Bảo vệ môi trường đô thị mỏ

Quảng Ninh là một trong số ít địa phương có đô thị phát triển ngay trên nền công nghiệp khai thác than - ngành kinh tế quan trọng nhưng cũng đặt ra nhiều sức ép về đảm bảo môi trường. Ngành Than đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp; mục tiêu không chỉ đáp ứng quy chuẩn pháp luật, mà còn giữ gìn màu xanh và không gian sống bền vững cho đô thị mỏ.

Là đầu mối tiêu thụ và chế biến than lớn nhất ngành Than, mỗi năm hơn 10 triệu tấn than, Công ty Tuyển than Cửa Ông chịu áp lực không nhỏ về đảm bảo môi trường. Vài năm trở lại đây, những thay đổi đang được hiện thực hóa từ bên trong từng phân xưởng. Tuyển than 3, một trong những phân xưởng của Công ty có cường độ vận hành cao, mỗi ngày tiếp nhận và xử lý hàng nghìn tấn than nguyên khai. Ông Tô Kim Thạo, Phó Quản đốc Phân xưởng chia sẻ: Phân xưởng được trang bị các hệ thống phun, xe dập bụi, bê tông hóa toàn bộ mặt bằng; lắp hệ thống bơm phun sương, xì rửa mặt bằng, qua đó hạn chế tối đa bụi phát sinh ra môi trường. Cùng với đó là đầu tư hệ thống xì rửa toa xe hết các lớp than đọng, để trên đường vận chuyển không phát tán bụi ra ngoài, đáp ứng nhu cầu bảo vệ môi trường.

Công ty Tuyển than Cửa Ông xác định muốn phát triển lâu dài trong lòng đô thị, sản xuất phải sạch từ gốc. Công ty đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp trong từng khâu sản xuất. Đáng chú ý là hệ thống phun sương áp lực cao lắp đặt tại các điểm phát tán bụi, như máng rót, băng tải; tuyến băng tải vận chuyển than được che kín toàn bộ để hạn chế bụi bay ra ngoài; nước thải phát sinh trong quá trình tuyển rửa than được gom về bể lắng trung tâm, xử lý đạt chuẩn trước khi tái sử dụng tuần hoàn. Công ty còn tập trung cải tạo cảnh quan, lát nền chống bụi, trồng cây xanh, đầu tư thêm các thiết bị giảm tiếng ồn. Qua đó không chỉ giúp giảm phát thải, đáp ứng các quy chuẩn môi trường mà còn góp phần xây dựng hình ảnh nhà máy tuyển than “sạch hơn, xanh hơn”, hài hòa với không gian đô thị xung quanh.

Tại Công ty Than Hòn Gai, khai trường lộ thiên mỏ Hà Ráng chính thức dừng hoạt động từ năm 2020, được đưa vào kế hoạch hoàn nguyên dài hạn. Chỉ sau vài năm, nơi từng là hố sâu trơ trọi nay đã phủ kín màu xanh của cây, nền đất ổn định, hệ thống thoát nước hoàn chỉnh, hàng rào được lắp đặt theo quy định. Diện mạo vùng than cũ thay đổi rõ rệt, không còn bụi đất, không còn nguy cơ sạt trôi mùa mưa.

Hoạt động hoàn nguyên được Công ty Than Hòn Gai triển khai đồng bộ tại nhiều khu vực bãi thải, moong khai thác và tuyến vận tải cũ. Mỗi năm hàng chục ha đất sau khai thác được cải tạo, phủ xanh; kết hợp xử lý nền đất, mương thoát nước, bó taluy chống sạt lở và duy tu cây trồng lâu dài. Song song đó, Công ty tiếp tục kiểm soát bụi, nước thải, tiếng ồn và cải thiện cảnh quan ở các khu vực sản xuất, giảm thiểu tác động đến khu dân cư.

Với quy mô khai thác hàng chục triệu tấn than mỗi năm, hoạt động trải dài nhiều địa phương, phần lớn nằm trong vùng đô thị hoặc giáp ranh khu dân cư, ngành Than luôn phải đối mặt áp lực môi trường lớn. TKV xác định bảo vệ môi trường là yếu tố then chốt trong chiến lược phát triển bền vững, gắn với từng dự án, từng khâu sản xuất.

Ông Nguyễn Mạnh Chuyền, Phó trưởng Ban Môi trường TKV, cho biết: Đến nay Tập đoàn đã trồng phủ xanh trên 2.000ha; xây dựng, quản lý và vận hành ổn định 45 trạm xử lý nước thải hầm lò và lộ thiên đảm bảo quy chuẩn môi trường; đầu tư trên 128 máy phun sương dập bụi cao áp, 167 xe tưới đường. Qua đó hàng năm xử lý từ 140-150 triệu m³ nước thải mỏ, xử lý trên 3.700 tấn chất thải nguy hại. 6 tháng đầu năm 2025 các đơn vị ngành Than đã xử lý hơn 49 triệu m³ nước thải mỏ, thu gom và xử lý gần 2.000 tấn chất thải nguy hại, hoàn nguyên và trồng cây xanh trên 99ha đất sau khai thác.