Chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường tới Ai Cập mở ra giai đoạn hợp tác mới giữa hai nước

Chủ tịch nước Lương Cường sẽ có chuyến thăm cấp nhà nước tới Ai Cập từ ngày 3 đến 6/8. Nhân dịp này, Đại sứ Việt Nam tại Ai Cập Nguyễn Huy Dũng trả lời phỏng vấn báo chí về ý nghĩa của chuyến thăm đối với quan hệ hai nước.

Phóng viên: Chủ tịch nước Lương Cường sẽ thăm cấp nhà nước tới Ai Cập từ ngày 3 đến 6/8. Xin Đại sứ cho biết ý nghĩa của chuyến thăm đối với quan hệ Việt Nam-Ai Cập và những nội dung làm việc chính trong chuyến thăm này?

Chuyến thăm cấp nhà nước của Chủ tịch nước Lương Cường tới Ai Cập có ý nghĩa chiến lược, tác động lâu dài đến sự phát triển của quan hệ Việt Nam-Ai Cập trong bối cảnh hai nước đều đang bước vào kỷ nguyên mới, thời đại phát triển mới. Điều đặc biệt là chuyến thăm sẽ tiếp nối di sản quý báu mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Gamal Abdel Nasser đã đặt nền móng cho quan hệ hai nước, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng quan hệ hữu nghị với Ai Cập và các nước bạn bè trong thế giới A-rập.

Đây là chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên đến Ai Cập sau 7 năm, kể từ chuyến thăm của Chủ tịch nước Trần Đại Quang năm 2018. Chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường là sự kiện chính trị đối ngoại quan trọng của hai nước, có ý nghĩa đặc biệt, thể hiện cam kết tạo đột phá, nâng tầm quan hệ, củng cố tin cậy chính trị và làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ hữu nghị truyền thống, qua đó tạo động lực, mở ra giai đoạn hợp tác mới, nhất là về kinh tế và thương mại giữa Việt Nam với Ai Cập cũng như các nước châu Phi.

Chuyến thăm diễn ra vào thời điểm then chốt đối với mỗi nước. Việt Nam đang nỗ lực hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ đối ngoại mà Đại hội Đảng XIII đề ra, triển khai nhiều đột phá về thể chế, cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển đất nước, hướng tới Đại hội XIV của Đảng Cộng sản Việt Nam; chuẩn bị tổng kết Đề án "Phát triển quan hệ giữa Việt Nam và các nước Trung Đông-châu Phi giai đoạn 2016-2025" và Đề án "Phát triển quan hệ Việt Nam và Liên minh châu Phi giai đoạn 2021-2025"... Trong khi đó, Ai Cập đang đẩy mạnh thực hiện thành công Chiến lược Tầm nhìn Ai Cập 2030 để tiếp tục khẳng định và củng cố vị thế ở khu vực cũng như trên thế giới...

Dự kiến trong thời gian chuyến thăm, Chủ tịch nước Lương Cường sẽ có các cuộc hội đàm cấp cao với Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El-Sisi; hội kiến Thủ tướng Mostafa Madbouly, Chủ tịch Thượng viện Abdel-Razek và Chủ tịch Hạ viện El-Gebaly; phát biểu chính sách tại Trụ sở Liên đoàn A-rập (AL).

Nhân dịp này, Chủ tịch nước cũng gặp gỡ cán bộ, nhân viên Đại sứ quán, các cơ quan bên cạnh và bà con người Việt sinh sống, học tập, lao động ở Ai Cập.

Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1963, quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Ai Cập đã đạt được những thành tựu đáng kể và được mở rộng trên nhiều lĩnh vực và được củng cố trên cơ sở hữu nghị, bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, hợp tác cùng có lợi, vì lợi ích của nhân dân hai nước.

