Quy định mới nhất về hoạt động đầu tư từ các quỹ bảo hiểm

Chính phủ ban hành Nghị định số 212/2025/NĐ-CP ngày 25/7/2025 quy định chi tiết hoạt động đầu tư từ quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

Nghị định nêu rõ, hoạt động đầu tư từ quỹ BHXH, BHYT, BHTN tuân thủ nguyên tắc đầu tư của từng quỹ quy định tại Luật BHXH, Luật BHYT và Luật Việc làm. Việc ưu tiên đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, nhất là trái phiếu Chính phủ dài hạn, do Hội đồng quản lý bảo hiểm xã hội (Hội đồng quản lý) quyết định tại phương án đầu tư hằng năm và được xác định bằng tỷ trọng số dư trái phiếu Chính phủ so với số dư tổng danh mục đầu tư của BHXH Việt Nam.

Danh mục đầu tư

Danh mục đầu tư tại thị trường trong nước bao gồm các sản phẩm sau:

1- Công cụ nợ của Chính phủ gồm trái phiếu Chính phủ, tín phiếu Kho bạc, công trái xây dựng Tổ quốc;

2- Trái phiếu chính quyền địa phương, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh;

3- Tiền gửi tại các ngân hàng thương mại nhà nước và ngân hàng thương mại cổ phần có vốn nhà nước trên 50% vốn điều lệ; không thực hiện đầu tư tại các ngân hàng thương mại đang được kiểm soát đặc biệt;

4- Trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi của các ngân hàng thương mại nhà nước và ngân hàng thương mại cổ phần có vốn nhà nước trên 50% vốn điều lệ; không thực hiện đầu tư tại các ngân hàng thương mại đang được kiểm soát đặc biệt.

Danh mục đầu tư tại thị trường quốc tế là trái phiếu Chính phủ.

Phương thức đầu tư

Theo Nghị định, BHXH Việt Nam thực hiện tự đầu tư hoặc ủy thác đầu tư. Trường hợp ủy thác đầu tư, BHXH Việt Nam xây dựng phương án thực hiện để báo cáo Hội đồng quản lý thông qua trong phương án đầu tư hằng năm.

Phương án đầu tư bằng phương thức ủy thác đầu tư theo quy định trên bao gồm các nội dung chính sau: a) Sự cần thiết đầu tư bằng phương thức ủy thác; b) Nguyên tắc, tiêu chí lựa chọn tổ chức nhận ủy thác đầu tư (trong đó tổ chức nhận ủy thác đầu tư là các công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại có chức năng nhận ủy thác đầu tư theo quy định của pháp luật có liên quan); c) Các nội dung ủy thác: phạm vi, sản phẩm ủy thác; quyền, nghĩa vụ, cam kết của các bên; thời hạn ủy thác; chi phí ủy thác; các nội dung ủy thác khác; d) Phương án xử lý trong trường hợp tổ chức nhận ủy thác đầu tư không thực hiện được các nội dung ủy thác; đ) Các nội dung khác theo yêu cầu quản lý.

Trên cơ sở phương án được Hội đồng quản lý thông qua, BHXH Việt Nam lựa chọn tổ chức ủy thác đầu tư và ký hợp đồng, trong đó bao gồm các nội dung quy định tại điểm c, điểm d nêu trên.

Trích quỹ dự phòng rủi ro hằng năm không quá 2% số tiền sinh lời của hoạt động đầu tư

Về sử dụng tiền sinh lời của hoạt động đầu tư, Nghị định nêu rõ, toàn bộ tiền sinh lời của hoạt động đầu tư được sử dụng như sau: Trích lập quỹ dự phòng rủi ro trong hoạt động đầu tư từ quỹ BHXH, BHYT, BHTN theo nguyên tắc: Mức trích quỹ dự phòng rủi ro hằng năm tối đa không quá 2% số tiền sinh lời của hoạt động đầu tư cho đến khi số dư quỹ dự phòng rủi ro bằng 5% số dư nợ đầu tư vào các sản phẩm quy định tại khoản 3, 4 Danh mục đầu tư nêu trên của năm trước liền kề. Mức trích cụ thể do Giám đốc BHXH Việt Nam quyết định. Quỹ dự phòng rủi ro trong thời gian chưa sử dụng được đầu tư vào công cụ nợ của Chính phủ.

Phần còn lại được phân bổ vào các quỹ BHXH, BHYT, BHTN theo tỷ lệ số tiền sinh lời đóng góp của từng quỹ BHXH, BHYT, BHTN trên tổng số tiền sinh lời của các quỹ BHXH, BHYT, BHTN trong năm và sử dụng như sau:

- Tiền sinh lời phân bổ vào quỹ BHXH sau khi trích chi tổ chức và hoạt động BHXH theo quy định của pháp luật, số còn lại bổ sung vào các quỹ thành phần theo tỷ lệ số tiền sinh lời đóng góp của từng quỹ thành phần trên tổng số tiền sinh lời của quỹ BHXH;

- Tiền sinh lời phân bổ vào quỹ BHYT được bổ sung vào quỹ dự phòng để sử dụng theo quy định của pháp luật;

- Tiền sinh lời phân bổ vào quỹ BHTN được bổ sung vào quỹ BHTN để sử dụng theo quy định của pháp luật.

