Tụt hạng vì thuế

Công ty Tài chính quốc tế (IFC) và Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố báo cáo xếp hạng môi trường kinh doanh. Việt Nam đứng thứ 104, tụt 6 bậc so với mức 98 năm ngoái.

Với vị thế, uy tín của IFC và WB, không thể nói là đánh giá này không hề tác động đến các nhà đầu tư vào Việt Nam.

Khó có thể so sánh một cách tuyệt đối về môi trường kinh doanh mỗi nước bởi những điều kiện và xuất phát điểm khác nhau. Tuy nhiên, chúng ta cần xem xét từng chỉ số, tự rọi lại mình xem “người ta” đánh giá về mình đúng hay chưa đúng. Đúng để làm tốt hơn những điều được xếp hạng cao và khắc phục những điều chưa làm tốt. Chưa đúng cũng là để làm sao người ngoài hiểu đúng những gì chúng ta đang làm.

Riêng việc đánh tụt hạng Việt Nam về lĩnh vực đóng thuế có lẽ là không oan chút nào. Nhiều điều tra do các tổ chức, hiệp hội trong nước tiến hành cũng nhận định việc đóng thuế ở Việt Nam đang gây nhiều phiền hà cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Thuế thu nhập doanh nghiệp chính thức là 28% nhưng tổng số thuế thực đóng lên tới 41,6%.

Tại sao lại có những phần dôi ra đó? Vì còn nhiều khoản mà ngành tài chính không công nhận là những chi phí hợp lý cần có để đóng thuế? Vì tiêu cực giữa người thu thuế và người nộp thuế? Không dừng lại ở đó, với 32 số lần đóng thuế trong một năm và 1.050 giờ/năm dành cho việc đóng thuế cũng đủ khiến Việt Nam “chiếm” được vị trí 120/175 (riêng lĩnh vực đóng thuế) trong bảng xếp hạng của IFC và WB.

Bàn xa hơn một chút bảng xếp hạng trên, chúng ta thấy lâu nay việc cải cách thuế thường tập trung vào việc tính toán những tỉ lệ, việc thu hay không thu mà chưa chú trọng thích đáng vào hệ thống hành thu. Cách thu thuế thủ công như hiện nay khiến không thể tránh khỏi những sai sót, lầm lẫn do các thao tác cơ học gây ra.

Xây dựng được hệ thống hành thu trực tuyến sẽ cải thiện đáng kể đối với toàn bộ hệ thống thuế Việt Nam, và đây là việc hoàn toàn trong khả năng, không những không cần sự giúp đỡ tài chính từ bên ngoài mà còn giúp tiết kiệm nhân lực và tăng thu ngân sách. Nó còn làm giảm thời gian tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ thu thuế và người nộp thuế, nhờ đó giảm tiêu cực, hạch sách, quan liêu.