Nền tảng mở đường cho khát vọng chuyển mình

Quảng Ninh đang đứng trước yêu cầu khơi dậy khát vọng và quyết tâm phát triển để đạt tăng trưởng kinh tế cao, bền vững, góp phần cùng đất nước tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên hùng cường, thịnh vượng của dân tộc. Trước đòi hỏi ấy, tỉnh đã có nền tảng quan trọng từ các quy hoạch chiến lược, để tạo ra không gian phát triển mới, nguồn lực mới, đưa Quảng Ninh trở thành đầu tàu của vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, hội tụ những điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Ước mơ xa, nghĩ lớn và giải pháp thông minh

Đón bắt xu thế phát triển của đất nước, ngay từ rất sớm, khâu quy hoạch đã được tỉnh đặc biệt quan tâm. Từ năm 2012, tỉnh đã xác định công tác lập quy hoạch chiến lược quan trọng là định hướng phát triển đồng bộ, bền vững, trên cơ sở đó đã tập trung chỉ đạo, chủ động đề xuất cơ chế và báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép thuê tư vấn nước ngoài lập các quy hoạch quan trọng. Thông qua kinh nghiệm của các đơn vị tư vấn nước ngoài hàng đầu thế giới để nâng cao chất lượng quy hoạch, tạo tiền đề hấp dẫn và đột phá trong thu hút các nguồn lực đầu tư, nhất là của các nhà đầu tư chiến lược.

Quảng Ninh cũng là tỉnh đầu tiên hoàn thành đồng thời 7 quy hoạch chiến lược quan trọng, từ nền tảng này, tỉnh đã xây dựng Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 80/QĐ-TTg ngày 11/2/2023. Phạm vi, ranh giới lập quy hoạch bao gồm toàn bộ tỉnh Quảng Ninh với tổng diện tích tự nhiên trên đất liền 6.206,9km² và phần diện tích biển có ranh giới ngoài cách đường mép nước biển thấp nhất trung bình nhiều năm một khoảng cách 6 hải lý do Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) xác định và công bố. Tỉnh cũng mời các đơn vị tư vấn hàng đầu nước ngoài như Tập đoàn McKinsey, BCG (Mỹ), Nikken Sekkei, Nippon Koie (Nhật Bản) tham gia nhằm đề ra quy hoạch khả thi, bám sát không gian phát triển của tỉnh, bảo đảm tính liên kết để phát huy thế mạnh của từng địa phương trong tỉnh. 

Đánh giá về quy hoạch của Quảng Ninh, theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn: Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh được lồng ghép vào quy hoạch quốc gia, xây dựng phù hợp với định hướng phát triển đất nước, bảo đảm tính khoa học và đáp ứng yêu cầu được quy định tại Luật Quy hoạch. Quy hoạch được công khai, minh bạch trong một tổng thể phát triển dài hạn, như một chỉ dẫn quan trọng để tỉnh loại bỏ cách làm manh mún, cục bộ và tạo ra nền tảng quan trọng cho sự phát triển, xây dựng thương hiệu, để trở thành cực tăng trưởng toàn diện của khu vực phía Bắc. Điều này không chỉ có ý nghĩa đối với địa phương, mà còn có ý nghĩa đối với cả quốc gia, vùng đồng bằng Bắc Bộ; đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển KT-XH, bảo đảm an ninh - quốc phòng.

Trên cơ sở quy hoạch, kế hoạch phát triển đô thị, tỉnh đã dành nhiều nguồn lực, đồng thời kêu gọi các nhà đầu tư chiến lược tham gia thực hiện các dự án trọng điểm, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ hơn. Đến nay, tỷ lệ đô thị hóa toàn tỉnh đạt 75%, nằm trong nhóm 5 địa phương cao nhất cả nước; công tác quy hoạch, kiến trúc, phát triển đô thị, quản lý kinh tế xây dựng… chuyển biến tích cực. Điều này đã đóng góp quan trọng hoàn thành các chỉ tiêu tăng trưởng, khẳng định vai trò then chốt trong phát triển KT-XH.

