Loại bỏ khởi công chỉ để chào mừng

Chúng ta từng nói tới “tư duy nhiệm kỳ” để phê phán cách làm không theo quy hoạch, không hiệu quả, và cả không cá nhân nào chịu trách nhiệm.

Trong đầu tư xây dựng cơ bản, “tư duy nhiệm kỳ” còn gây ra tình trạng: Đầu tư dàn trải, vốn thực tế cao hơn nhiều vốn dự toán, nợ đọng xây dựng cơ bản kéo dài... Nhiều công trình khởi công chỉ mang ý nghĩa chào mừng sự kiện nào đó rồi gần như “án binh bất động”. Nhiều người đã nói, thất thoát trong đầu tư xây dựng cơ bản đã lớn, nhưng không lớn bằng lãng phí do đầu tư không hiệu quả, công trình làm xong không sử dụng.

Theo một báo cáo của Hội đồng Nhân dân tỉnh, qua giám sát hai công trình trọng điểm là Bệnh viện Sản - Nhi và tuyến vành đai phía bắc Hạ Long, đoạn Vũ Oai (Hoành Bồ) - Quang Hanh (Cẩm Phả) thì mức đầu tư thực tế tăng cao rất nhiều so với dự toán. Cụ thể, so với vốn dự toán, công trình Bệnh viện Sản - Nhi tăng 3,97 lần, tuyến đường tránh bắc Hạ Long tăng 1,5 lần. Mặc dù tăng vốn đầu tư nhưng tuyến đường tránh bắc Hạ Long vẫn chưa đạt yêu cầu là giảm tải cho Quốc lộ 18 đi qua trung tâm TP Hạ Long. Do đường nhỏ, dốc cao liên tục gây khó khăn và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cho các phương tiện giao thông nên mọi người không lựa chọn tuyến tránh này. Nguyên nhân tăng vốn đầu tư so với dự toán ban đầu đều do công tác chuẩn bị đầu tư không tốt.

Chuẩn bị đầu tư không tốt dẫn đến vừa thi công, vừa điều chỉnh quy hoạch, thiết kế gây lãng phí, tốn kém vốn đầu tư.

Để nâng cao công tác quản lý dự án, quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản, UBND tỉnh Quảng Ninh đã yêu cầu Sở Kế hoạch và Đầu tư khi trình UBND tỉnh quyết định chủ trương hoặc phê duyệt dự án đầu tư mới cần làm rõ nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cho dự án, công trình.

Để đảm bảo việc đầu tư có hiệu quả, chống lãng phí và tránh gây nợ đọng vốn xây dựng cơ bản, UBND tỉnh quy định các địa phương khi khởi công mới các công trình phải có ý kiến đồng ý bằng văn bản của Chủ tịch UBND tỉnh. Khi báo cáo cho phép khởi công công trình mới, các địa phương phải báo cáo cụ thể về nguồn vốn đầu tư và khả năng cân đối, khả năng hoàn thành công trình. Đồng thời các địa phương phải báo cáo rõ kết quả xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản của địa phương mình, trên nguyên tắc đảm bảo đến năm 2015 hoàn thành xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.

Chỉ đạo của tỉnh nhằm xoá bỏ cách làm là cứ quyết định đầu tư, tiến hành khởi công công trình rồi vốn “chạy” tiếp. Những công trình được tiến hành theo cách này còn có lý do mà mọi người ngại bác bỏ, đó là để chào mừng sự kiện quan trọng của địa phương. Nay chúng ta dũng cảm thừa nhận, ý nghĩa chào mừng thực sự của công trình chính là hiệu quả kinh tế - xã hội của công trình. Muốn công trình đạt hiệu quả cao thì phải chuẩn bị tốt công tác chuẩn bị đầu tư, nhất là phải xác định được nguồn vốn, công tác thẩm tra, thẩm định dự án phải hiệu quả. Đặc biệt, người quyết định đầu tư phải chịu trách nhiệm khi vốn đầu tư của dự án, công trình tăng so với dự toán.

Chọn thời điểm diễn ra các sự kiện quan trọng để khởi công, khánh thành những công trình, sẽ nhân lên ý nghĩa kinh tế - xã hội của công trình là việc nên làm. Nhưng khởi công chỉ để chào mừng rồi sau hẵng hay là cách làm gây lãng phí lớn nhất hiện nay, cần được loại bỏ.

Nguyên Đan