Châu Phi lo ngại trước cảnh báo của WHO về vấn nạn thuốc giả

Nhiều tờ báo tại châu Phi ngày 10/8 dẫn báo cáo mới của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo chính quyền và người dân về nguy cơ ngày càng lớn từ thuốc giả, coi đây là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng và an ninh y tế khu vực.

Báo cáo của WHO định nghĩa thuốc giả là những sản phẩm có thành phần, hàm lượng hoặc nguồn gốc bị cố ý làm sai lệch. Chúng có thể chứa dược chất đúng nhưng với liều lượng sai, chứa thành phần hoạt chất khác, không chứa hoạt chất, hoặc chứa tạp chất và chất độc hại. Một số thuốc ban đầu hợp pháp nhưng khi ra khỏi kênh phân phối chính thức như qua các trang bán thuốc bất hợp pháp, lại trở thành sản phẩm phi pháp.

Nguy cơ đối với sức khỏe đến từ cả tác động trực tiếp, như ngộ độc do chất ô nhiễm, và gián tiếp, như tăng khả năng kháng kháng sinh. WHO dẫn chứng các vụ việc nghiêm trọng trong giai đoạn 2022 - 2023, khi hơn 300 trẻ em tại Gambia, Uzbekistan và Indonesia tử vong do siro ho nhiễm chất chống đông.

Tình trạng này không chừa bất kỳ khu vực nào, trong đó có châu Phi. Hoạt động buôn bán thuốc giả đang mang lại lợi nhuận cao hơn cả ma túy, song mức xử phạt lại đang nhẹ hơn rất nhiều.

Truyền thông quốc tế đưa tin Chiến dịch “Pangea XVII” của Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) từ 12/2024 - 5/2025 đã thu giữ 50,4 triệu liều thuốc giả, trị giá 56 triệu euro, tại 90 quốc gia và bắt giữ gần 800 đối tượng.

Trước đây, các loại thuốc điều trị rối loạn cương dương thường là mục tiêu chính. Hiện nay, các tổ chức tội phạm đang chuyển sang thuốc điều trị ung thư, bệnh mạn tính, thuốc an thần và đặc biệt là thuốc điều trị rối loạn chuyển hóa như thuốc chống đái tháo đường và béo phì.

Hè năm ngoái, WHO đã đưa ra cảnh báo về các lô thuốc chứa hoạt chất sémaglutide (dùng trong Ozempic, Wegovy) bị làm giả ở nhiều quốc gia.

Tình trạng đáng báo động nêu trên đang gây hoang mang cho người dân ở nhiều nước trên thế giới, nhất là châu Phi - nơi hoạt động kiểm soát thuốc lậu, thuốc giả còn vấp phải nhiều khó khăn./.