Ký ức còn mãi

Trong những ngày tháng Tư lịch sử, cùng với niềm vui chung của cả nước, người dân Vùng mỏ luôn nhớ và khắc ghi một sự kiện có ý nghĩa vô cùng quan trọng - Ngày Giải phóng Vùng mỏ 25/4/1955. Đặc biệt, trong ký ức của những người từng tham gia tiếp quản Vùng mỏ vẫn nhớ mãi thời khắc thiêng liêng ngày đầu giải phóng. Quá khứ đã lùi xa, nhưng đến nay sự kiện lịch sử ấy vẫn còn nguyên giá trị, nhắc nhở mỗi người dân Quảng Ninh phát huy truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” xây dựng, phát triển quê hương ngày thêm giàu đẹp.

Cách đây tròn 70 năm, đúng 8h30 ngày 25/4/1955, tại cuộc mít tinh ở TX Hòn Gai, Uỷ ban Quân chính Hồng Quảng ra mắt trước toàn thể nhân dân. Đại diện quân sự đã đọc nhật lệnh của Đại tướng Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam Võ Nguyên Giáp và ông Nguyễn Ngọc Đàm, Chủ tịch Uỷ ban Quân chính khu Hồng Quảng lúc bấy giờ đã đọc thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Hồng Quảng: “Những vùng quân đội Pháp chiếm đóng trước đây đã lần lượt được giải phóng, đồng bào Hòn Gai, Quảng Yên lại được sống tự do” - Đó là lời khẳng định trong bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng là niềm vui của biết bao người dân Vùng mỏ.

Từ đây, Vùng mỏ được quân và dân tiếp quản, niềm vui đến như vỡ oà, tiếp thêm sức mạnh để người dân vượt qua những năm tháng vất vả sau ngày giải phóng, bắt tay vào khôi phục sản xuất. Rồi sau đó lao động “bằng năm, bằng mười” để xây dựng vùng than, góp sức cùng cả miền Bắc chi viện cho miền Nam đánh Mỹ.

70 năm đã trôi qua, nhưng với những người lính được tham gia vào đội quân tiến vào tiếp quản Vùng mỏ ngày ấy, tất cả như vừa diễn ra. Bao nhiêu công sức của thợ mỏ, bao nhiêu háo hức của người dân cuối cùng cũng được đền đáp.

Ông Lê Ngọc Lâm, nguyên cán bộ Trung đoàn 244 - đơn vị tập trung từ các chiến trường phía Bắc về làm nhiệm vụ tiếp quản và bảo vệ vùng mới giải phóng, bồi hồi nhớ lại: Với tôi, thời gian có thể quên đi mọi thứ, nhưng những ký ức về ngày giải phóng không thể phai mờ trong tâm trí. Ngày 20/7/1954, Hiệp định Giơnevơ được ký kết, chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Đông Dương. Trong bối cảnh lịch sử ấy, Trung ương Đảng, Bộ Quốc phòng đã quyết định thành lập Sư đoàn bộ binh 350 gồm 5 trung đoàn là 600, 254, 53, 94 và 244. Đây là các đơn vị tập trung từ các chiến trường, địa phương trong các liên khu phía Bắc về làm nhiệm vụ tiếp quản và bảo vệ vùng giải phóng gồm những thành phố lớn, khu công nghiệp. Trong đó, Trung đoàn 244 được thành lập gồm 3 tiểu đoàn, với nhiệm vụ tiếp quản Vùng mỏ. Từ sáng 22/4/1955, đơn vị đã vào tiếp quản các khu vực Cửa Ông, Cọc Sáu, Đèo Nai, rồi sang Quang Hanh, Hà Tu và về TX Hòn Gai để áp giải tên lính Pháp cuối cùng lên tàu ở bến phà Hòn Gai ngày 25/4/1955.

