Trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung quy định về tổ chức bộ máy của Mặt trận Tổ quốc

Luật Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam được sửa đổi, bổ sung quy định rõ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giữ vai trò chủ trì, các tổ chức chính trị-xã hội cùng với các tổ chức thành viên khác phối hợp, đồng thời phát huy sự chủ động, sáng tạo của mỗi tổ chức trong hiệp thương dân chủ, thống nhất hành động.

Phát huy sự chủ động, sáng tạo của mỗi tổ chức

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 21/5, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Theo ông Đỗ Văn Chiến, dự thảo luật gồm 5 điều, trong đó Điều 1 sửa đổi, bổ sung 11/41 điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, gồm quy định về vị trí, vai trò, nguyên tắc tổ chức, hoạt động và tổ chức bộ máy của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, trong đó khẳng định Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là một bộ phận của hệ thống chính trị của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Quy định rõ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giữ vai trò chủ trì, các tổ chức chính trị-xã hội cùng với các tổ chức thành viên khác phối hợp, đồng thời phát huy sự chủ động, sáng tạo của mỗi tổ chức trong hiệp thương dân chủ, thống nhất hành động.

Quy định các tổ chức chính trị-xã hội, các hội do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ là các tổ chức thành viên trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhằm bảo đảm quy định tại Điều 9, Điều 10 Hiến pháp năm 2013 (sau sửa đổi, bổ sung).

Quy định về tổ chức Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở cấp tỉnh, cấp xã, không tổ chức ở cấp huyện để đồng bộ với việc sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong tiếp xúc cử tri, cử bào chữa viên nhân dân, bầu hội thẩm nhân dân, trong chủ trì và thống nhất với các tổ chức chính trị-xã hội thực hiện hoạt động giám sát, phản biện xã hội.

Dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Công đoàn, gồm quy định về vị trí, nhiệm vụ của Công đoàn, trong đó khẳng định Công đoàn “là tổ chức thành viên trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”, là “đại diện của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động và quan hệ quốc tế về công đoàn”.

Sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Thanh niên, trong đó khẳng định Đoàn thành niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức thành viên trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam…

Làm rõ tính chất “trực thuộc” của các tổ chức thành viên Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Trình bày báo cáo thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban đề nghị cần kịp thời cập nhật việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp và các luật có liên quan để bảo đảm tính hợp hiến, tính thống nhất, đồng bộ, khả thi của hệ thống pháp luật.

Đồng thời, tiếp tục làm rõ tính chất “trực thuộc” của các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, mối quan hệ công tác giữa Mặt trận Tổ quốc và các thành viên trực thuộc nhưng vẫn bảo đảm tính độc lập tương đối, chủ động sáng tạo, hoạt động theo pháp luật và điều lệ của mỗi tổ chức theo đúng tinh thần của Hiến pháp và các Nghị quyết của Trung ương…

Ông Vinh cũng cho ý kiến đối với hoạt động giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Theo đó, Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo quy định cụ thể nội dung này trong Điều lệ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam bảo đảm tính “độc lập tương đối” trong hoạt động giám sát, phản biện của các tổ chức thành viên trực thuộc.

Bảo đảm các tổ chức thành viên trực thuộc có thể chủ động thực hiện một số hoạt động giám sát đối với những đối tượng, nội dung liên quan đến đoàn viên, hội viên của tổ chức mình và thực hiện chức năng, nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước giao.

Ông Vinh cũng cho biết, có ý kiến đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ và quy định thống nhất về đối tượng, nội dung, thẩm quyền giám sát, phản biện xã hội tại Điều 26 và Điều 33 Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để bảo đảm phù hợp với vị trí, vai trò của các tổ chức thành viên trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Khoản 4 Điều 1 dự thảo Luật (sửa đổi, bổ sung điểm b khoản 2 Điều 6 Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) quy định theo hướng bỏ đơn vị hành chính tương đương.

Tuy nhiên, dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp quy định “Việc xác định các loại đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và trình tự, thủ tục thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính do Quốc hội quy định”.

Vì vậy, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cập nhật việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp để bảo đảm tính thống nhất khi quy định nội dung này; nghiên cứu quy định tương tự như khoản 2 Điều 8 Luật Công đoàn năm 2024.

Về hệ thống tổ chức công đoàn (khoản 3 Điều 2 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 8 của Luật Công đoàn 2024), có ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định hệ thống tổ chức công đoàn theo hướng linh hoạt hơn, phù hợp với chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy, vừa bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật vừa bảo đảm thực hiện theo Điều lệ Công đoàn.

Đồng thời, vẫn bám sát yêu cầu đổi mới tổ chức, hoạt động công đoàn theo tinh thần của Nghị quyết số 02-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới, phù hợp với việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và các quy định khác liên quan tới việc sắp xếp, tổ chức bộ máy…