân căng tròn không chỉ là vật phẩm phong thủy được nhiều gia đình Việt ưa chuộng mà còn là kết quả của một đề tài khoa học nghiên cứu chuyên sâu về chất liệu xương kỹ thuật cao. Bài phối đất làm nên sản phẩm là sự kết hợp tinh tế giữa nhiều loại đất quý hiếm, trong đó chủ đạo là đất sét trắng cao lanh của Đông Triều và được nung trong điều kiện khắc nghiệt ở nhiệt độ 1.300°C nghèo oxy. Điểm đặc biệt của sản phẩm là lớp men truyền thống Việt Nam được phát triển độc quyền bởi đội ngũ kỹ thuật viên của công ty, tạo nên những dòng chảy độc đáo như những con suối xanh mát lành uốn lượn trên thân bình. Mỗi chiếc bình là duy nhất, mang một sắc thái riêng biệt, không sản phẩm nào giống sản phẩm nào, thể hiện rõ giá trị thủ công độc bản và sự sáng tạo không giới hạn.

Cùng với bình hút lộc, sản phẩm bộ lọ hoa men chảy bốn mùa Xuân - Hạ - Thu - Đông là minh chứng cho sự sáng tạo không ngừng nghỉ của Gốm sứ Quang Vinh. Mỗi chiếc lọ đại diện cho một mùa, là sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc, hình khối, chất men, phản ánh vẻ đẹp của thiên nhiên qua góc nhìn thẩm mỹ sâu sắc. Lớp men chảy đặc trưng tạo hiệu ứng thị giác sinh động như những bức tranh thủy mặc, vừa cổ điển, vừa hiện đại. Nhờ được nung ở nhiệt độ cao, sản phẩm có độ bền, độ mịn và độ sắc nét vượt trội, bảo đảm chất lượng phục vụ cho thị trường trong nước và quốc tế.

Theo ông Trần Thanh Nghị, đại diện Công ty TNHH Gốm sứ Quang Vinh, việc sản phẩm đạt chuẩn OCOP 5 sao không chỉ là niềm tự hào của Công ty mà còn là sự khẳng định cho giá trị văn hóa truyền thống của người thợ gốm Đông Triều. Chúng tôi mong muốn tiếp tục phát triển các dòng sản phẩm vừa mang tính nghệ thuật, vừa có giá trị sử dụng và tinh thần dân tộc để phục vụ tốt hơn cho người tiêu dùng trong nước và bạn bè quốc tế. Trong lộ trình phát triển sắp tới, chúng tôi sẽ đầu tư mạnh hơn vào nghiên cứu, cải tiến mẫu mã, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất để nâng tầm chất lượng sản phẩm; triển khai chiến lược quảng bá, mở rộng thị trường xuất khẩu tiềm năng sang các nước châu Á, châu Âu. Đồng thời, chúng tôi cũng đặt mục tiêu phấn đấu có thêm các sản phẩm OCOP 5 sao, đa dạng hơn về mẫu mã, đáp ứng thị hiếu của nhiều phân khúc khách hàng.

Tiếp tục nâng tầm 

Tới thời điểm hiện tại, toàn tỉnh đã phát triển được 435 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên. Đặc biệt, trong đó đã phát triển được 8 sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia bao gồm: Bộ ngọc trai Akoya, bộ ngọc trai SouthSea, bộ ngọc trai Tahiti của Công ty CP Ngọc trai Hạ Long; trà hoa vàng Quy Hoa của Công ty TNHH Thương mại, dịch vụ và Xuất nhập khẩu Quy Hoa; trà hoa vàng Ba Chẽ của Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh; bình hút lộc; bộ lọ hoa men chảy Xuân - Hạ - Thu - Đông của Chi nhánh Công ty TNHH Gốm sứ Quang Vinh và miến dong Bình Liêu của Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu. Đây là những sản phẩm tiêu biểu, hội tụ đầy đủ các yếu tố về chất lượng, bản sắc vùng miền và khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước cũng như quốc tế.

