Chủ động phòng, chống tội phạm mua bán người

Quảng Ninh có đường biên giới dài, nhiều cửa khẩu, đường mòn, lối mở, bên cạnh thuận lợi hoạt động giao thương cũng tiềm ẩn tội phạm mua bán người.

Nhiều năm qua, với sự chỉ đạo sát sao của các cấp chính quyền, sự vào cuộc quyết liệt của các sở, ngành, địa phương, Quảng Ninh đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn và đẩy lùi loại tội phạm nguy hiểm này; trọng tâm là tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân, nhất là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương. Giai đoạn 2021-2025 tỉnh đã phát hành 80.000 tờ rơi tuyên truyền; treo, đặt 7 pano lớn trên các tuyến quốc lộ nhằm thu hút sự quan tâm, cảnh báo người dân; 10.000 cuốn sổ tay hỏi - đáp về chính sách pháp luật liên quan đến phòng, chống mua bán người được phát tới tận tay người dân, giúp họ có kiến thức để tự bảo vệ mình và người thân.

Các xã, phường của tỉnh đều có pano thông tin về “Ngôi nhà Ánh Dương” - nơi hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về, nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho nạn nhân tìm đến sự trợ giúp. Tỉnh tổ chức 120 hoạt động truyền thông chuyên đề: 77 hội nghị tuyên truyền phòng, chống tội phạm ma túy, mại dâm, mua bán người cho hơn 7.000 lượt CNLĐ các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh và hơn 10.000 học sinh, sinh viên tại các cơ sở giáo dục; 34 lớp tập huấn cho 2.720 cha mẹ, người chăm sóc trẻ em; 9 lớp tập huấn tuyên truyền măng non với sự tham gia của 1.280 học sinh THCS và giáo viên phụ trách.

Quảng Ninh đặc biệt chú trọng công tác tiếp nhận, hỗ trợ nạn nhân trở về, giúp họ phục hồi cả về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Từ năm 2021 đến nay, các cơ quan chức năng đã tiếp nhận và hỗ trợ 29 nạn nhân bị mua bán; xử lý, tư vấn, tiếp cận thông tin của 5 trường hợp có đơn trình báo, nghi là nạn nhân. 100% nạn nhân khi được tiếp nhận đều được hưởng đầy đủ chính sách theo quy định trong thời gian lưu trú tại cơ sở trợ giúp xã hội, bao gồm: Kiểm tra sức khỏe, hỗ trợ tâm lý, liên hệ gia đình, hỗ trợ tiền tàu xe, tiền ăn đường để trở về địa phương an toàn.

Trên địa bàn tỉnh hiện có 2 cơ sở trợ giúp công lập trực thuộc Sở Y tế thực hiện chức năng tiếp nhận và chăm sóc nạn nhân. Trong đó, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh đã hỗ trợ 6 nạn nhân; phối hợp với Công an tỉnh, tổ chức Trẻ em Rồng Xanh và chính quyền địa phương nơi cư trú để xác minh, hoàn tất thủ tục bàn giao 5 nạn nhân trở về đoàn tụ với gia đình, hòa nhập cộng đồng.

Một điểm sáng trong mô hình phòng, chống mua bán người của Quảng Ninh là duy trì và phát triển mô hình CLB Phòng, chống mua bán người và hỗ trợ nạn nhân tại các phường Bãi Cháy, Tuần Châu, Cao Xanh, Hồng Gai... Mô hình được tỉnh  duy trì bằng ngân sách địa phương sau khi Dự án “Đấu tranh chống mua bán người và nô lệ thời hiện đại” (Bộ Nội vụ Vương quốc Anh tài trợ) kết thúc. Ban chủ nhiệm các CLB là những người có uy tín trong cộng đồng dân cư; các thành viên bao gồm cán bộ tổ dân phố, cộng tác viên xã hội, nạn nhân từng bị mua bán, người di cư trái phép từ nước ngoài trở về... CLB hoạt động định kỳ hằng tháng, vừa tuyên truyền, vừa rà soát, phát hiện sớm người có nguy cơ trở thành nạn nhân. Từ năm 2022 đến nay, các CLB đã lập hồ sơ theo dõi 215 lượt người, trong đó phát hiện và can thiệp hỗ trợ thành công 3 người có dấu hiệu bị dụ dỗ mua bán.

Ngày thế giới PCMBN, Ngày toàn dân PCMBN năm 2025 có chủ đề "Mua bán người là tội phạm có tổ chức - Hãy chấm dứt sự bóc lột”. UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch triển khai hoạt động hưởng ứng. Trong đó Công an tỉnh ở đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm mua bán người trên phạm vi toàn tỉnh (từ 1/7- 30/9/2025); Trung tâm Truyền thông tỉnh tập trung tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, phương thức thủ đoạn hoạt động của tội phạm nhằm nâng cao ý thức cảnh giác của nhân dân trong PCMBN, tuyên truyền về những tấm gương điển hình, gương người tốt, việc tốt trong công tác này...

6 tháng đầu năm 2025 tỉnh không ghi nhận trường hợp mới liên quan đến tội phạm mua bán người. Các cơ quan chức năng đã tiếp nhận 52 trường hợp người di cư từ các nước như Trung Quốc, Myanmar, Campuchia trở về, là nhóm có nguy cơ cao trở thành nạn nhân hoặc từng là nạn nhân. Công tác xác minh đang được tiếp tục thực hiện chặt chẽ, không chủ quan.

Dự báo thời gian tới, hoạt động của tội phạm mua bán người trên địa bàn tỉnh tiềm ẩn những diễn biến phức tạp, khó lường. Các đối tượng ngày càng sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi hơn, đặc biệt là lợi dụng CNTT, mạng xã hội để tiếp cận, làm quen, lừa đảo nạn nhân. Một số vụ việc gần đây cho thấy xuất hiện hiện tượng đưa người nước ngoài từ các tỉnh phía Nam ra Quảng Ninh để tìm cách bán sang Trung Quốc; tình trạng mang thai hộ vì mục đích thương mại.

Ông Lê Minh Sơn, Phó Giám đốc Sở Y tế, cho biết: Để nâng cao hiệu quả trong công tác PCMBN đề nghị Bộ Y tế sớm trình Chính phủ ban hành nghị định hướng dẫn triển khai Luật PCMBN năm 2024, đảm bảo thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành và phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; sớm ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật đối với các dịch vụ hỗ trợ nạn nhân; quan tâm đầu tư, củng cố cơ sở vật chất cho các cơ sở trợ giúp nạn nhân, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp nhận, bảo vệ và hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng cho các nạn nhân một cách toàn diện, hiệu quả hơn.