Hệ lụy khó lường vì chọn “ngày giờ tốt” cho con chào đời bằng sinh mổ

Sinh thường là phương pháp tự nhiên, an toàn và tốt nhất cho cả mẹ và bé. Mổ lấy thai chỉ nên thực hiện khi có chỉ định y khoa. Tuy nhiên, không ít gia đình hiện nay vẫn chọn sinh mổ chủ động, khi sản phụ chưa có dấu hiệu chuyển dạ, chỉ để “chọn ngày giờ đẹp” với hy vọng con mình sinh ra sẽ có số mệnh tương lai may mắn, thuận lợi. Thực tế, lựa chọn tưởng chừng vô hại này lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thậm chí là tính mạng của cả mẹ và trẻ sơ sinh.

Giữa tháng 8/2025, một trường hợp đau lòng được ghi nhận tại Trung tâm Sơ sinh (Bệnh viện Nhi Trung ương), một trẻ sơ sinh hai ngày tuổi được mổ lấy thai ở tuần 37 theo yêu cầu của gia đình để "chọn ngày giờ đẹp". Ngay sau sinh, trẻ có biểu hiện suy hô hấp, phải thở oxy và chuyển viện khẩn cấp. Khi đến Trung tâm Sơ sinh, trẻ đã trong tình trạng tím tái, suy tuần hoàn nghiêm trọng và được chẩn đoán tăng áp lực động mạch phổi nặng. Dù được hồi sức tích cực, sử dụng các kỹ thuật cao như thở máy, dùng surfactant, thở iNO, trẻ vẫn không đáp ứng với các biện pháp điều trị và không qua khỏi. Đây chỉ là một trong nhiều trường hợp đau lòng được ghi nhận, gióng lên hồi chuông cảnh báo về hệ lụy từ quan niệm sinh mổ "chọn ngày giờ đẹp".

Chọn giờ sinh mổ là việc ấn định thời điểm cụ thể để phẫu thuật lấy thai theo mong muốn của gia đình, thường dựa trên niềm tin tín ngưỡng hoặc phong thủy. Người mẹ, thay vì chờ con đến thời điểm chín muồi để chào đời, lại can thiệp y học khi chưa thật sự cần thiết.

Hệ quả là không ít trẻ sơ sinh bị suy hô hấp, vàng da, hạ thân nhiệt, thậm chí rơi vào tình trạng nguy kịch do sinh non hoặc chưa kịp thích nghi với môi trường bên ngoài. Với người mẹ, việc sinh mổ khi chưa có chỉ định cũng làm tăng nguy cơ băng huyết, nhiễm trùng, biến chứng hậu sản, đồng thời ảnh hưởng lớn đến lần mang thai tiếp theo.

Theo báo cáo tổng kết công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em của Bộ Y tế năm 2022, tỷ lệ sinh mổ lấy thai chiếm gần 37% tổng số ca sinh, có một số bệnh viện lên đến 50-60%. Trong khi đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo tỷ lệ sinh mổ chỉ ở mức 10-15%, để bảo vệ sức khỏe của mẹ và trẻ sơ sinh nhằm hạn chế các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Con số vượt ngưỡng này phản ánh xu hướng lạm dụng sinh mổ, phần nào xuất phát từ quan niệm "chọn ngày giờ đẹp" để sinh con.

Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh là bệnh viện tuyến cuối của tỉnh trong lĩnh vực Sản - Phụ khoa và Nhi khoa. Mỗi năm, Bệnh viện tiếp nhận khoảng  7.000 ca sinh, gồm cả sinh thường và sinh mổ. Bác sĩ CKII Đỗ Duy Long, Phó Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh, cho biết: Hiện nay, tỷ lệ sinh mổ vẫn ở mức cao, tuy nhiên đã có xu hướng giảm nhờ công tác truyền thông và tư vấn cho thai phụ được tăng cường. Thực tế cho thấy, những trường hợp mổ lấy thai chỉ vì mong muốn của gia đình, khi sản phụ chưa có dấu hiệu chuyển dạ hoặc không có chỉ định y khoa, đều tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả mẹ và bé, kể cả khi thai đã 38 hay 39 tuần. Đặc biệt, với thai dưới 37 tuần thì nguy cơ càng nghiêm trọng hơn, bởi đây được coi là sinh non, trẻ rất dễ gặp biến chứng. Với chúng tôi, sự an toàn và tính mạng của cả mẹ và con luôn là ưu tiên hàng đầu.

Theo bác sĩ CKII Đỗ Duy Long, sinh thường (sinh qua đường âm đạo) vẫn là phương pháp tự nhiên và an toàn nhất cho cả mẹ và bé. Hình thức sinh này mang lại nhiều lợi ích thiết thực, giúp mẹ phục hồi nhanh hơn, giảm nguy cơ mất máu, viêm nhiễm hậu sản, tiết sữa sớm và tiết kiệm chi phí. Đặc biệt, sinh thường còn giúp mẹ cảm nhận trọn vẹn hành trình vượt cạn một cách thiêng liêng và ý nghĩa.

Với em bé, sinh thường hỗ trợ quá trình thích nghi với môi trường bên ngoài tốt hơn. Nhờ áp lực co bóp khi chuyển dạ, chất nhầy trong phổi và đường hô hấp được đẩy ra, giảm nguy cơ suy hô hấp. Trẻ được tiếp xúc với hệ vi sinh có lợi từ đường âm đạo của mẹ, giúp phát triển hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa. Ngoài ra, trẻ sinh thường dễ thực hiện da kề da và bú mẹ sớm ngay tại phòng sinh, từ đó tăng cường gắn kết tình cảm và hỗ trợ phát triển thể chất, cảm xúc ngay từ những giờ đầu đời.

Trước thực tế này, các chuyên gia y tế khuyến cáo, sức khỏe và sự an toàn của mẹ và bé mới là yếu tố cần được đặt lên hàng đầu, thay vì quá đặt nặng chuyện “ngày giờ đẹp”. Mổ lấy thai chỉ nên thực hiện khi có chỉ định y khoa rõ ràng, nhằm hạn chế rủi ro và biến chứng.

Thay vì can thiệp không cần thiết, các bà mẹ nên theo dõi thai kỳ định kỳ, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và lựa chọn cơ sở y tế uy tín để sinh nở. Đây mới chính là “ngày lành, tháng tốt” thật sự, bởi đó là khoảnh khắc em bé được chào đời khỏe mạnh, bình an, mở ra hành trình khởi đầu trọn vẹn cho cả mẹ và con.