Đẩy nhanh thể chế hóa Nghị quyết 68 để kinh tế tư nhân "bứt tốc"

Quốc hội đang gấp rút thảo luận và hoàn thiện dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách nhằm khơi thông các nguồn lực để kinh tế tư nhân bứt phá, đóng vai trò then chốt.

Ngày 16/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân. Các đại biểu Quốc hội thảo luận nhiều ý kiến xung quanh các nội dung nêu trong tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính.

Nhiệm vụ cấp bách

Trước đó, chiều ngày 15/5, các đại biểu Quốc hội đã có buổi họp tổ với 9.300 lượt ý kiến phát biểu. Các ý kiến cơ bản đồng tình với sự cần thiết ban hành nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, nhằm thể chế hóa kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, đặc biệt là Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị. Mục tiêu là cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, khơi thông các nguồn lực, tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế tư nhân phát triển nhanh, bền vững và hiệu quả trong thời gian tới.

Tại hội trường, các đại biểu Quốc hội tiếp tục đưa ra nhiều ý kiến góp ý cụ thể để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết. Cụ thể, các đại biểu tập trung thảo luận các nội dung về định hướng xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, thể chế hóa Nghị quyết số 68; Phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; Mối quan hệ giữa Nghị quyết và các luật, nghị quyết khác của Quốc hội; Các nhóm cơ chế chính sách về cải thiện môi trường kinh doanh; Nguyên tắc hoạt động thanh tra, kiểm tra, tín dụng, thuế; Hỗ trợ tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh; Hỗ trợ tài chính, tín dụng, lãi suất; Hỗ trợ hình thành và phát triển các doanh nghiệp vừa và lớn, doanh nghiệp tiên phong; Các điều khoản về tiến hành và tổ chức thực hiện.

Bày tỏ sự đồng tình với báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) đánh giá cao nỗ lực của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ, đặc biệt là sự phối hợp giữa Bộ Tài chính và Ủy ban Kinh tế và Tài chính.

Bên cạnh đó, ông Ngân lưu ý khu vực kinh tế tư nhân đang chiếm một tỷ trọng rất lớn trong nền kinh tế, đóng góp 51% GDP, 33% tổng thu ngân sách và quyết định đến 55% tổng vốn đầu tư xã hội, do đó cần có nhiều thể chế đặc biệt để hỗ trợ kinh tế tư nhân phát huy vai trò động lực quan trọng, xác định đến năm 2030 sẽ là động lực quan trọng nhất. Để đạt mục tiêu có 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030, Đại biểu cho rằng cần có giải pháp đặc biệt để hỗ trợ hộ kinh doanh cá thể chuyển sang loại hình doanh nghiệp đồng thời nâng cao, mở rộng thêm những doanh nghiệp có quy mô lớn hơn. Ông đề nghị Chính phủ rà soát lại toàn bộ các bộ luật liên quan để phân định rõ trách nhiệm của pháp nhân với trách nhiệm cá nhân, trách nhiệm hình sự với trách nhiệm hành chính, trách nhiệm dân sự, để giải quyết thấu tình đạt lý quan điểm chủ trương của Đảng. Riêng về tiếp cận đất đai, các địa phương có tiềm năng, thế mạnh về đất đai phải tạo cơ chế để thành lập, mở rộng các khu công nghiệp, cho doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa thuê với giá hỗ trợ. Điều này rất quan trọng để khu vực tư nhân lớn mạnh, độc lập tự chủ về kinh tế.

Ngoài ra, Đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị làm rõ khái niệm về doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, có thể đưa vào nội dung Nghị quyết. Bên cạnh đó, cơ quan soạn thảo phải làm rõ cơ chế hỗ trợ từ ngân sách ở đâu để ngân hàng thương mại có thể giải ngân cho doanh nghiệp vay.

Nhấn mạnh đến môi trường kinh doanh, Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) chia sẻ với những khó khăn, điểm nghẽn mà doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân đang gặp phải. Theo đó, ông cho rằng Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đã đổi mới tích cực và tiến bộ, tạo động lực thúc đẩy, khơi thông nguồn lực nội tại, nội sinh để phát triển kinh tế, phát triển đất nước.