Để tiếp tục nâng tầm đô thị, tạo hướng phát triển cho tương lai, UBND tỉnh đã phê duyệt Chương trình phát triển đô thị của tỉnh đến năm 2030. Mục tiêu đề ra là phát triển Quảng Ninh trở thành một tỉnh tiêu biểu của cả nước về mọi mặt; tỉnh kiểu mẫu giàu đẹp, văn minh, hiện đại, nâng cao đời sống mọi mặt của nhân dân; là cực tăng trưởng của khu vực phía Bắc; một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện; trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; đô thị phát triển bền vững theo mô hình tăng trưởng xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu và nước biển dâng; là khu vực phòng thủ tỉnh vững chắc về quốc phòng - an ninh và phòng tuyến hợp tác, cạnh tranh kinh tế quốc tế. Tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) bình quân giai đoạn 2021-2030 là 10%/năm, GRDP bình quân đầu người đạt từ 19.000-20.000 USD.

Từ mục tiêu trên, tỉnh kiên trì thực hiện mô hình tổ chức không gian phát triển “Một tâm, hai tuyến đa chiều, hai mũi đột phá, ba vùng động lực”, kiến tạo các hành lang giao thông gắn với các hành lang kinh tế, hành lang đô thị, hướng tới xây dựng thành phố trực thuộc Trung ương và thúc đẩy liên kết nội vùng, liên kết vùng, phân công và hợp tác lãnh thổ, bảo đảm các tiềm năng, thế mạnh, lợi thế so sánh, lợi thế cạnh tranh từng địa phương của tỉnh trong tam giác động lực phía Bắc.

Tự tin trên chặng đường mới

Mục tiêu lớn nhất là đưa tỉnh Quảng Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030, là trung tâm phát triển của miền Bắc, trụ cột quan trọng trong tam giác phát triển Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh với hạ tầng đô thị hiện đại, đồng bộ thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, tăng trưởng xanh, đô thị thông minh, đô thị sinh thái, sử dụng hiệu quả tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, giàu bản sắc văn hóa, bảo tồn và gìn giữ, phát huy giá trị di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long và di sản văn hóa Trúc Lâm Yên Tử; đi đầu cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường.

Hiện tỉnh đề ra một số chương trình, đề án trọng tâm, trọng điểm, trong đó chú trọng 3 khâu đột phá, gồm: Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với tăng nhanh quy mô và nâng cao chất lượng dân số; đẩy nhanh tốc độ phát triển và hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, bảo đảm liên thông tổng thể; xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh gắn với thu hẹp nhanh khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền trong tỉnh. Bên cạnh đó, tỉnh cũng tiến hành hoàn thiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, trong đó tiếp tục ưu tiên bố trí vốn ngân sách nhà nước cho phát triển, khai thác tối đa các nguồn lực, đặc biệt là từ khu vực tư nhân, phát triển hình thức đối tác công - tư, tập trung hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại.

Để đảm bảo các quy hoạch bám sát, thực hiện theo đúng Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, với tinh thần chủ động, cầu thị, tỉnh cũng đẩy mạnh phối hợp với các bộ, ngành Trung ương, các địa phương trong vùng đồng bằng sông Hồng xây dựng, hoàn thiện thể chế của vùng, xác định những đề án trọng tâm, trọng điểm có ý nghĩa tạo đột phá cho phát triển vùng. Cụ thể như, Đề án xây dựng các cơ chế, chính sách thí điểm triển khai Khu hợp tác kinh tế qua biên giới Việt Nam - Trung Quốc; Đề án xây dựng cơ chế, chính sách thí điểm phát triển KKT Vân Đồn; Đề án phát triển Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch kết nối với khu vực và thế giới…

Trong giai đoạn hiện nay, tận dụng thời cơ, cơ hội mới trong "làn sóng" chuyển dịch đầu tư đang diễn ra mạnh mẽ để đẩy mạnh đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế... Quảng Ninh dựa vào 4 trụ cột (kinh tế - xã hội - môi trường - an ninh) và 3 nguồn lực (thiên nhiên - con người - văn hóa) để ưu tiên thực hiện các dự án kết cấu hạ tầng tạo sức lan tỏa lớn, nhất là kết cấu hạ tầng giao thông chiến lược, bảo đảm đồng bộ, hiện đại, tổng thể, thúc đẩy liên kết vùng, nội vùng, gắn với các hành lang phát triển kinh tế nhằm thu hút đầu tư, phát huy dư địa, tiềm năng đất đai; khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch, nâng cao chất lượng, đời sống nhân dân theo hướng hạnh phúc…

