5 thói quen hàng ngày có thể đẩy gan nhiễm mỡ tới ung thư và cách phòng ngừa

Gan nhiễm mỡ là một tình trạng phổ biến, trong đó mỡ thừa tích tụ trong gan. Bệnh được chia thành hai loại chính là gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD) và gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

NAFLD là loại phổ biến hơn, xảy ra khi mỡ tích tụ trong gan ở những người uống ít hoặc không uống rượu và có thể tiến triển thành các bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH), xơ gan và ung thư theo thời gian.

Dưới đây là một số thói quen hàng ngày có thể làm tăng biến chứng của gan nhiễm mỡ, trong đó có ung thư gan:

1. Tiêu thụ nhiều đường và thực phẩm siêu chế biến làm tăng biến chứng của gan nhiễm mỡ

Khi bạn thường xuyên uống nước ngọt có đường, ăn bánh kẹo hay đồ ăn vặt đóng gói, gan sẽ phải hoạt động quá mức. Những thực phẩm chứa nhiều đường (như nước ngọt, kẹo), carbohydrate tinh chế (như bánh mì trắng, mì ống) và thực phẩm siêu chế biến (khoai tây chiên, thức ăn nhanh) có thể dẫn đến tích tụ mỡ trong gan.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, người thường xuyên uống đồ uống có đường có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ cao hơn tới 40%. Nếu tình trạng mỡ gan kéo dài, gan dễ bị viêm, từ đó làm tăng nguy cơ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan.

Giải pháp: Hãy ưu tiên thực phẩm tự nhiên, ít chế biến như rau, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt và nguồn protein lành mạnh. Chế độ ăn này không chỉ giúp giảm gánh nặng cho gan mà còn góp phần phòng ngừa ung thư.

2. Không hoạt động hoặc ngồi quá nhiều

Khi bạn ngồi quá nhiều, dù ở nơi làm việc hay tại nhà, quá trình chuyển hóa chất béo sẽ chậm lại. Điều này khiến gan khó loại bỏ và xử lý chất béo, dẫn đến nguy cơ tích tụ mỡ trong gan.

Theo khuyến cáo y tế, người trưởng thành nên tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần với các hoạt động thể lực vừa phải như đi bộ nhanh, đạp xe hay bơi lội. Ngoài ra, những thói quen nhỏ như đi cầu thang bộ, đứng dậy đi lại sau mỗi giờ làm việc hoặc tranh thủ vận động nhẹ khi nghe điện thoại cũng giúp cơ thể hoạt động hiệu quả hơn.

Hoạt động thể chất không chỉ giúp tăng cường trao đổi chất và giảm tích tụ mỡ gan, mà còn góp phần giảm viêm, từ đó phòng ngừa gan nhiễm mỡ tiến triển thành biến chứng nặng hơn, bao gồm ung thư gan. Vì vậy, việc duy trì vận động hàng ngày là một phần thiết yếu để bảo vệ sức khỏe gan cũng như toàn cơ thể.

3. Thường xuyên ăn đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ

Các món chiên rán và đồ ăn nhanh thường chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa – hai loại chất béo "xấu" gây áp lực lớn cho gan. Khi cơ thể hấp thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh, gan sẽ khó xử lý, dẫn đến rối loạn chuyển hóa cholesterol và tình trạng viêm. Về lâu dài, sự tích tụ này có thể thúc đẩy quá trình hình thành xơ gan và làm tăng nguy cơ ung thư gan.

Để bảo vệ gan, bạn nên ưu tiên các nguồn chất béo tốt như dầu ô liu, cá béo (cá hồi, cá thu), các loại hạt và quả bơ. Đồng thời, hạn chế thịt đỏ sẽ giúp gan "nhẹ gánh" hơn trong quá trình chuyển hóa. Một trong những mô hình ăn uống được nhiều chuyên gia khuyến nghị là chế độ ăn Địa Trung Hải, với sự kết hợp hài hòa giữa rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, dầu thực vật lành mạnh và cá, giúp giảm tích tụ mỡ gan và cải thiện sức khỏe tổng thể.

4. Cân nặng dư thừa ở vùng bụng

Thừa cân, đặc biệt là khi mỡ tích tụ nhiều ở vùng bụng, là một trong những yếu tố chính gây gan nhiễm mỡ. Tình trạng này thường đi kèm với kháng insulin, làm tăng tích tụ mỡ trong gan và dẫn đến viêm gan. Nếu kéo dài, các tổn thương có thể tiến triển thành xơ gan và làm tăng nguy cơ ung thư gan.

Giải pháp: Hãy tập trung kiểm soát cân nặng bằng cách duy trì chế độ ăn cân bằng, kiểm soát khẩu phần và tập luyện đều đặn. Chỉ cần giảm 5–10% trọng lượng cơ thể, các chỉ số men gan đã có thể cải thiện rõ rệt. Chìa khóa nằm ở những lựa chọn lành mạnh hàng ngày, chẳng hạn như uống nước thay vì đồ ngọt, thêm rau vào mỗi bữa ăn và duy trì vận động thường xuyên.

5. Uống rượu và/hoặc hút thuốc

Cả rượu và thuốc lá đều gây hại trực tiếp cho gan. Ngay cả khi uống với lượng nhỏ, rượu vẫn có thể đẩy nhanh quá trình gan nhiễm mỡ tiến triển thành xơ gan và ung thư gan. Trong khi đó, các chất độc hại trong khói thuốc làm tổn thương tế bào gan, gây viêm và ảnh hưởng đến chức năng giải độc của gan.

Giải pháp: Lựa chọn an toàn nhất là ngừng hút thuốc hoàn toàn và hạn chế rượu tối đa. Thay vì đồ uống có cồn, bạn có thể ưu tiên nước lọc, cà phê đen hoặc trà thảo mộc – những lựa chọn được nghiên cứu cho thấy có lợi cho sức khỏe gan. Việc từ bỏ rượu và thuốc lá không chỉ giúp gan phục hồi tốt hơn mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể, giảm nguy cơ nhiều bệnh mạn tính khác.