Cú trượt của người nổi tiếng: Cơ hội làm lại ngày càng ngặt nghèo

Chúng ta đang ở thời làng giải trí không có “tượng đài”, nhà phê bình văn học Ngô Thảo nhìn nhận. Bầu trời “sao” chưa bao giờ sinh động như bây giờ, “sao” này tắt, “sao” khác lại mọc lên. Phải chăng tuổi thọ của người nổi tiếng ngắn là tác nhân khiến một bộ phận trong số họ phải tranh thủ chớp thời cơ kiếm sống, để dành cho lúc hào quang rực rỡ lùi xa? Và sự trượt ngã cũng từ ấy mà ra.

Thiếu gốc văn hóa dễ vấp ngã

Hào quang rực rỡ khiến người nổi tiếng đôi khi quên mất mình là ai, mình từ đâu đến. Đây là lúc cộng đồng mạng “soi” lại những phát ngôn trong quá khứ của họ.

Sinh ra không “ngậm thìa vàng”, thậm chí có tuổi thơ buồn, bố mẹ li hôn từ khi Thùy Tiên mới 4 tuổi, thế nhưng người đẹp lại từng phát ngôn: “Mình không ăn rau, không ăn hành, miếng thịt phải đẹp, không mỡ, không da thì mình mới ăn”. Đừng nói đến phát ngôn đối lập chan chát với quá khứ khó khăn, là người nổi tiếng có trách nhiệm với cộng đồng, không nên có những lời nói làm tổn thương người khác. Trong biển người hâm mộ cô ấy, còn bao nhiêu người bữa đói, bữa no?

Ở thời buổi cạnh tranh gay gắt, bồi đắp một trái tim yêu thương sẽ giúp người nổi tiếng đứng vững trước cám dỗ của tiền bạc, danh vọng. Hà Anh Tuấn vốn là ca sĩ tay ngang, không có chiều cao khiến người khác phải ngước nhìn, không sở hữu giọng hát đẹp nhưng đêm nhạc nào cũng cháy vé. Hấp lực của ca sĩ thời nay không phải chỉ riêng giọng hát, đây là thời xem - nghe - nhìn, Hà Anh Tuấn tạo ra rất nhiều yếu tố phụ cuốn hút: phong cách lịch lãm, nói năng duyên dáng, làm rất nhiều việc có ích cho cộng đồng. Hiện tại, “người đàn ông và bông hoa bên ngực trái” đang kêu gọi cộng đồng chung tay đẩy lùi mối nguy hiểm HPV.

Nhìn lại Hà Anh Tuấn, Mỹ Tâm hay Đen Vâu… những ngôi sao giữ được hào quang rực rỡ khá bền trong thế giới giải trí xoay chuyển khôn lường, nhiều người đều nhận ra điểm chung: Họ là những nghệ sĩ nỗ lực giữ gìn hình ảnh ngay từ lời ăn, tiếng nói. Mỹ Tâm có thể quay video đếm táo khi lưu diễn ở nước ngoài theo trend “rớt não” song chưa bao giờ có những chia sẻ hay lời nói làm tổn thương những người bất hạnh, kém may mắn. Trong cơn sốt khoe hàng hiệu, Hà Anh Tuấn lại đưa ra quan điểm mới: “Bây giờ chuyện khoe nhà, kim cương, túi hiệu… là lỗi thời rồi. Dân chơi bây giờ phải khoe cứu được bao nhiêu người. Hãy năng kiếm tiền, làm việc hết mình rồi cứu người đi”.

Dân chơi theo lối nghĩ của Hà Anh Tuấn được khán giả vỗ tay rần rần, là cái tát vào những người nổi tiếng chỉ có “mã bên ngoài” hay khoe và thức tỉnh những “ngôi sao” đang mải mê hưởng thụ hào quang, lãng quên trách nhiệm cộng đồng. Một giáo sư văn học bình luận: Người nổi tiếng hôm nay dễ vấp ngã vì thiếu cái gốc văn hóa. Họ quá mải mê chạy theo danh tiếng, tiền bạc, lại quên bồi bổ bản thân bằng sách vở, quên cả những phút giây sống chậm để nhìn lại chính mình, từ đó biết sai mà sửa.

Cho nhau một lối đi?

