Chính sách dân tộc - Cam kết mạnh mẽ cho sự phát triển toàn diện

Những năm qua, các chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh đã góp phần quan trọng làm thay đổi diện mạo vùng miền núi, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số. Chính sách dân tộc không chỉ là sự hỗ trợ thiết thực, mà còn là nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững, góp phần xây dựng vùng cao ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Diện mạo mới ở những vùng khó

Xã Lục Hồn là một trong những minh chứng điển hình cho hiệu quả từ chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh. Đây là địa phương có tỷ lệ đồng bào DTTS rất cao, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, những năm gần đây, diện mạo của các thôn, bản nơi đây đang từng ngày khởi sắc. Sự đổi thay không chỉ đến từ các công trình hạ tầng như điện, đường, trường, trạm được đầu tư khang trang, mà còn thể hiện trong nếp nghĩ, cách làm của người dân.

Người dân địa phương giờ đây không còn tâm lý trông chờ, ỷ lại vào hỗ trợ, mà đã biết chủ động khai thác tiềm năng đất đai, khí hậu, áp dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao hiệu quả sản xuất. Nhiều hộ dân đã chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang cây trồng chủ lực như sở, chè, dược liệu bản địa, kết hợp chăn nuôi, mở rộng mô hình kinh tế.

Từ năm 2015, khi nhận thấy tiềm năng phát triển của sở, gia đình ông Vi Trung Tần (xã Lục Hồn) đã mạnh dạn đầu tư trồng 400 cây sở. Thời gian qua, với những chính sách hỗ trợ về vốn, cây giống, cũng như được tập huấn kỹ thuật trồng, sản xuất vào thời điểm được giá, gia đình ông bán được 24 triệu đồng/tấn. Ông Tần chia sẻ: Được sự quan tâm của các cấp, ngành, với nhiều chính sách hỗ trợ sản xuất, vay vốn ưu đãi đã tạo điều kiện cho bà con các dân tộc mạnh dạn tham gia phát triển sản xuất, tăng thu nhập, nâng cao đời sống.

Năm 2015 xã Lục Hồn đã đưa cây sở vào danh sách cây trồng chủ lực của xã. Xã đã phối hợp với phòng chức năng đẩy mạnh tập huấn cho người dân về kỹ thuật trồng, bón phân, tỉa thưa đối với cây sở. Cùng với đó, tỉnh cũng đã ban hành quyết định chỉ đạo thực hiện hỗ trợ cho các hộ dân tham gia phát triển sản xuất cây sở trong vùng quy hoạch tập trung. Trong đó có Dự án “Khôi phục và phát triển cây sở giai đoạn 2014-2020”. Địa phương hỗ trợ đến 70% giá cây giống và hỗ trợ phát triển sản xuất theo các chương trình xây dựng nông thôn mới và chương trình 135. Nhờ vậy, đã thu hút được sự vào cuộc của đồng bào.

Vào mùa đơm bông dịp cuối năm, cây sở nở hoa trắng tinh khôi, bao phủ vùng biên giới tạo nên một vẻ đẹp đầy lôi cuốn. Hiện Hội hoa sở đã trở thành hoạt động văn hóa tiêu biểu của nhân dân các dân tộc vùng cao nơi đây, thu hút hàng nghìn lượt khách tham gia.

Theo lãnh đạo xã Lục Hồn, đối với địa phương còn nhiều khó khăn như Lục Hồn với gần 100% đồng bào DTTS sinh sống, các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS, miền núi là rất thiết thực và hiệu quả, đã góp phần thúc đẩy, tạo sinh kế lâu dài cho người dân. Địa phương luôn tận dụng nguồn lực, nguồn vốn từ các chính sách dân tộc để giúp bà con thoát nghèo một cách hiệu quả, bền vững nhất. Ngoài sự vào cuộc của cấp ủy, địa phương cũng phát huy tốt vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào DTTS để vận động, tuyên truyền và huy động sự vào cuộc tích cực của bà con. Tỷ lệ đồng thuận của người dân trong thực hiện các chủ trương lớn rất cao; nhận thức của bà con có nhiều đổi thay rõ rệt, nhiều hộ cũng chủ động tìm hướng đi phát triển kinh tế, không phụ thuộc vào chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền địa phương, các chính sách đối với vùng đồng bào DTTS được xã Lục Hồn triển khai kịp thời, đúng đối tượng, phát huy hiệu quả rõ rệt. Cùng với sự phát triển kinh tế, đời sống tinh thần người dân cũng được cải thiện đáng kể. Phong trào xây dựng đời sống văn hóa mới được đẩy mạnh, nhiều thôn bản đã tổ chức tốt các hoạt động cộng đồng, giữ gìn an ninh trật tự, xóa bỏ hủ tục lạc hậu. Người dân ngày càng ý thức rõ vai trò chủ thể trong phát triển địa phương, thể hiện qua việc tự nguyện hiến đất, góp công làm đường, xây dựng nhà văn hóa. Tất cả những thay đổi tích cực ấy đã và đang đưa Lục Hồn từng bước vượt qua khó khăn, trở thành hình mẫu trong chuyển đổi tư duy phát triển vùng cao một cách bền vững.