Việc phân bổ, sử dụng tiền sinh lời theo quy định nêu trên được thực hiện hằng tháng và được điều chỉnh khi quyết toán hằng năm.

Toàn bộ tiền lãi của các tài khoản phản ánh thu, chi BHXH, BHYT, BHTN (bao gồm lãi gửi tiền có kỳ hạn theo phương thức chuyển tiền tự động) thực hiện theo quy định tại Nghị định của Chính phủ quy định cơ chế tài chính về BHXH, BHTN, BHYT, chi tổ chức và hoạt động của BHXH, BHTN, BHYT.

Theo dõi, hạch toán khoản đầu tư

Về chi phí đầu tư và việc theo dõi, hạch toán khoản đầu tư, Nghị định quy định các chi phí liên quan tới hoạt động đầu tư (chi phí lưu ký, giao dịch và chi phí khác theo quy định của pháp luật) được hạch toán, chi trả theo quy định tại Nghị định của Chính phủ quy định cơ chế tài chính về BHXH, BHTN, BHYT, chi tổ chức và hoạt động của BHXH, BHTN, BHYT.

Số tiền gốc thu được từ khoản đầu tư được theo dõi và hạch toán độc lập theo từng quỹ (quỹ BHXH, BHYT, BHTN, quỹ dự phòng rủi ro) trong đó đối với quỹ BHXH chi tiết theo từng quỹ thành phần và được hạch toán theo chế độ kế toán của BHXH Việt Nam.

Toàn bộ số tiền sinh lời thu được từ khoản đầu tư (bao gồm tiền sinh lời từ quỹ dự phòng rủi ro) được phân bổ vào quỹ BHXH, BHYT, BHTN và các quỹ thành phần của quỹ BHXH theo quy định tại Điều 13 Nghị định này và được hạch toán theo chế độ kế toán của BHXH Việt Nam.

Số tiền thu hồi từ hoạt động đầu tư đã quá hạn trả nợ được hạch toán theo thứ tự thu đủ nợ gốc trước, thu nợ tiền sinh lời sau. Trường hợp có phán quyết của toà án nêu cụ thể, số tiền thu hồi được hạch toán theo bản án của toà án.

Trách nhiệm của BHXH Việt Nam và Giám đốc BHXH Việt Nam

Nghị định cũng quy định cụ thể trách nhiệm của BHXH Việt Nam cụ thể như sau:

BHXH Việt Nam tổ chức thực hiện đầu tư theo đúng quy định của Luật BHXH, Luật BHYT, Luật Việc làm và Nghị định này; chịu trách nhiệm trước Hội đồng quản lý về việc thực hiện đầu tư từ quỹ BHXH, BHYT, BHTN theo chiến lược đầu tư dài hạn, phương án đầu tư hằng năm đã được thông qua; thực hiện chế độ báo cáo Hội đồng quản lý và các bộ, ngành liên quan về tình hình và kết quả thực hiện hoạt động đầu tư theo quy định tại Điều 19 Nghị định này.

Bên cạnh đó, thực hiện quản lý, lưu trữ, bảo quản hồ sơ hoạt động đầu tư từ quỹ BHXH, BHYT, BHTN theo quy định của pháp luật về kế toán và quy định của pháp luật có liên quan. Báo cáo đầy đủ và kịp thời các số liệu, tài liệu có liên quan đến hoạt động đầu tư từ quỹ BHXH, BHYT, BHTN cho Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ, Bộ Y tế và cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định hoặc khi có yêu cầu.

Giám đốc BHXH Việt Nam có trách nhiệm ban hành các quy chế nghiệp vụ, quyết định mức trích quỹ dự phòng rủi ro hằng năm, xử lý rủi ro theo thẩm quyền và thực hiện các nhiệm vụ của Giám đốc BHXH theo quy định tại Nghị định này.

Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 25/7/2025; thay thế Nghị định số 30/2016/NĐ-CP ngày 28 tháng 4 năm 2016 của Chính phủ quy định chi tiết hoạt động đầu tư từ quỹ BHXH, BHYT, BHTN. Đối với quy định tại điểm đ khoản 1, khoản 2 Điều 4 và Điều 11 Nghị định số 30/2016/NĐ-CP tiếp tục thực hiện cho đến khi Luật Việc làm số 38/2013/QH13 ngày 16/11/2013 hết hiệu lực thi hành.