Mặc dù đã ở tuổi 92, ông Lâm vẫn còn rất minh mẫn kể lại cho thế hệ hôm nay thời khắc lịch sử hào hùng đó. Lật giở từng kỷ vật, từng trang ký ức, ông Lâm không khỏi nghẹn ngào, tự hào vì bản thân mình là một trong số những chiến sĩ của Trung đoàn 244 được trực tiếp tham gia tiếp quản Vùng mỏ. Ông cùng nhiều đồng đội được thực hiện nhiệm vụ đặc biệt, vào trước các vị trí Pháp đóng quân ở Vùng mỏ để bảo vệ nhân dân, chống địch phá hoại, đảm bảo cơ sở hạ tầng để khi bộ đội chính quy tiếp quản được trọn vẹn.

Ông Lâm xúc động kể lại: Trong những ngày tháng Tư lịch sử ấy, không khí ở Vùng mỏ trước ngày bộ đội ta vào tiếp quản khá im ắng. Nhưng khi tên lính Pháp cuối cùng bước lên tàu, cả Vùng mỏ tưng bừng rợp trời cờ hoa, người dân vẫy cờ, hoa và hô vang “Ủng hộ Việt Minh”. Vùng mỏ được quân và dân ta tiếp quản, người dân được làm chủ cuộc đời và vùng đất quê hương.

Đã 70 năm kể từ ngày Vùng mỏ được giải phóng, những người trực tiếp chiến đấu, đóng góp công sức cho Quảng Ninh trong những tháng ngày hào hùng ấy đều đã ở tuổi xưa nay hiếm. Tuy nhiên, cho dù mắt đã mờ, chân đã chậm, nhưng ký ức về những ngày đầu sau giải phóng vẫn còn nguyên vẹn trong họ. Ông Trần Văn Cát, nguyên cán bộ Trung đoàn 701, Sư đoàn 351, hiện ở khu 5A, phường Cửa Ông, TP Cẩm Phả, chia sẻ: Mặc dù thời điểm đó dân cư chưa đông đúc, nhưng khung cảnh thật tưng bừng, người dân vô cùng phấn khởi.

“Mới đó đã 70 năm, giờ đời sống kinh tế - xã hội nhiều đổi thay và không ngừng phát triển vượt bậc trên mọi lĩnh vực. Song đối với thế hệ chúng tôi không bao giờ quên cảnh sống lầm than của người dân mất nước, cuộc sống của người phu mỏ... cũng như tinh thần đấu tranh quật cường, gan dạ, dũng cảm của người dân Vùng mỏ ngày ấy. Chính tinh thần đó đã hấp thụ và giác ngộ chúng tôi, luôn nhắc chúng tôi phải sống xứng đáng với truyền thống cách mạng của quê hương, của lớp cha anh đi trước. Là công dân của Vùng mỏ, chúng tôi tin tưởng, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND, Uỷ ban MTTQ tỉnh và sự đoàn kết của nhân dân, chắc chắn Quảng Ninh sẽ có sự phát triển hơn nữa” - ông Cát khẳng định.

Quá khứ đã lùi xa, nhưng trong ký ức của nhiều người dân, đặc biệt là những người từng tham gia tiếp quản Vùng mỏ vẫn nhớ mãi thời khắc thiêng liêng đó. 70 năm sau ngày giải phóng đã có rất nhiều đổi thay trên đất mỏ Anh hùng, song lịch sử và ý nghĩa của những ngày đầu giải phóng luôn nhắc nhở thế hệ hôm nay cần phát huy truyền thống, viết tiếp bản hùng ca trên vùng than thân yêu của Tổ quốc. Trong công cuộc đổi mới của đất nước, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Quảng Ninh đang nỗ lực đoàn kết, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, ý thức tự lực, tự cường, kiên định, nhất quán mục tiêu, kiên trì, chủ động vượt qua mọi khó khăn, thử thách để giữ vững sự ổn định, đổi mới và phát triển ngày càng bền vững, hiệu quả hơn.