Tuy nhiên, ông Hạ cho rằng một số nội dung trong dự thảo Nghị quyết là chưa đủ mạnh, như việc hỗ trợ về tín dụng còn khó tiếp cận, ưu đãi cho các nhà thầu với dự án dưới 20 tỷ đồng thì đối tượng doanh nghiệp vừa và nhỏ (doanh thu dưới 300 tỷ đồng/năm) là chưa phù hợp và đào tạo nguồn nhân lực cũng chưa đủ mạnh. Ông đề nghị bổ sung thêm một số vấn đề cần hỗ trợ, như chính sách thương mại, hội nhập quốc tế và sự ổn định của chính sách. Theo đó, ông Hạ nhấn mạnh cần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp.

Bày tỏ sự đồng tình cao, Đại biểu Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Giang) cho rằng dự thảo Nghị quyết đã quán triệt yêu cầu, tư duy nhận thức về kinh tế tư nhân, có các quy định cụ thể về cơ chế chính sách mang tính đặc biệt. Để đảm bảo tính đồng bộ và khả thi, ông đề nghị cùng với việc xây dựng ban hành Nghị quyết cần nghiên cứu sửa đổi kịp thời các luật liên quan, trong đó có một số dự án luật đã đưa vào chương trình họp chính kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa 15.

Đề nghị bỏ một số khoản không phù hợp, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) nhất trí cao với chủ trương chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm đặc biệt trong quản lý điều kiện kinh doanh. Tuy nhiên, bà nhấn mạnh nếu không có cơ chế hậu kiểm đủ mạnh, minh bạch và hiệu quả, chính sách này dễ trở thành kẽ hở để doanh nghiệp tận dụng. Do đó, bà đề nghị bổ sung rõ các yêu cầu cụ thể đối với hệ thống hậu kiểm, liên thông dữ liệu giữa các cơ quan, tăng cường công tác thanh tra kiểm tra, ứng dụng công nghệ số.

Tháo gỡ khó khăn và tạo động lực cho kinh tế tư nhân

Ghi nhận và tiếp thu tối đa các ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định Cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu, rà soát, chỉnh lý để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, đảm bảo tính khả thi, hiệu quả và phù hợp với thực tiễn.

Bộ trưởng Bộ Tài chính đã làm rõ một số nội dung mà các đại biểu Quốc hội quan tâm. Ông nhấn mạnh dự thảo Nghị quyết đảm bảo tính trung lập giữa các thành phần kinh tế, tương thích với các điều ước quốc tế, tuân thủ Hiến pháp và cam kết về mua sắm công. Cụ thể, dự thảo quy định các cơ chế chính sách áp dụng chung cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đồng thời có chính sách đặc thù cho một số đối tượng cụ thể, ví dụ doanh nghiệp vừa và nhỏ, siêu nhỏ.

Về cơ chế chính sách, ông Thắng cho biết Chính phủ đã chỉ đạo rà soát, nghiên cứu nội dung của Nghị quyết 68 để thể chế hóa ngay trong dự án luật, dự thảo nghị quyết. Với những nội dung cần thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng hoặc quy định tại các bộ luật, nghị quyết khác, dự thảo đưa ra nguyên tắc định hướng sửa đổi, bổ sung các luật chuyên ngành. Đối với nguồn lực tài chính, dự thảo giao địa phương chủ động quyết định các định mức, tiêu chí hỗ trợ trên cơ sở khả năng cân đối, đảm bảo minh bạch, khả thi. Các chương trình được nêu trong dự thảo, nguồn lực tài chính sẽ được đánh giá trong quá trình xây dựng, tuân thủ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Liên quan đến việc bỏ thuế khoán, Bộ trưởng Thắng cho biết chủ trương này nhằm minh bạch hóa hoạt động của hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng với doanh nghiệp, khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi. Bộ Tài chính đã chỉ đạo rà soát chính sách thuế, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh. Để giảm gánh nặng chi phí, Nhà nước sẽ hỗ trợ kinh phí xây dựng, thuê mua các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung.

Về quy định thanh tra, kiểm tra tối đa một lần trong năm, Bộ trưởng Thắng khẳng định quy định này nhằm chấm dứt tình trạng chồng chéo, gây khó khăn cho doanh nghiệp. Dự thảo hướng tới giảm thanh tra trực tiếp, tăng cường thanh tra từ xa, dựa trên dữ liệu điện tử.

Quốc hội dự kiến sẽ xem xét thông qua Nghị quyết về một số cơ chế chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân vào ngày mai 17/5./.