Người nổi tiếng vấp ngã không phải chuyện mới lạ. Năm 1996, một cú sốc lớn đến với người hâm mộ điện ảnh nước nhà, khi nam chính của bộ phim điện ảnh đầu tiên của miền Bắc sau năm 1954 Chung một dòng sông bị tước danh hiệu, nhận án 8 năm tù giam. Diễn viên Mạnh Linh khi ấy bị buộc tội đồng phạm với con gái trong vụ án vay tiền không trả. Ngôi sao màn bạc một thời Thương Tín từng bị bắt vì đánh bạc ăn tiền. Nhắc đến những nghệ sĩ trượt ngã phải vào nhà lao còn có ca sĩ Chi Dân, người mẫu Andrea Aybar (An Tây), siêu mẫu Vĩnh Thụy,…

Những người nổi tiếng vướng ồn ào trong những năm qua nhiều không thể kể xiết. Không đến mức ngày nào cũng có drama (ngôn ngữ mạng chỉ những sự kiện, tình huống gây tranh cãi, gây sốc) của người nổi tiếng nhưng mức độ cũng khá thường xuyên, trong đó không ít vụ liên quan tình ái. Khán giả Minh Nhi, Hà Nội, cho rằng: “Làm thượng đế thời nay cũng mệt ngang. Chuyện trong nhà của người nổi tiếng cũng tung lên mạng xã hội, thay vì ra tòa. Có những khán giả thích được làm quan tòa, song có những khán giả lại cảm thấy phiền phức với mấy chuyện dưa cà mắm muối nhà sao”. Sở thích “vạch áo cho người xem lưng” là một trong những lý do khiến hình ảnh người nổi tiếng bây giờ mất “thiêng” trong mắt khán giả.

Trở lại ồn ào người nổi tiếng tiếp tay cho hàng giả, hàng kém chất lượng dưới những hình thức khác nhau, nhà báo, nhà thơ Hồng Thanh Quang nhìn nhận: “Thực tế cho thấy, tiếp tay cho hàng giả là một vấn nạn trong xã hội ta, liên quan nhiều nghề nghiệp, chức vụ, cương vị, chứ không chỉ riêng một số nghệ sĩ hay một số thành phần vẫn được gọi là người của công chúng. Một số nghệ sĩ hay người của công chúng khi tiếp tay cho hàng giả thì thường liều lĩnh, coi giời bằng vung, điếc không sợ súng… Và vì họ nổi tiếng, có nhiều sự hâm mộ và tình yêu thương của công chúng, nên những sai quấy của họ trong việc tiếp tay cho hàng giả thường gây nên những âm ba đặc biệt dữ dội và đau đớn cho xã hội”.

Mỗi khi nghệ sĩ “nhúng chàm”, nhiều khán giả ở ta lại hô: “phong sát”. Trào lưu này bắt nguồn từ làng giải trí Trung Hoa, là biện pháp răn đe mạnh nhất với người nổi tiếng, khiến họ không còn cơ hội quay lại hoạt động nghệ thuật, giải trí trong nước, buộc phải “đánh bắt xa bờ”, như trường hợp “nữ hoàng thảm đỏ” một thời Phạm Băng Băng.

Việt Nam với truyền thống ứng xử “đánh kẻ chạy đi, không đánh người chạy lại” liệu có nên áp dụng đòn trừng phạt phong sát? Nhà thơ Trần Thanh Cảnh không ủng hộ phong sát nghệ sĩ. “Tôi cho rằng, cần xử lý đúng mức với các nghệ sĩ, người nổi tiếng dính vào quảng cáo hàng giả, hàng kém chất lượng, thổi phồng có tính chất lừa dối người tiêu dùng. Theo tôi, các cơ quan quản lý nhà nước nên xử lý đúng mức vi phạm của họ, nếu do vô tình, thiếu hiểu biết, phạt hành chính là đủ. Nếu vụ việc có tính chất lừa đảo, có thể xử lý hình sự, công khai tên tuổi, nghệ danh, sản phẩm họ quảng cáo trên truyền thông đại chúng. Còn phong sát nên thôi, cứ để cho khán giả định đoạt”, ông bày tỏ quan điểm.

“Cứ sai đi vì cuộc đời cho phép”, lời bài hát của Tiên Tiên từng gây sốt một dạo. Nhưng có những sai lầm nghẹn ngào mà cuộc đời không cho người ta cơ hội sửa chữa. Hoạt động nghệ thuật, giải trí với sự cạnh tranh khốc liệt như hôm nay, nếu người nổi tiếng phạm sai lầm, cơ hội giành lại ánh hào quang vô cùng gian nan, thậm chí là không thể.

Đã đến lúc hai chữ “nổi tiếng” được trở lại với ý nghĩa tích cực. Tai tiếng không phải nổi tiếng, đó là thuốc độc hủy diệt tên tuổi. Tương lai nào cho "mỹ nhân kẹo rau củ" Thùy Tiên? PGS.TS Nguyễn Văn Cương bi quan về con đường sắp tới của cô. “Với cô ấy sắc đẹp và danh tiếng là tài sản. Nhưng tất cả đã bị đạp xuống bùn rồi còn đâu”, ông nói.