Để tăng cường hơn nữa tin cậy chính trị và nâng tầm quan hệ giữa hai nước một cách toàn diện và sâu rộng, nhân chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Việt Nam tới Ai Cập lần này, lãnh đạo hai bên kỳ vọng và mong muốn sớm đưa quan hệ song phương lên Đối tác toàn diện nhằm mở ra không gian mới với nhiều tiềm năng và dư địa trong quan hệ hữu nghị hợp tác vì tương lai thịnh vượng chung, đồng thời xây dựng và khai thác tốt hơn các cơ chế hợp tác mới trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, thể chế chính trị của mỗi nước.

Phóng viên: Đại sứ đánh giá thế nào về những kết quả nổi bật trong hợp tác giữa Việt Nam và Ai Cập thời gian qua, trong khuôn khổ song phương và các hợp tác đa phương?

Quan hệ Việt Nam và Ai Cập có lịch sử lâu dài và gắn bó đặc biệt từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao. Hai nước tích cực ủng hộ lẫn nhau trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như tại các tổ chức quốc tế, diễn đàn đa phương. Ai Cập là một trong những nước đầu tiên công nhận Mặt trận Giải phóng miền Nam Việt Nam và Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền nam Việt Nam. Quan hệ giữa Đảng Cộng sản Việt Nam với các chính đảng và một số đảng có cùng hệ tư tưởng ở Ai Cập phát triển tốt đẹp.

Quan hệ song phương giữa Việt Nam và Ai Cập đã vươn đến tầm cao mới với các chuyến thăm cấp nhà nước của lãnh đạo hai nước vào các năm 2017 và 2018. Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El-Sisi thăm Việt Nam vào năm 2017 và Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang đến thăm Ai Cập vào năm 2018. Đến năm 2023, quan hệ Việt Nam-Ai Cập tiếp tục chứng kiến những bước phát triển lớn, với việc hai bên tích cực trao đổi các đoàn cấp cao, trong đó có Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam do Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm dẫn đầu, chuyến thăm của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang…

Ai Cập là quốc gia Bắc Phi đầu tiên công nhận Việt Nam có quy chế kinh tế thị trường đầy đủ (tháng 11/2013). Ai Cập là thị trường quan trọng của Việt Nam ở khu vực với kim ngạch thương mại song phương đạt 541,36 triệu USD trong năm 2024, cao nhất khu vực Bắc Phi, trong đó Việt Nam xuất siêu 472,63 triệu USD. Các hàng hóa của Việt Nam xuất sang thị trường Ai Cập gồm máy tính, sản phẩm linh kiện điện tử, máy móc thiết bị, hải sản, nông sản, dệt may, giày dép, xơ, sợi dệt...

Hiện Việt Nam có một doanh nghiệp đang đầu tư tại Ai Cập với tổng số vốn khoảng 30 triệu USD và một doanh nghiệp may mặc đang liên doanh với doanh nghiệp Ai Cập. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác chung với Ngân hàng Trung ương Ai Cập vào tháng 7/2023. Tính đến cuối năm 2024, các ngân hàng thương mại Việt Nam đã thiết lập 46 quan hệ đại lý với các ngân hàng tại Ai Cập với tổng doanh số thanh toán, chuyển tiền hai chiều đạt khoảng 235 triệu USD, cao nhất khu vực châu Phi. Ai Cập hiện có 22 dự án đăng ký đầu tư tại Việt Nam với tổng số vốn khoảng 2,78 triệu USD.

Hai bên cũng đã ký kết các thỏa thuận hợp tác giữa thành phố Hà Nội và Cairo vào tháng 7/2023, tỉnh Ninh Bình và tỉnh Luxor vào tháng 8/2018 và sẽ tiếp tục đẩy mạnh hợp tác giữa các địa phương trong thời gian tới. Về giáo dục-đào tạo, hằng năm Ai Cập dành 12 suất học bổng tiếng A-rập cho sinh viên Việt Nam.

Đáng lưu ý, trong cuộc tham vấn chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao vào tháng 11 năm ngoái, hai bên tiếp tục khẳng định quan hệ hợp tác truyền thống và nhấn mạnh tiềm năng hợp tác sâu rộng hơn về kinh tế, thương mại, đầu tư, năng lượng xanh, thực phẩm Halal, an ninh lương thực; hướng tới quan hệ kinh tế ở tầm cao mới.

