Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao

Quảng Ninh đang đứng trước cơ hội vàng để bứt phá trong kỷ nguyên Công nghiệp 4.0 khi xác định phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong ba đột phá chiến lược. Thời gian qua, chương trình đào tạo nguồn nhân lực của tỉnh đã được triển khai với phương châm “học đi đôi với hành”, gắn kết chặt chẽ giữa nhà trường, doanh nghiệp và người lao động, tạo ra hệ sinh thái đào tạo mở, đáp ứng nhanh yêu cầu biến động của thị trường lao động.

Ngay sau khi có Quyết định 1446/QĐ-TTg ngày 30/8/2021 của Thủ tướng Chính phủ về chương trình “Đào tạo, đào tạo lại nâng cao kỹ năng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư”, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 190/KH-UBND ngày 8/10/2021, phân công cụ thể cho các ngành, địa phương và cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) nhằm triển khai đồng bộ và linh hoạt các hoạt động đào tạo, đào tạo lại, tập trung vào các lĩnh vực mũi nhọn như công nghiệp chế biến, kinh tế biển, công nghệ thông tin, logistics và quản trị hiện đại.

Công tác tuyên truyền được tỉnh đặc biệt chú trọng để nâng cao nhận thức về vai trò của đào tạo nghề và chuyển đổi kỹ năng. Từ năm 2021 đến tháng 5/2025, các sở, ngành và địa phương đã tổ chức hàng trăm hội nghị, buổi tư vấn, chương trình truyền hình, video clip và chuyên đề trên báo chí, mạng xã hội với hàng nghìn lượt người tham gia. Nhờ đó, tỷ lệ học sinh định hướng học nghề sau cấp THCS, THPT không ngừng tăng lên, góp phần đa dạng hóa cơ hội nghề nghiệp cho thanh niên và người lao động.

Cùng với tuyên truyền, tỉnh tiến hành khảo sát thực trạng kỹ năng nghề của người lao động tại hơn 300 doanh nghiệp trong các ngành mũi nhọn. Qua khảo sát cho thấy hơn 50% lao động hiện tại chưa được đào tạo bài bản hoặc kỹ năng chưa phù hợp với công nghệ mới, trong đó 20-25% có nguy cơ cao bị thay thế do tự động hóa và chuyển đổi số.

Trên cơ sở kết quả khảo sát, các cơ sở GDNN đã rà soát, cập nhật hơn 200 chương trình đào tạo theo hướng tích hợp kiến thức chuyên môn và kỹ năng thực hành, đồng thời xây dựng 140 chương trình mới, đáp ứng trực tiếp nhu cầu ngành nghề thuộc lĩnh vực Công nghiệp 4.0. Tỷ trọng thực hành trong các chương trình đạt từ 70-80% tổng thời lượng, đảm bảo người học sau tốt nghiệp có thể “vào làm ngay” tại doanh nghiệp. Các mô-đun đào tạo được thiết kế linh hoạt, dễ dàng điều chỉnh theo yêu cầu cụ thể của từng doanh nghiệp, từ đó tạo cầu nối vững chắc giữa giáo dục nghề nghiệp và thị trường lao động.

Song hành với đổi mới chương trình, Quảng Ninh cũng đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở GDNN. Từ năm 2021-2024, đã có hơn 600 lượt nhà giáo và cán bộ quản lý được bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng số, tập trung vào phương pháp dạy học tích hợp, chuyển đổi số trong giảng dạy và quản trị. Các khóa đào tạo do Tổng cục GDNN phối hợp tổ chức đã giúp 140 cán bộ quản lý nắm vững kỹ năng lập kế hoạch đào tạo theo đơn đặt hàng, kỹ năng đánh giá theo chuẩn đầu ra và quản trị nhân lực hiện đại. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp lớn đã tham gia đào tạo “master trainer”, lựa chọn thợ có tay nghề cao trở thành giảng viên nội bộ, góp phần sát thực tiễn và tăng tính ứng dụng của chương trình đào tạo.

Qua đó, giai đoạn 2020-2024, các cơ sở GDNN trên địa bàn tỉnh tuyển sinh được gần 195.400 người tham gia (bình quân hơn 39.000 người mỗi năm). Trong đó, trình độ sơ cấp chiếm gần 97%, trung cấp gần 16%, cao đẳng khoảng 2,2%, còn lại là các khóa ngắn hạn dưới ba tháng. Đặc biệt, nhóm ngành như vận hành, mỏ - hỗ trợ mỏ và du lịch - dịch vụ có xu hướng tăng, phản ánh đúng nhu cầu của doanh nghiệp và đẩy mạnh chính sách phân luồng học sinh.

Chính sách hỗ trợ đào tạo cũng góp phần quan trọng trong việc thu hút người học. Tỉnh đã dành hơn 94,4 tỷ đồng cho 53.893 lượt người trong giai đoạn 2021-2024, bao gồm hỗ trợ học phí cho trình độ cao đẳng, trung cấp và kết hợp văn hóa THPT; đồng thời thực hiện Nghị quyết 35/2021/NQ-HĐND với kinh phí gần 67,9 tỷ đồng cho 16.049 lượt học sinh sinh viên. Ngoài ra, các đối tượng yếu thế như thanh niên nông thôn, lao động nữ, người khuyết tật cũng được ưu tiên hỗ trợ qua Quyết định 46/2015/QĐ-TTg.

Mô hình phối hợp “Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp” đã đi vào chiều sâu với số lao động được giới thiệu vào doanh nghiệp và đào tạo tại doanh nghiệp tăng đột biến. Năm 2023, hơn 20.200 lao động được đào tạo tại doanh nghiệp, cao gấp gần 5 lần so với năm 2022. Năm 2024 có 19.209 lao động được đào tạo tại doanh nghiệp. Từ năm 2021-2024, ngân sách địa phương dành cho GDNN đạt hơn 21.600 tỷ đồng, chiếm khoảng 20% tổng chi ngân sách; trong đó đầu tư phát triển 4.643 tỷ đồng và chi thường xuyên 16.995 tỷ đồng, tạo nền tảng vững chắc cho các hoạt động đào tạo dài hạn.

Bằng sự quyết liệt trong chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ giữa các bên và nguồn lực đầu tư phù hợp, Quảng Ninh đang xây dựng được nguồn nhân lực chất lượng cao, thích ứng nhanh với xu hướng cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, góp phần đưa tỉnh trở thành trung tâm công nghiệp, dịch vụ và kinh tế biển năng động của vùng duyên hải Bắc Bộ. Quảng Ninh sẽ tiếp tục phát huy lợi thế, hoàn thiện hệ sinh thái đào tạo suốt đời, đổi mới phương pháp quản trị và đào tạo, đáp ứng khát vọng phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.