Xã Hải Sơn: Xây dựng nông thôn mới nâng cao, hiện đại

Với lợi thế về rừng và đất rừng, cảnh quan thiên nhiên và bản sắc văn hóa các dân tộc, xã Hải Sơn sau sáp nhập hướng tới mục tiêu trở thành xã NTM nâng cao, hiện đại, giàu đẹp, văn minh, mang đậm dấu ấn miền biên giới.

Xã Hải Sơn được thành lập trên cơ sở sáp nhập 2 xã Bắc Sơn và Hải Sơn của TP Móng Cái trước đây. Xã có địa hình đồi núi, đất đai màu mỡ, rừng tự nhiên, rừng trồng lớn. Xã có trên 90% dân số là đồng bào DTTS, chủ yếu là dân tộc Dao, Tày, Sán Chỉ với nền văn hóa đặc sắc. Những yếu tố này tạo lợi thế rõ nét trong phát triển kinh tế lâm nghiệp, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, sản xuất sản phẩm đặc trưng gắn với chương trình OCOP.

Ông Lê Văn Cường, Chủ tịch UBND xã, cho biết: Hải Sơn có trên 70% diện tích là rừng và đất lâm nghiệp, trong đó có hàng trăm ha rừng đang được quy hoạch để trồng, phát triển rừng gỗ lớn, phát triển lâm nghiệp bền vững. Cùng với đó là hệ thống núi đồi, khe suối, thác nước tự nhiên và các thôn, bản đậm bản sắc văn hoá của đồng bào DTTS, là điều kiện lý tưởng để phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, gắn với địa chỉ đỏ Khu Di tích lịch sử quốc gia Pò Hèn.

Với sự ưu đãi của thiên nhiên cùng với những nét văn hoá đặc sắc, Hải Sơn là một trong những điểm du lịch nằm trong 4 tuyến, 15 điểm du lịch trải nghiệm của TP Móng Cái trước đây, với những nét văn hoá truyền thống đặc trưng, như: Lễ hội hoa sim biên giới, Chợ phiên Pò Hèn, Lễ cấp sắc, hát đối của người Dao; Lễ hội xuống đồng, Tết Mười tư, hát soóng cọ, đẩy gậy, đánh quay... của người Sán Chỉ; ẩm thực đặc sắc, như: Ngan đen, gà đồi, mật ong rừng, trà hoa vàng, cơm 3 màu dân tộc Dao. Các điểm tham quan, check in: Cột mốc 1347 (2), làng bích họa xóm họ Đặng, thác 72 gian, đồi sim Mã Thầu Sơn, suối  Pa Nai, hồ Phình Hồ… đã làm nên nét riêng có trong hành trình chuỗi du lịch trải nghiệm biên giới.

Đài tưởng niệm liệt sĩ Pò Hèn (Khu Di tích lịch sử quốc gia Pò Hèn) mỗi năm thu hút hàng nghìn lượt du khách, học sinh, sinh viên. Các tuyến đường tuần tra biên giới đang được nâng cấp, mở ra cơ hội kết nối các điểm du lịch cộng đồng với các điểm du lịch Bắc Phong Sinh, Hoành Mô, Cửa khẩu quốc tế Móng Cái… tạo thành chuỗi điểm đến hấp dẫn.

Thực hiện Đề án trồng rừng gỗ lớn, xã triển khai trồng các loại cây lát, lim, giổi, kết hợp phát triển cây dược liệu dưới tán rừng, như trà hoa vàng, ba kích, sa nhân tím… Đây là hướng đi giúp người dân vừa có thu nhập từ gỗ, vừa bảo vệ được hệ sinh thái rừng, đồng thời mở ra khả năng kết hợp phát triển du lịch trải nghiệm rừng.

Ông Lê Văn Cường chia sẻ thêm: “Chúng tôi đang phối hợp với các doanh nghiệp, HTX tổ chức vùng nguyên liệu và xây dựng nhãn hiệu cho sản phẩm OCOP mật ong rừng Hải Sơn, lợn Móng Cái nuôi thả đồi, trà hoa vàng. Trên địa bàn hiện có cơ sở trồng, chế biến trà hoa vàng Thanh Lợi, sản phẩm được thị trường trong nước ưa chuộng. Mục tiêu là đến năm 2030 Hải Sơn có ít nhất 5 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên”.

