Ấn Độ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo 100% tấm, làm dấy lên nguy cơ giá gạo thế giới lao dốc, trong đó có Việt Nam.
Ấn Độ vừa nối lại xuất khẩu gạo 100% tấm nhằm cung cấp ngũ cốc giá rẻ cho các nước nghèo tại châu Phi, đồng thời hỗ trợ ngành thức ăn chăn nuôi và sản xuất ethanol tại châu Á. Tuy nhiên, với dự trữ gạo 100% tấm tăng gần 9 lần so với mục tiêu, động thái này khiến thị trường đối mặt cạnh tranh khốc liệt hơn.
Theo ông Himanshu Agrawal, Giám đốc điều hành công ty xuất khẩu gạo Satyam Balajee, gạo 100% tấm của Ấn Độ hiện chào bán ở mức 330 USD một tấn, cao hơn so với mức 300 USD một tấn từ Việt Nam, Myanmar và Pakistan. Dù giá còn chênh lệch, sự trở lại của nguồn cung từ Ấn Độ sẽ khiến thị trường điều chỉnh.
Bà Huỳnh Thị Bích Huyền, Giám đốc Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Ngọc Quang Phát, nhận định cạnh tranh sẽ gay gắt hơn khi Việt Nam bước vào vụ thu hoạch Đông Xuân - vụ mùa lớn nhất năm. Dù sản lượng dồi dào nhờ thời tiết thuận lợi, giá gạo khó quay lại mức 500 USD một tấn. Các doanh nghiệp xuất khẩu cũng thận trọng hơn trong thu mua do thị trường biến động liên tục và xuất khẩu chậm lại.
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo trong nước liên tục giảm từ đầu tháng 3, khiến Việt Nam trở thành một trong những nguồn cung rẻ nhất. Tuy nhiên, trong hai tháng qua, 80% lượng gạo xuất khẩu là gạo chất lượng cao, không cạnh tranh trực tiếp với gạo 100% tấm của Ấn Độ. Dù vậy, áp lực từ nguồn cung lớn của Ấn Độ vẫn có thể ảnh hưởng đến giá cả, đặc biệt ở phân khúc gạo cấp thấp.
Người dân đến mua gạo giá rẻ tại xe của bà Lan ở Tiền Giang. Ảnh: Ngọc Tài
Báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy Việt Nam chịu nhiều thách thức từ cạnh tranh giá của Pakistan, Myanmar, chi phí đầu vào gia tăng và rào cản nhập khẩu tại EU, Nhật Bản, Mỹ. Tuy nhiên, gạo thơm Việt Nam vẫn giữ lợi thế ở phân khúc cao cấp nhờ hội nhập kinh tế sâu rộng và chính sách hỗ trợ sản xuất bền vững. Nếu tiếp tục nâng cao chất lượng và cải tiến sản xuất, Việt Nam có thể duy trì thị phần ổn định.
Trước tình hình này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất giải pháp ổn định ngành lúa gạo, bao gồm nâng cao bảo quản sau thu hoạch, mở rộng thị trường xuất khẩu và hỗ trợ doanh nghiệp trong logistics, thương mại điện tử. Ngoài ra, doanh nghiệp và nông dân sẽ được hỗ trợ tín dụng ưu đãi để đầu tư công nghệ, hạ tầng nông nghiệp. Về dài hạn, Việt Nam cần chuyển đổi cơ cấu sản xuất, phát triển giống lúa thích ứng biến đổi khí hậu, đẩy mạnh chế biến sâu và đầu tư logistics để hướng tới sản xuất bền vững.
Dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho thấy sản lượng gạo toàn cầu niên vụ 2024-2025 có thể đạt kỷ lục 533,7 triệu tấn, tăng 11 triệu tấn so với năm trước. Tổng nguồn cung ước đạt 712,8 triệu tấn, trong khi nhu cầu tiêu thụ dự báo đạt 530,3 triệu tấn, chủ yếu từ Ấn Độ và Philippines. Lượng dự trữ cuối kỳ ước tính khoảng 182,5 triệu tấn, với 81% thuộc về Ấn Độ và Trung Quốc. Trong bối cảnh thương mại gạo toàn cầu dự kiến đạt 58,5 triệu tấn, nhu cầu nhập khẩu lớn từ Philippines và Indonesia có thể là cơ hội cho Việt Nam. Nhưng để giữ vững vị thế, cần chiến lược linh hoạt nhằm bảo vệ lợi thế cạnh tranh và tận dụng thị trường tiềm năng.
Ý kiến ()