Để đảm bảo nguồn lực thực hiện, tỉnh đã tính toán, cơ cấu nguồn vốn theo 3 khu vực cụ thể trong 2 giai đoạn từ 2021-2025 và 2026-2030 với tổng số vốn đầu tư toàn xã hội dự kiến 2,8 triệu tỷ đồng. Trong đó, tập trung ưu tiên thu hút đầu tư vào các ngành, lĩnh vực như hệ thống cảng biển, bến cảng đường thủy nội địa, hạ tầng logistics; hạ tầng các KCN, CCN; chế biến, chế tạo ứng dụng công nghệ cao; các khu nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản ứng dụng công nghệ cao; phát triển cơ sở hạ tầng giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường, thương mại, dịch vụ…

Trước mắt, triển khai nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, năm cuối cùng của nhiệm kỳ với chủ đề “Bứt phá trong phát triển kinh tế, tạo đà cho nhiệm kỳ mới”, từ tháng 12/2024 tỉnh đã ban hành nghị quyết, xây dựng kế hoạch, đề ra các chỉ tiêu trong phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, tăng trưởng GRDP đạt trên 12%; tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng trên 10%... Đây là nghị quyết quan trọng trong năm cuối cùng của nhiệm kỳ 2020-2025, năm bản lề tạo đà cho kế hoạch phát triển 5 năm tiếp theo (2025-2030).

Khẳng định quyết tâm cao, nỗ lực lớn, đồng hành phát triển cùng đất nước, ngay sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết số 25/NQ-CP, trên cơ sở tính toán căn cơ từng nguồn lực, từng nhân tố tăng trưởng trong từng ngành, từng lĩnh vực…, Quảng Ninh đã quyết định điều chỉnh, xây dựng kịch bản mới với mức tăng trưởng phấn đấu đạt 14%, cao hơn 2% so với chỉ tiêu Chính phủ giao và các nghị quyết nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 đã được ban hành.

Để đạt được mục tiêu này, tỉnh xác định một trong những giải pháp cốt lõi, được coi là "đột phá của đột phá" là giải phóng toàn bộ nguồn lực. Nhằm hiện thực hoá các chỉ tiêu, mục tiêu, các sở, ngành, địa phương trong tỉnh đã phát huy vai trò chủ động, rà soát các dư địa phát triển để đóng góp vào kịch bản chung của tỉnh. Trong đó xác định, để đạt mục tiêu tăng trưởng 14%, khu vực công nghiệp - xây dựng cần phải tăng 14,33%, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 33,74%; dịch vụ tăng 16,45%; quy mô GRDP đạt khoảng 396.000 tỷ đồng…

Yêu cầu đặt ra là cần tiếp tục đổi mới tư duy, sáng tạo trong cách làm, đột phá trong chính sách để thúc đẩy phát triển; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nêu cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu; tập trung triển khai có hiệu quả 3 khâu đột phá chiến lược; định vị lại giá trị địa phương, nhận diện đầy đủ lợi thế, thách thức, mâu thuẫn, “điểm nghẽn” để tìm cách hóa giải, tìm cơ hội trong khó khăn thách thức, định hình phương thức phát triển mới; đẩy mạnh và làm mới động lực tăng trưởng truyền thống về đầu tư, phát triển mạnh mẽ KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, nhân lực chất lượng cao…

Cùng với đó, tỉnh xác định rõ các cơ chế, chính sách, giải pháp đột phá cả ở tầm chiến lược và sách lược để đồng bộ triển khai thực hiện. Kỳ vọng, với sự tăng tốc, bứt phá trong phát triển kinh tế năm 2025, Quảng Ninh sẽ hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu Chính phủ tin tưởng gửi gắm, kế hoạch 5 năm 2020-2025, tạo đà vững chắc cho giai đoạn phát triển mới, cùng đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.