“Giữ lửa” văn hóa ở Tân Dân

Thấm nhuần sâu sắc lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”, những năm qua Hội LHPN xã Tân Dân (TP Hạ Long) đã chủ động, sáng tạo trong nhiều hoạt động nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là bản sắc văn hóa của đồng bào Dao Thanh Phán, chiếm hơn 93% dân số xã. 

Văn hóa Dao Thanh Phán được thể hiện đậm nét qua trang phục, ngôn ngữ, tín ngưỡng, nghi lễ và các làn điệu dân ca, dân vũ. Trong đó, nghề thêu trang phục truyền thống từng là niềm tự hào của phụ nữ Dao. Trước đây, các thiếu nữ thường được bà, mẹ truyền dạy nghề thêu từ sớm. Đến tuổi 10-12, các em đã biết tự may, thêu trang phục cho mình và người thân. Khi chuẩn bị lập gia đình, cô gái Dao sẽ tự tay làm bộ trang phục cưới - không chỉ là lễ phục, mà còn là kết tinh của sự khéo léo, cần cù và là biểu tượng văn hóa truyền đời.

Tuy nhiên trong bối cảnh hiện đại, các giá trị truyền thống đang dần bị mai một. Không ít phụ nữ trẻ không còn biết thêu, may vá; nhiều em nhỏ không còn nói được tiếng mẹ đẻ. Trước thực tế đó, năm 2022 Hội LHPN xã Tân Dân đã thành lập CLB “Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc”, một mô hình mang tính định hướng văn hóa sâu sắc, góp phần khơi dậy tình yêu và niềm tự hào dân tộc trong thế hệ trẻ.

Ban đầu với 20 thành viên, đến nay sau hơn 3 năm hoạt động, CLB đã phát triển lên 38 thành viên, chủ yếu là những phụ nữ tâm huyết. CLB không chỉ là nơi dạy nghề thêu, mà còn là không gian trao truyền tri thức văn hóa, giữ gìn những hoa văn truyền thống. Mỗi họa tiết (hình chân chó, hoa hồi, chữ thập, hoa sâm…) không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn là một thông điệp văn hóa, phản ánh thế giới quan, nhân sinh quan của người Dao Thanh Phán. Từ những bộ trang phục truyền thống là cầu nối, phương tiện chuyển giao những khía cạnh chân thực của cuộc sống tâm linh và thường nhật từ đời này sang đời khác của người Dao Thanh Phán.

Bàn Thị Hương Giang (học sinh lớp 8, Trường TH&THCS Tân Dân) bày tỏ: “Tham gia CLB, em được học thêu, biết cách làm trang phục dân tộc và hiểu rõ ý nghĩa từng hoa văn. Em rất tự hào về truyền thống của dân tộc mình và mong muốn tiếp tục giữ gìn những giá trị đẹp đẽ đó”.

Không dừng lại ở việc duy trì nghề thêu trang phục truyền thống, Hội LHPN xã còn đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, vận động chị em mặc trang phục dân tộc trong các ngày lễ lớn của đất nước, địa phương, nhất là các dịp quan trọng như lễ cưới hỏi, lễ cấp sắc… Qua đó từng bước khôi phục thói quen sử dụng trang phục truyền thống trong đời sống hằng ngày, đưa văn hóa trở thành một phần hữu cơ trong nhịp sống đương đại.

Nhằm giữ gìn ngôn ngữ - yếu tố cốt lõi cấu thành văn hóa, Hội LHPN xã còn phối hợp với Đoàn Thanh niên xã tổ chức lớp học tiếng Dao vào dịp hè. Mỗi năm có hơn 380 học sinh tham gia học ngôn ngữ, bài hát, truyện cổ truyền. Đây là cách làm hiệu quả giúp thế hệ trẻ thêm gắn bó và hiểu sâu sắc hơn về cội nguồn văn hóa của mình. Hội LHPN xã còn phối hợp với nhà trường đưa trang phục dân tộc vào sinh hoạt đầu tuần, tổ chức các hoạt động, như thi hùng biện, trình diễn thời trang dân tộc, thi thêu hoa văn truyền thống… Những hoạt động này mang tính giáo dục sâu sắc, giúp thế hệ trẻ thêm hiểu, thêm yêu cội nguồn văn hóa dân tộc mình; từ đó hình thành thái độ sống tích cực và có trách nhiệm với bản sắc văn hóa. 

Bà Bàn Thị Yến, Chủ tịch Hội LHPN xã Tân Dân, chia sẻ: “Chúng tôi xác định rõ vai trò của phụ nữ trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa. Mỗi hội viên không chỉ là người giữ lửa trong gia đình, mà còn là người truyền cảm hứng cho cộng đồng cùng tham gia bảo tồn di sản văn hóa”. Với những đóng góp tích cực, Hội LHPN xã đã vinh dự được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen về thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua “Học và làm theo Bác năm 2024”.

Hội LHPN xã đã trở thành điểm sáng góp phần bảo tồn văn hóa Dao Thanh Phán, khẳng định vai trò dẫn dắt của văn hóa trong thời kỳ hội nhập và phát triển. Đó là minh chứng sinh động cho tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh - văn hóa không chỉ ngợi ca quá khứ, mà còn phải đồng hành và soi đường cho sự phát triển của tương lai.