Giáo dục hòa nhập cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt

Những năm qua tỉnh luôn quan tâm giáo dục hòa nhập cho nhiều trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, như trẻ tự kỷ, khuyết tật, chậm nói… Từ đó giúp các em được học tập, giáo dục kỹ năng sống, xóa bỏ mặc cảm, tự tin hòa nhập cộng đồng.

Trung tâm Công tác xã hội (Sở Y tế) hiện triển khai công tác phát hiện, đánh giá, can thiệp sớm cho trẻ có rối loạn phát triển, như tự kỷ, chậm nói, tăng động giảm chú ý, rối loạn hành vi, khuyết tật trí tuệ nhẹ… Ông Trương Mạnh Hùng, Giám đốc Trung tâm, cho biết: Trung tâm hiện đảm nhận chức năng sàng lọc, tư vấn, xây dựng kế hoạch can thiệp cá nhân hóa và thực hiện can thiệp trực tiếp cho trẻ có biểu hiện chậm phát triển. Chúng tôi đang cố gắng xây dựng một mô hình tổng thể, chuyên sâu và nhân văn để trẻ không những được điều trị, mà còn được sống trong một môi trường tích cực, được tôn trọng và thấu hiểu. Càng can thiệp sớm thì khả năng hồi phục của trẻ sẽ càng cao.

Trung tâm đang triển khai hoạt động sàng lọc và đánh giá sớm định kỳ tại cơ sở và phối hợp với các trường mầm non, trạm y tế xã, phường để phát hiện các dấu hiệu bất thường về phát triển ở trẻ từ 18 tháng tuổi trở lên. Các biểu hiện được chú ý như chậm nói, không giao tiếp mắt, không phản ứng khi gọi tên, có hành vi lặp lại, chậm thích nghi môi trường mới, tăng động. Trẻ sau khi được sàng lọc sẽ xây dựng hồ sơ theo dõi cá nhân với các chỉ số phát triển như ngôn ngữ, hành vi, vận động, nhận thức, cảm xúc xã hội…

Chị Đinh Thị Hương Thảo, cán bộ Phòng Tư vấn - Trợ giúp hành chính (Trung tâm Công tác xã hội tỉnh), cho biết: Từ 2-5 tuổi là giai đoạn vàng để hỗ trợ các bé, vì đây là thời điểm kích thích não bộ phát triển, có thể tiếp thu và học tập nhanh. Vì thế, các phụ huynh, gia đình cần lưu ý, để ý những bất thường, dấu hiệu lạ ở trẻ để có thể đến các cơ sở uy tín can thiệp kịp thời. Nhiều trẻ ở mức độ nhẹ, khi được can thiệp sẽ tiến bộ nhanh, giúp học tập và hòa nhập với các bạn cùng trang lứa nhanh chóng.

Thời gian qua, các cơ sở giáo dục hòa nhập cho trẻ em tự kỷ, rối loạn hành vi, vận động… đã hỗ trợ, giúp đỡ rất nhiều trẻ có thể trở về cuộc sống thường ngày, được học tập, vui chơi như bao bạn bè cùng lứa tuổi.

Năm 2019 Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Hướng Dương (phường Mạo Khê) được thành lập đã góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ trẻ khuyết tật phát triển toàn diện thông qua các hoạt động giáo dục đặc biệt, can thiệp sớm với các hình thức trị liệu chuyên biệt. Chị Nguyễn Thị Thanh Huệ, Giám đốc Trung tâm, cho biết: Chúng tôi đã hỗ trợ tư vấn, đồng hành cùng phụ huynh trong việc chăm sóc, giáo dục và định hướng tương lai cho các em; tổ chức khám sàng lọc miễn phí cho trẻ có rối loạn phát triển để phát hiện kịp thời các dạng tật và can thiệp sớm. Đồng thời đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên, nhân viên trong lĩnh vực giáo dục đặc biệt và trị liệu cho trẻ có nhu cầu đặc biệt.

Tháng 6/2025 Trung tâm đã phối hợp với Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi tỉnh tổ chức chương trình giới thiệu mô hình hướng nghiệp dành cho học sinh khuyết tật. Với sự hỗ trợ từ giáo viên và tình nguyện viên, các em đã tự chế biến các món ăn chay. Trung tâm đang mở rộng việc cung cấp món chay đến những cá nhân và tổ chức có nhu cầu. Mô hình không chỉ giúp các em rèn kỹ năng sống, mà còn tạo được sinh kế bền vững cho các em.

Mục tiêu giáo dục hòa nhập cho trẻ em đặc biệt là hình thành phát triển nhân cách toàn diện, tạo sự công bằng cho trẻ được đến trường, hòa nhập xã hội. Vì thế công tác này rất cần sự quan tâm của toàn xã hội, gia đình, nhà trường để các em xóa bỏ mặc cảm, vươn lên học tập, có cuộc sống tốt đẹp hơn.