Không chỉ riêng Lục Hồn, xã Ba Chẽ cũng đang thay đổi từng ngày từ chính sách dân tộc đúng đắn. Với tiềm năng lớn trong phát triển lâm nghiệp và thổ nhưỡng thuận lợi, Ba Chẽ được tỉnh quan tâm đầu tư các mô hình sản xuất nông - lâm kết hợp, trồng cây bản địa, dược liệu quý như ba kích tím, trà hoa vàng, cát sâm, vừa giúp bà con vươn lên phát triển sản xuất, làm giàu, chăm lo cho gia đình ấm no, tiến bộ, vừa góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp hơn.

Gia đình anh Triệu Quay Phúc là một trong những hộ đầu tiên tham gia trồng cây cát sâm. Được hỗ trợ cây giống, phân bón từ chương trình phát triển kinh tế của tỉnh, vườn cát sâm 5ha của gia đình anh sau 2 năm sinh trưởng tốt, hứa hẹn năng suất 15-20 tấn củ tươi/ha sau 4 năm trồng. Với giá trị thương mại cao, cây cát sâm đang mở ra hướng đi mới, giúp bà con vươn lên làm giàu từ chính tiềm năng địa phương.

Ông Bùi Văn Lưu, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Ba Chẽ, cho biết: Những kết quả đạt được hôm nay là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của các chính sách dân tộc mà Đảng, Nhà nước đã quan tâm triển khai tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Từ các chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, xã Ba Chẽ đã được hỗ trợ nguồn lực đáng kể để đầu tư hạ tầng, hỗ trợ cây giống, vốn vay, chuyển giao kỹ thuật... giúp bà con có điều kiện vươn lên thoát nghèo, làm giàu trên chính mảnh đất quê hương”.

Trong thời gian tới, cấp ủy và chính quyền xã sẽ tiếp tục tập trung chỉ đạo nhân dân khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của địa phương, nhất là trong lĩnh vực nông - lâm nghiệp. Cụ thể, xã định hướng phát triển các sản phẩm chủ lực như ba kích tím, trà hoa vàng, mía tím, măng mai; đồng thời khuyến khích mở rộng các mô hình chăn nuôi gà đồi dược liệu, nuôi động vật bán hoang dã… để tăng giá trị sản xuất, tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Song song với đó, xã cũng đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực chế biến, đầu tư cải tiến bao bì, mẫu mã, ứng dụng KHCN và chuyển đổi số trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, từng bước xây dựng “thương hiệu nông nghiệp Ba Chẽ” có chỗ đứng trên thị trường.

Đồng bộ các chính sách

Ngay từ khi thành lập và suốt quá trình xây dựng, phát triển, Đảng ta luôn xác định vấn đề dân tộc, công tác dân tộc và đoàn kết các dân tộc có vị trí chiến lược lâu dài trong sự nghiệp cách mạng của đất nước. Dưới sự lãnh đạo của Trung ương, tỉnh Quảng Ninh luôn quan tâm phát triển vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo, với quan điểm, phương châm xuyên suốt: “Tất cả vì hạnh phúc của nhân dân”, “Mỗi người dân Quảng Ninh đều được hưởng thành quả tăng trưởng bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau” và được thể hiện trong từng chủ trương, chính sách trong suốt quá trình phát triển của địa phương.

Để cụ thể hóa chính sách của Nhà nước về công tác dân tộc, tỉnh đã có hàng loạt chính sách hỗ trợ cho kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS, miền núi. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV đã xác định “Xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh gắn với thu hẹp nhanh khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền trong tỉnh” là một trong 3 khâu đột phá chiến lược.

Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã chỉ đạo xây dựng đề án và ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU (ngày 17/5/2021) về phát triển bền vững kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo. HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 16/2021/NQ-HĐND (ngày 16/7/2021) phê duyệt Chương trình tổng thể phát triển bền vững kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030... cùng hàng chục nghị quyết về cơ chế, chính sách cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ. Việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS, miền núi được triển khai gắn với chương trình giảm nghèo bền vững.

Quảng Ninh tiếp tục tạo đột phá trong việc tập trung, ưu tiên dành nguồn lực cho chương trình tổng thể phát triển bền vững kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025. Từ năm 2021 đến nay, Quảng Ninh ưu tiên bố trí trên 3.400 tỷ đồng vốn đầu tư ngân sách tỉnh hỗ trợ trực tiếp thực hiện chương trình và hàng nghìn tỷ đồng vốn lồng ghép, vốn sự nghiệp, cùng với huy động tổng thể các nguồn lực khác.