Không dừng lại ở số lượng, Quảng Ninh đang tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP, hướng đến mục tiêu phát triển thêm các sản phẩm đạt chuẩn 5 sao quốc gia. Tỉnh ưu tiên phát triển sản phẩm từ những cây trồng, vật nuôi bản địa như trà hoa vàng, sá sùng, ruốc hàu, nước khoáng… Đồng thời, hỗ trợ các chủ thể OCOP xây dựng vùng nguyên liệu theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, đảm bảo truy xuất nguồn gốc rõ ràng, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình nâng hạng sản phẩm; các cơ sở sản xuất được hỗ trợ đầu tư dây chuyền công nghệ hiện đại, ứng dụng quy trình khép kín, thân thiện môi trường.

Cùng với đó, tỉnh cũng đang chú trọng đến thiết kế bao bì, nhãn mác và xây dựng câu chuyện sản phẩm để tạo dựng niềm tin và thu hút người tiêu dùng. Các sản phẩm OCOP 5 sao không chỉ đạt tiêu chuẩn chất lượng mà còn mang hình ảnh chuyên nghiệp, hiện đại, sẵn sàng tiếp cận các thị trường khó tính trong và ngoài nước. Đến nay, toàn tỉnh đã cấp được 1.339 tài khoản hệ thống, với 236 tài khoản quản lý, 1.103 tài khoản vận hành và 2.630 mã QR-code cho các sản phẩm nông sản, thuỷ sản.

Đẩy mạnh chuyển đổi số và xúc tiến thương mại, 100% sản phẩm OCOP từ 3-5 sao đã được đưa lên các sàn thương mại điện tử như: Postmart, Voso, Shopee… Tỉnh cũng thường xuyên tổ chức hội chợ, hội nghị xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm OCOP đến gần hơn với người tiêu dùng và đối tác trong và ngoài nước. Riêng 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã tổ chức triển khai thực hiện nhiều hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ như: Hội chợ OCOP cấp tỉnh; cung cấp thông tin trên 20 chương trình xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước đến Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh, các doanh nghiệp trong tỉnh có nhu cầu đăng ký tham gia…

Không dừng lại ở những kết quả đã đạt được, tỉnh còn tiếp tục rà soát, đánh giá chất lượng sản phẩm OCOP định kỳ để loại bỏ những sản phẩm không còn đáp ứng tiêu chuẩn. Tiêu biểu như năm 2023, tỉnh đã mạnh dạn loại 73 sản phẩm OCOP chất lượng thấp, mở đường cho những sản phẩm mới có tiềm năng phát triển thành OCOP 5 sao. Bên cạnh đó, tỉnh đặc biệt chú trọng công tác đào tạo, nâng cao năng lực cho các chủ thể OCOP thông qua tập huấn về quản trị sản xuất, an toàn thực phẩm, sở hữu trí tuệ, xúc tiến thương mại.

Trong thời gian qua, việc liên tục có sản phẩm đạt chuẩn OCOP 5 sao cấp quốc gia đã khẳng định nỗ lực không ngừng nghỉ của Quảng Ninh trong hành trình nâng tầm thương hiệu địa phương. Sản phẩm OCOP Quảng Ninh ngày càng được định vị là biểu tượng của chất lượng, uy tín và bản sắc vùng miền. Với quyết tâm cao của tỉnh và sự đồng thuận của cộng đồng doanh nghiệp, HTX và người dân, các sản phẩm OCOP của Quảng Ninh đã và đang khẳng định được vị thế không chỉ trên thị trường nội địa mà còn từng bước thâm nhập thị trường quốc tế.

Sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của OCOP Quảng Ninh cho thấy một chiến lược đúng đắn, mang tính đột phá: Phát triển sản phẩm gắn với tài nguyên bản địa, ứng dụng công nghệ hiện đại, chú trọng xây dựng thương hiệu và mở rộng hệ sinh thái thị trường tiêu thụ. Qua đó, OCOP không chỉ góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, làm giàu cho nông thôn mà còn trở thành động lực thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xây dựng NTM theo hướng hiện đại, văn minh và hội nhập.

Với mục tiêu đến năm 2030 có thêm từ 15-20 sản phẩm OCOP 5 sao mang thương hiệu Quảng Ninh, tỉnh đang tiếp tục rà soát, lựa chọn các sản phẩm có tiềm năng để đầu tư chiều sâu; đồng thời kết nối các sản phẩm OCOP với phát triển du lịch, thương mại điện tử, chuỗi cung ứng thực phẩm sạch và xuất khẩu bền vững, từng bước đưa thương hiệu OCOP Quảng Ninh vươn xa trên thị trường quốc tế.