Bán thuốc qua kênh thương mại điện tử: Vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều

Bán thuốc qua kênh thương mại điện tử phù hợp với xu thế, tuy nhiên, việc xây dựng luật không chặt chẽ sẽ dẫn đến 'lợi bất cập hại'.

Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược 2016. Những vấn đề tiếp tục nhận được sự quan tâm của các Đại biểu Quốc hội liên quan đến bán thuốc online.

Hoàn toàn đồng ý việc cho phép bán thuốc bằng giao dịch điện tử. Việc này đã và đang diễn ra, chỉ cần gửi hình ảnh chụp đơn thuốc chuyên khoa qua Zalo đến cửa hàng, thuốc sẽ được ship đến trực tiếp người dân mà không gặp bất cứ khó khăn gì, ông Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định) - cho hay: “Nên bắt đầu thử nghiệm tại ngay các nhà thuốc của Bệnh viện đã triển khai đầy đủ bệnh án điện tử. Việc này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, hạn chế tình trạng lộn xộn như hiện nay và cũng xóa bỏ được tư duy “không quản được thì cấm”.

Dù vậy, vị Đại biểu Quốc hội này cũng tỏ ra lo ngại với những vấn đề liên quan đến việc bán thuốc trực tuyến (online), đặc biệt là nguy cơ gây hại từ việc bán thuốc không rõ nguồn gốc trên mạng xã hội. "Cần quy định rõ thuốc bán online phải được cấp phép lưu hành tại Việt Nam. Các thuốc được bán qua sàn thương mại điện tử bao gồm thuốc không cần kê đơn và thuốc kê đơn nhưng phải được cơ sở y tế kê trên hệ thống đơn thuốc điện tử (sổ khám bệnh và bệnh án điện tử). Ngoài ra, nhà thuốc được bán thuốc online cần đảm bảo tiêu chuẩn Bộ Y tế ban hành và thẩm định, cấp phép", ông Nguyễn Lân Hiếu nói.

Ông Nguyễn Lân Hiếu cũng đề nghị Bộ Y tế cần có một đơn vị chuyên trách chống lại việc buôn bán thuốc giả mạo trên mạng xã hội và đảm bảo công khai thông tin về thuốc không đúng sự thật để người dân có thể tra cứu qua các ứng dụng hoặc trang web chính thống.

Đánh giá đây là phương thức kinh doanh rất phù hợp với xu thế hiện nay, tuy nhiên, bà Trần Thị Nhị Hà - Phó Trưởng ban Dân nguyện (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội) - cũng đề nghị cần quy định rõ ràng để đảm bảo kiểm soát chặt chẽ.

Bà Trần Thị Nhị Hà dẫn Dự thảo quy định thuốc được bán lẻ theo phương thức thương mại điện tử là thuốc không kê đơn; thuốc được bán buôn theo phương thức thương mại điện tử bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn và nguyên liệu làm thuốc…

Nếu quy định như Dự thảo có thể xảy ra tình trạng doanh nghiệp đưa thuốc kê đơn vào kênh bán lẻ thương mại điện tử hoặc doanh nghiệp sẽ lấy thông tin bệnh nhân cần mua thuốc kê đơn trên sàn thương mại điện tử và sẽ thực hiện giao dịch mua bán ở chỗ khác.

Bà Trần Thị Nhị Hà đề xuất, Dự thảo Luật cần sửa đổi theo hướng “chỉ bán thuốc không kê đơn theo phương thức thương mại điện tử” như kinh nghiệm của hầu hết quốc gia trên thế giới.

Theo các chuyên gia, thuốc là mặt hàng đặc biệt, nó liên quan đến sức khỏe của người dân. Việc bán thuốc online có thể tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ, đặc biệt là nguy cơ thuốc giả, thuốc kém chất lượng, rất khó phát hiện và xử lý trên không gian mạng. Việc xây dựng dự thảo luật về bán thuốc qua sàn giao dịch điện tử nếu đơn giản, rời rạc sẽ thiếu tính khả thi.

Bán hàng trên sàn thương mại điện tử chi phí mặt bằng sẽ thấp hơn phương thức bán hàng truyền thống, việc này sẽ giúp giá thuốc rẻ hơn. Tuy nhiên, rẻ hơn ở một mức độ nào đấy thì còn hiểu được. Nhưng “rẻ quá” thì lại đâm gây nghi ngại, nghi ngờ về việc kiểm soát chất lượng, nguồn gốc của sản phẩm thuốc bán trên các sàn thương mại điện tử của cơ quan chức năng.

Mục tiêu cuối cùng của việc sửa đổi dự luật là để người dân tiếp cận thuốc tốt nhất, an toàn nhất, giá rẻ nhất… Bán thuốc trên các sàn thương mại điện tử là xu thế tất yếu. Điều này cũng đặt trọng trách lên vai những người có trách nhiệm.

Bởi nếu luật được xây dựng mà không đủ tính khả thi và không quản lý chặt, thì không những các mục tiêu đưa ra rất khó đạt được mà nguy hại hơn, việc này sẽ bị trả giá bằng chính sức khỏe, tính mạng người dân!

Bà Đào Hồng Lan - Bộ trưởng Bộ Y tế - cho rằng, kinh doanh thuốc bằng hình thức thương mại điện tử trong điều kiện hiện nay là “vô cùng cần thiết” nhưng thực tiễn còn khoảng trống pháp lý.

Do thuốc là mặt hàng đặc thù, dự thảo luật chỉ cho phép kinh doanh thuốc, nguyên liệu làm thuốc thông qua sàn giao dịch thương mại điện tử, ứng dụng thương mại điện tử bán hàng, website thương mại điện tử bán hàng có chức năng đặt hàng trực tuyến để xác định rõ được pháp nhân phải chịu trách nhiệm.

“Các doanh nghiệp kinh doanh thương mại điện tử vẫn là những doanh nghiệp đang hoạt động, có giấy phép đáp ứng đầy đủ các quy định về kinh doanh dược” - Bộ trưởng Hồng Lan nói và nhấn mạnh những nơi làm sai quy định đã có các cơ quan xử lý.