Bám sát chủ trương, chính sách của Trung ương, của tỉnh nhằm thúc đẩy phát triển vùng đồng bào DTTS, cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh luôn nỗ lực đổi mới, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện; phát huy mọi nguồn lực, khai thác tiềm năng, lợi thế để phát triển bền vững kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi; bảo đảm quốc phòng - an ninh; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá tốt đẹp của các dân tộc. Trong đó, ưu tiên nguồn lực đầu tư các dự án tạo đột phá phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục, điện sinh hoạt, nước sạch… huy động được nguồn lực rất lớn ngoài ngân sách để thúc đẩy phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân vùng đồng bào DTTS.

Tính đến nay, toàn tỉnh đã có 15 dự án giao thông động lực, kết nối vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo bằng nguồn vốn chương trình đã được hoàn thành. Tỉnh đã hoàn thành hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà ở dột nát cho 441 hộ với tổng kinh phí thực hiện từ nguồn xã hội hóa là 32,96 tỷ đồng, trong đó hoàn thành việc hỗ trợ cho 66 hộ thuộc diện xóa nhà tạm, nhà ở dột nát vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo.

Riêng năm 2025, tổng vốn ngân sách tỉnh bố trí thực hiện Chương trình năm mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh trên 786 tỷ đồng. Các địa phương đã phân khai cho 156 dự án. Trong đó, vốn thực hiện theo cơ chế Chương trình tổng thể phát triển bền vững kinh tế - xã hội, bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên 365 tỷ đồng với 47 dự án. Vốn thực hiện theo Chương trình xây dựng NTM trên 421 tỷ đồng với 109 dự án. Hiện nay hệ thống cơ sở vật chất, thiết chế văn hoá thể thao vùng DTTS được các cấp, các ngành quan tâm, đầu tư, nâng cấp đồng bộ. 100% thôn, bản vùng đồng bào DTTS có nhà văn hóa...

Nhiều cơ chế, chính sách cụ thể về y tế, giáo dục, văn hóa, nhà ở, giải quyết việc làm, tín dụng chính sách xã hội, góp phần đảm bảo an sinh, phúc lợi xã hội cho bà con vùng đồng bào DTTS, miền núi được triển khai kịp thời. Điển hình như: Đề án nâng cao chỉ số phát triển con người tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2020-2025; đề án tuyên truyền, vận động cải thiện dinh dưỡng, thể lực cho trẻ em vùng cao, vùng sâu, vùng đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, giai đoạn 2022-2025... Đặc biệt, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 17-NQ/TU (ngày 30/10/2023) về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực nội sinh, động lực cho phát triển nhanh, bền vững. Đây là cơ sở, nền tảng quan trọng để thực hiện tốt công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS, gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo.

Bên cạnh đó, việc đồng bộ các chính sách còn được thể hiện rõ nét qua cách tiếp cận đa chiều, gắn kết giữa phát triển kinh tế với nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, bảo vệ môi trường và giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống. Các chương trình đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật sản xuất nông - lâm nghiệp, hỗ trợ khởi nghiệp cho thanh niên, phụ nữ vùng cao... được triển khai rộng khắp, tạo điều kiện để người dân không chỉ nâng cao thu nhập mà còn từng bước vươn lên làm chủ cuộc sống. Qua đó củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân ngày càng vững mạnh.

Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Lục Thành Chung khẳng định: Sự quyết tâm, nỗ lực phấn đấu, tinh thần đoàn kết của đồng bào các dân tộc trong thực hiện nghị quyết đại hội đảng các cấp nhiệm kỳ 2020-2025 đã góp phần làm đổi thay sâu sắc đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, nhất là nhân dân vùng đồng bào DTTS. Thời gian tới, Sở tiếp tục tổng hợp, xây dựng dự thảo Đề án thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn II, Nghị quyết số 06 của Tỉnh uỷ và Chương trình tổng thể phát triển bền vững kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2026-2030.

Từ những bản làng heo hút ngày nào, nhờ các chính sách dân tộc được triển khai đúng hướng, đồng bộ và đến đúng người, vùng cao Quảng Ninh hôm nay đã mang diện mạo mới: kinh tế khởi sắc, đời sống nâng lên, người dân tự tin, chủ động đổi thay số phận. Những cánh rừng hoa sở nở trắng, những vườn dược liệu xanh ngát, những nếp nhà mới khang trang… chính là minh chứng cho thành quả từ sự gắn bó giữa ý Đảng - lòng dân. Chính sách dân tộc không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà là cam kết mạnh mẽ cho sự phát triển toàn diện. Khi được triển khai bài bản, chính sách ấy sẽ tiếp tục là động lực to lớn, giúp vùng cao của tỉnh tiếp tục vươn lên mạnh mẽ.