Hiện rừng trồng bình quân của xã đạt trên 1.200ha/năm, độ che phủ rừng đạt 73%; thu nhập bình quân đến đầu năm 2025 đạt 86 triệu đồng/người/năm.

Nhiệm kỳ 2025-2030 Hải Sơn xác định mục tiêu xuyên suốt là: Nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, khai thác tối đa cơ hội từ việc sáp nhập, phát huy lợi thế bổ trợ, liên kết vùng và không gian để tạo ra bước phát triển đột phá; áp dụng KHCN vào sản xuất nông, lâm nghiệp tuần hoàn, hữu cơ. Trên cơ sở khai thác hiệu quả lợi thế cảnh quan tự nhiên, văn hóa dân tộc, đa dạng hóa các sản phẩm, dịch vụ đưa Hải Sơn trở thành trọng điểm du lịch trải nghiệm, cộng đồng, gắn với địa chỉ đỏ của tỉnh và cả nước. Xã xác định 3 trụ cột chính để phát triển kinh tế-xã hội: Phát triển kinh tế lâm nghiệp bền vững; Xây dựng sản phẩm nông nghiệp đặc trưng gắn với chương trình OCOP; Phát triển du lịch sinh thái trải nghiệm, cộng đồng gắn với địa chỉ đỏ.

Theo đó, xã tiếp tục thực hiện Đề án trồng rừng gỗ lớn, gắn với giao rừng, giao đất cho các hộ dân có đủ năng lực, tạo sinh kế lâu dài; đồng thời khuyến khích các mô hình kinh tế dưới tán rừng như nuôi ong, trồng cây dược liệu. Phát triển mô hình du lịch cộng đồng tại các bản làng người Dao như Pắc Sỉ, Thán Phún, Pò Hèn, kết hợp với tour tham quan biên giới, thăm Cột mốc 1347 (2), Đài tưởng niệm liệt sĩ Pò Hèn, giúp người dân vừa bảo tồn văn hóa, vừa có thu nhập từ du lịch.

Chuẩn hóa và phát triển sản phẩm OCOP, tập trung vào các sản phẩm đã có thương hiệu bước đầu như mật ong rừng, lợn Móng Cái, trà hoa vàng, sắn củ vàng…, từng bước hình thành các HTX sản xuất - chế biến - tiêu thụ. Rà soát, nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, trải nghiệm gắn với bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa Làng dân tộc Dao Thanh Y và bảo tồn một số sản phẩm văn hóa phi vật thể. Khơi dậy sức sáng tạo, tính chủ động của nhân dân trong các hình thức sinh hoạt cộng đồng, giữ gìn truyền thống văn hoá trong gia đình, trong các thôn, nhằm tạo sức hút từ nhu cầu trải nghiệm về du lịch văn hóa cộng đồng của du khách.

Xã tập trung huy động nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia, kết hợp vốn đầu tư công, vốn tín dụng ưu đãi và nguồn xã hội hóa để hoàn thiện hạ tầng nông thôn, giao thông, điện, nước sạch, vệ sinh môi trường. Thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý và sản xuất nông, lâm nghiệp, tăng cường đào tạo kỹ năng cho người dân về tiếp cận thị trường, quảng bá sản phẩm và kết nối du lịch qua nền tảng trực tuyến.

Xây dựng xã NTM nâng cao, Hải Sơn xác định là nhiệm vụ trung tâm, xuyên suốt. Xã tiếp tục nâng cao các tiêu chí NTM về môi trường, thu nhập, văn hóa, ANTT; đồng thời vận động người dân tích cực tham gia các phong trào "Sáng - xanh - sạch - đẹp", xây dựng đời sống văn hóa mới, văn minh và an toàn nơi biên giới.

Hải Sơn hôm nay không chỉ là một xã biên giới với truyền thống cách mạng hào hùng, còn là vùng đất đang vươn lên mạnh mẽ từ nội lực của thiên nhiên, con người và tinh thần đoàn kết. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng thuận của cả hệ thống chính trị và nhân dân với các giải pháp phát triển đúng hướng, Hải Sơn đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành xã NTM nâng cao, hiện đại, giàu đẹp, văn minh - một điển hình xã của vùng cao Quảng Ninh trong thời kỳ hội nhập và phát triển.