Trong khuôn khổ đa phương, hai nước thường xuyên phối hợp chặt chẽ, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn của Liên hợp quốc, Phong trào Không liên kết (NAM), Liên minh châu Phi (AU) và Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

Việt Nam đánh giá cao vai trò quan trọng và ngày càng chủ động, tích cực của Ai Cập trong việc thúc đẩy, giữ gìn ổn định và an ninh trong khu vực. Việt Nam sát cánh cùng Ai Cập và các quốc gia khác, ủng hộ và sẵn sàng tham gia vào các nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế nhằm thúc đẩy đối thoại và cung cấp hỗ trợ nhân đạo cho người dân ở các khu vực bị ảnh hưởng bởi xung đột, góp phần vào hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực và trên thế giới.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đánh giá cao vai trò và những đóng góp tích cực của Ai Cập tại Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO), đặc biệt trong các lĩnh vực bảo tồn di sản, giáo dục, chuyển đổi số, biến đổi khí hậu và thúc đẩy các Mục tiêu Phát triển bền vững đến năm 2030.

Hiện nay, hai bên tiếp tục phối hợp, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương, nhất là làm cầu nối cho nhau trong tăng cường hợp tác với ASEAN và các nước A-rập, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, hợp tác và phát triển ở hai khu vực.

Phóng viên: Xin Đại sứ cho biết hợp tác giữa Việt Nam và Ai Cập thời gian qua tập trung vào những lĩnh vực nào? Đại sứ đánh giá như thế nào về tiềm năng, dư địa hợp tác giữa hai nước?

Ai Cập có vị trí chiến lược quan trọng, quản lý Kênh đào Suez là tuyến hàng hải huyết mạch kết nối Địa Trung Hải và Biển Đỏ. Ai Cập có ảnh hưởng và tiếng nói tại các tổ chức khu vực như AL, AU, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC)...; đồng thời đóng vai trò quan trọng trong trung gian hòa giải nhiều cuộc xung đột ở khu vực...

Ai Cập là đồng minh quan trọng của Mỹ tại khu vực và là thành viên Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS); duy trì quan hệ tốt đẹp với Nga, Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU) và đang mở rộng quan hệ với châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có ASEAN và Việt Nam.

Ai Cập là nền kinh tế lớn thứ hai ở châu Phi với quy mô Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đạt 380 tỷ USD, GDP bình quân đầu người 3.540 USD, tăng trưởng 2,7%. Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn nhưng với thế mạnh là nền kinh tế đa dạng, thị trường lớn và hệ thống gồm nhiều Hiệp định Thương mại Tự do (FTA), Ai Cập đang nỗ lực cải cách kinh tế, thúc đẩy xuất khẩu, thu hút đầu tư, tìm kiếm hỗ trợ tài chính quốc tế.

Hiện Ai Cập đang tập trung cải thiện chất lượng cuộc sống, công bằng xã hội, đa dạng hóa nền kinh tế, trong đó có khu vực kinh tế tư nhân, phát triển bền vững, kết cấu hạ tầng, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cải cách quản trị và thể chế.

Trong khuôn khổ tham dự Hội nghị Sáng kiến Đầu tư Tương lai lần thứ 8 (FII8) tại Saudi Arabia vào tháng 10/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhất trí với Thủ tướng Ai Cập Mostafa Madbouly về việc khuyến khích các doanh nghiệp hai nước đầu tư vào thị trường của nhau trong các lĩnh vực xe điện, nghiên cứu phần mềm, năng lượng tái tạo, năng lượng Mặt Trời, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số...; thúc đẩy hợp tác đào tạo, giao lưu văn hóa, du lịch, nâng cao hiểu biết lẫn nhau.

Có thể nói, hai bên có nhiều dư địa để hợp tác trên cả bình diện song phương lẫn đa phương. Hai nước có nhiều thế mạnh bổ trợ lẫn nhau để cùng phát triển, đều là những thị trường lớn với hơn 100 triệu dân, có vị trí địa chiến lược quan trọng trên bản đồ thế giới...

