Sửa đổi hiến pháp góp phần xây dựng chính quyền tinh gọn, hoạt động hiệu quả

Ngày 16/6/2025, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 203/2025/QH15 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Đây là dấu mốc lịch sử trong tiến trình đổi mới thể chế, thể hiện tư duy cải cách mạnh mẽ về tổ chức bộ máy nhà nước, hướng tới nền hành chính dân chủ, hiện đại, tinh gọn và thực sự phục vụ nhân dân.

Nghị quyết xác định tổ chức chính quyền địa phương theo 2 cấp hành chính: Cấp tỉnh và cấp cơ sở (xã, phường, đặc khu). Đặc khu chính là mô hình đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, lần đầu tiên được quy định cụ thể về vị trí pháp lý, nhằm tạo hành lang pháp lý cho các địa phương phát triển gắn với tiềm năng biển, cửa khẩu, du lịch hoặc công nghiệp chiến lược.

Quảng Ninh là địa phương đi đầu triển khai nghị quyết. Số lượng đơn vị hành chính cấp xã được sắp xếp từ 171 xuống còn 54 (gồm 30 phường, 22 xã và 2 đặc khu). Số trụ sở cấp xã giảm từ 376 xuống còn 228. Đây là bước thay đổi đột phá, tiết kiệm chi phí, tập trung nguồn lực để đầu tư cho hạ tầng giao thông, công nghiệp, dịch vụ và an sinh xã hội.

Tại xã Điền Xá - địa phương miền núi mới được hình thành trên cơ sở sáp nhập xã Hà Lâu, xã Điền Xá và một phần xã Yên Than (huyện Tiên Yên cũ), mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công đã nhanh chóng vận hành hiệu quả. Ông Lã Văn Vinh, Phó Giám đốc Trung tâm, cho biết: Sau sáp nhập, dân số và khối lượng hồ sơ đều tăng, nhưng nhờ ứng dụng công nghệ thông tin và tinh thần trách nhiệm của cán bộ, thủ tục vẫn được xử lý nhanh gọn, công khai, minh bạch, tất cả các hồ sơ đều trả kết quả đúng và trước hạn. 

Không chỉ ở Điền Xá, trên phạm vi toàn tỉnh, việc thực hiện chính quyền 2 cấp từ ngày 1/7/2025 đã mang lại những đổi thay rõ nét: Bộ máy hành chính tinh gọn, tiết kiệm nguồn lực, nâng cao tính minh bạch, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục cho người dân và doanh nghiệp.

Cùng với mở rộng địa giới, các xã, phường, đặc khu có thêm không gian phát triển mới, khai thác tối đa lợi thế từng vùng, hình thành vùng động lực, kết nối hạ tầng, phát triển đô thị, công nghiệp, dịch vụ và kinh tế biển. Những tiềm năng trước đây bị chia cắt bởi ranh giới hành chính nhỏ lẻ nay được phát huy mạnh mẽ.

Ông Phạm Văn Hoài, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Hải Lạng, cho biết: Xã Hải Lạng được thành lập trên cơ sở sáp nhập xã Đồng Rui và xã Hải Lạng (huyện Tiên Yên cũ). Trên cơ sở đánh giá tiềm năng, thế mạnh, Đảng bộ xã đã xác định lại không gian phát triển với định hướng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.

Cùng với đổi mới tổ chức bộ máy chính quyền, Nghị quyết số 203 cũng xác lập rõ vai trò, vị trí pháp lý của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: Là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu. Điều này có nghĩa toàn bộ các đoàn thể chính trị - xã hội như Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam… đều hoạt động trong cùng một mái nhà chung là Mặt trận Tổ quốc. Sự thống nhất này tạo nên sức mạnh tổng hợp, nâng cao hiệu quả phối hợp hành động trong hệ thống chính trị. Thực tế tại Quảng Ninh cho thấy, sự thay đổi này đã giúp Mặt trận và các đoàn thể phát huy rõ hơn vai trò là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với nhân dân.

Từ cơ sở đến phạm vi toàn tỉnh, Quảng Ninh đang khẳng định vị trí tiên phong trong đổi mới tổ chức bộ máy. Tỉnh đã giảm hàng trăm cán bộ bán chuyên trách, đồng thời chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp, tận tâm, gắn trách nhiệm với hiệu quả công việc. Song song, tỉnh triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số, xây dựng nền hành chính số, phục vụ số và kinh tế số. Nhiều năm liền, các chỉ số cải cách hành chính, năng lực cạnh tranh, chỉ số hài lòng của người dân đều nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước.

Nghị quyết 203/2025/QH15 không chỉ là sự điều chỉnh pháp lý, mà còn là sự đổi mới căn bản phương thức quản trị đất nước. Tại Quảng Ninh, tinh thần ấy đã được cụ thể hóa bằng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; một chính quyền gần dân, vì dân; cùng sự đồng hành của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể. Tất cả đang tạo nên sức mạnh tổng hợp, củng cố niềm tin của nhân dân, đưa Quảng Ninh tiến bước vững chắc trên con đường phát triển bền vững và hạnh phúc.