Iran và nhóm E3 thảo luận về đàm phán hạt nhân

Ngày 17/9, Iran và nhóm E3 (gồm 3 nước châu Âu là Pháp, Anh và Đức) đã điện đàm về chương trình hạt nhân của Tehran và việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt mà Iran mô tả là "khắc nghiệt" đối với nước này.

Theo thông cáo từ Bộ Ngoại giao Iran, cuộc trao đổi có sự tham gia của Ngoại trưởng Seyyed Abbas Araghchi cùng đại diện từ nhóm E3 và Liên minh châu Âu (EU). Trọng tâm cuộc điện đàm là các đề xuất nhằm duy trì con đường ngoại giao và tránh leo thang căng thẳng. Ông Araghchi tái khẳng định cam kết của Iran đối với giải pháp ngoại giao, đồng thời phản đối việc E3 kích hoạt cơ chế tái áp đặt trừng phạt (snapback) và gọi đây là hành động "không có căn cứ pháp lý hay phi logic".

Cơ chế snapback cho phép khôi phục toàn bộ các biện pháp trừng phạt quốc tế từng được dỡ bỏ theo Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA) mà Iran đã ký với Nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Nga và Trung Quốc) năm 2015. Cơ chế này được E3 kích hoạt vào cuối tháng trước song vẫn để ngỏ khả năng cho Iran một tháng để đàm phán.

Cũng trong cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Araghchi nhấn mạnh đến sự hợp tác của Iran với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), bao gồm thỏa thuận khung về thực hiện các nghĩa vụ bảo vệ sau các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran hồi tháng 6. Ngoài ra, ông cũng nêu bật tầm quan trọng của việc công nhận cách tiếp cận "có trách nhiệm" của Iran và cho rằng hiện giờ là lúc các bên cần tận dụng cơ hội để nối lại đàm phán nhằm tránh cuộc khủng hoảng có thể ngăn chặn được. Người đứng đầu ngành ngoại giao Iran nói rõ cần có một giải pháp "công bằng và cân bằng" để đảm bảo lợi ích của các bên.

Thỏa thuận JCPOA đổ vỡ năm 2018 sau khi chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đơn phương rút lui và tái áp đặt trừng phạt Iran cũng như với các nước mua dầu mỏ của Iran. Sau nhiều lần đàm phán nhằm nối lại thỏa thuận nhưng bất thành, Iran quyết định thu hẹp cam kết và nối lại các hoạt động làm giàu urani. Các nước phương Tây lo ngại Iran đang tìm cách phát triển vũ khí hạt nhân nhưng quốc gia Hồi giáo này một mực bác bỏ, khẳng định chỉ phát triển chương trình hạt nhân vì mục đích dân sự./.