Hơn nữa, Việt Nam và Ai Cập có nhiều nét tương đồng về địa chính trị, lịch sử, cùng mối quan hệ chính trị tốt đẹp, lâu đời giữa hai nước, cũng như tình cảm sâu đậm mà nhân dân hai nước dành cho nhau. Đây sẽ là thế mạnh, là nền tảng vững chắc cho sự phát triển quan hệ hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Ai Cập trong thời gian tới.

Phóng viên: Quan hệ Việt Nam-Ai Cập có vai trò như thế nào trong kết nối giữa các khu vực trong khuôn khổ hợp tác Trung Đông-Bắc Phi và ASEAN, thưa Đại sứ?

Việt Nam là thành viên của ASEAN, trong khi Ai Cập là một trong những quốc gia chủ chốt của khu vực Trung Đông-Bắc Phi (MENA). Cả hai khu vực đều có tầm quan trọng chiến lược trong các vấn đề kinh tế, chính trị và an ninh toàn cầu; đều là các nền kinh tế đang phát triển, có nhu cầu hợp tác về thương mại, đầu tư, phát triển nông nghiệp, công nghiệp, năng lượng và chuyển đổi số...

Vì vậy, Việt Nam có thể tiếp cận thị trường MENA thông qua Ai Cập nhờ vị trí chiến lược của Ai Cập ở ngã ba châu Á-châu Phi-châu Âu, còn Ai Cập có thể coi Việt Nam là cửa ngõ để xuất khẩu hàng hóa vào thị trường ASEAN rộng lớn.

Nhìn chung, Việt Nam và Ai Cập có thể là cầu nối chiến lược giữa ASEAN và MENA, đặc biệt trong các lĩnh vực ngoại giao đa phương, thương mại, đầu tư, kết nối hạ tầng, logistics, văn hóa, giáo dục, du lịch... Bên cạnh đó, Việt Nam là nước đối tác của BRICS từ tháng 6/2025, cam kết thúc đẩy liên kết chương trình BRICS với các cơ chế đa phương khác, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và hợp tác nam-nam.

Trong khi Ai Cập là thành viên chính thức của BRICS từ năm 2024, thường xuyên tham gia và tạo điều kiện để Việt Nam mở rộng hợp tác qua BRICS+ và các sáng kiến liên khu vực như ASEAN-BRICS-MENA.

Trong khuôn khổ BRICS, vai trò kết nối giữa Việt Nam và Ai Cập có thể được nhìn nhận theo chiều hướng chiến lược mới, đặc biệt trong bối cảnh BRICS đang mở rộng ảnh hưởng và tìm kiếm đối tác hợp tác từ các khu vực khác ngoài nhóm ban đầu.

Do đó, Ai Cập có thể đại diện cho lợi ích của khu vực MENA trong BRICS, thúc đẩy các sáng kiến đầu tư, tài chính, năng lượng giữa BRICS và MENA. Còn Việt Nam, với vai trò ngày càng nổi bật ở ASEAN, có thể tạo cầu nối giữa BRICS với ASEAN, từ đó cùng nhau kiến tạo một hành lang hợp tác liên khu vực BRICS-ASEAN-MENA, đồng thời mở rộng ảnh hưởng của BRICS ra toàn cầu.

Tôi tin tưởng rằng, với sự coi trọng và phối hợp chặt chẽ, cùng sự chuẩn bị kỹ lưỡng cả về chương trình và nội dung của cả hai bên, chuyến thăm cấp nhà nước của Chủ tịch nước Lương Cường tới Ai Cập sẽ thành công trên mọi phương diện, trở thành mốc son mới trong quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa hai nước đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Gamal Abdel Nasser đặt nền móng, được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước dày công vun đắp, xây dựng và phát triển trong suốt hơn 60 năm qua.

Đó sẽ là minh chứng cho sự kế thừa truyền thống tốt đẹp, đồng thời thể hiện tầm nhìn chiến lược của lãnh đạo hai nước trong việc phát triển quan hệ đối tác chiến lược, vì lợi ích của nhân dân hai nước, góp phần duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực và trên thế giới.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Đại sứ.