Cảnh giác với biến chủng mới lây lan nhanh hơn Omicron

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vừa cảnh báo về biến chủng mới XE, được tái tổ hợp từ hai dòng phụ BA.1 và BA.2 của Omicron, có khả năng lây lan nhanh hơn Omicron. Biến chủng XE lần đầu tiên được phát hiện ở Anh vào ngày 19/1/2022. Hiện các nhà khoa học, chuyên gia đã xác nhận hơn 600 trình tự gen có chứa biến chủng này.

Theo ước tính ban đầu của WHO, tỷ lệ ca nhiễm cộng đồng sau khi xuất hiện biến chủng XE cao hơn 10% so với biến chủng BA.2. Như vậy, biến chủng XE có khả năng lây lan nhanh hơn phiên bản gốc Omicron 43%. Tuy nhiên, WHO lưu ý cần có thêm nghiên cứu mới để xác nhận điều này.

Theo Cơ quan An ninh Y tế Anh, biến chủng XE tái tổ hợp (lai) từ BA.1 và BA.2. Cơ quan này xác nhận ít nhất có 637 ca nhiễm XE tại Anh. Các bệnh nhân tập trung nhiều nhất ở thủ đô London. Tỷ lệ lây truyền XE ở Anh hiện ở mức dưới 1%. Tốc độ tăng trưởng ban đầu của biến chủng này không khác biệt quá nhiều so với biến chủng BA.2 đã được xác định. Tuy nhiên, thời gian gần đây, đặc biệt kể từ ngày 16/3/2022, biến chủng XE đã lây lan cao hơn 9,8% so với biến chủng BA.2, con số này cũng tương đồng với báo cáo của WHO.

Hiện tại, biến chủng BA.2 vẫn chiếm ưu thế trong số các dòng phụ của Omicron. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng trong thời gian tới, số trường hợp nhiễm XE sẽ tăng lên, do biến chủng lai này có khả năng lây lan cao hơn...

Theo các nhà khoa học, hiện tượng tái tổ hợp vi rút xảy ra khi một người nhiễm hai biến chủng cùng một lúc. Ví dụ, người bệnh đến một nơi đông người, lây nhiễm từ nhiều F0. Hai loại biến chủng xâm nhập vào cùng một tế bào. Khi tế bào sản sinh vi rút mới, vật liệu di truyền của chúng bị trộn lẫn và khả năng cao tạo ra biến chủng lai.

Hiện tượng vi rút nCoV tái tổ hợp không mới kể từ khi xuất hiện đại dịch Covid-19 đến nay. Tuy nhiên, hầu hết quá trình này thường dẫn đến ngõ cụt, vi rút tự triệt tiêu bởi biến chủng có gen hỗn hợp, không hoạt động tốt như các phiên bản trước đó.

Mặc dù vậy, với biến chủng lai mới XE được xác định lây lan nhanh hơn cả phiên bản gốc của Omicron thì chúng ta cũng cần phải luôn cảnh giác cao với biến chủng này. Bởi thực tế thời gian qua, với sự xuất hiện của biến chủng Omicron đã gây ra các làn sóng lây lan mạnh ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, từ sau Tết Nguyên đán Nhâm Dần với sự xuất hiện chủ đạo của biến chủng Omicron đã khiến cho số ca mắc mới Covid-19 tăng mạnh ở nhiều địa phương cũng như trong toàn quốc, với hàng trăm ngàn ca mỗi ngày. Tuy nhiên, do được bao phủ vắc-xin phòng Covid-19 trong toàn quốc đạt tỷ lệ cao và với đặc tính của chủng Omicron nên phần lớn người nhiễm có triệu chứng nhẹ, hoặc không có triệu chứng. Số ca chuyển nặng phải nhập viện và tử vong do Covid-19 giảm mạnh so với thời gian trước đây. Đặc biệt, hiện tại nhiều địa phương cũng đã qua đỉnh dịch, với số ca mắc mới đang giảm dần.

Do vậy, cũng từ đó mà hiện nay nhiều người dân đang có tâm lý chủ quan, lơ là trong công tác phòng, chống dịch Covid-19, nhất là trong việc thực hiện khuyến cáo 5K của ngành Y tế. Việc tụ tập đông người, không đeo khẩu trang đã diễn ra phổ biến hơn ở nhiều nơi. Với tâm lý chủ quan này, cộng với sự xuất hiện của biến chủng mới XE có thể sẽ dẫn tới các làn sóng lây nhiễm mới dịch Covid-19. Điều này cần được các cấp, các ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền hơn nữa để nâng cao ý thức phòng chống dịch của người dân, tránh tư tưởng chủ quan, lơ là khi cho rằng dịch bệnh không còn nguy hiểm, không còn lây lan mạnh...

Các nhà khoa học cảnh báo các biến chủng mới có thể xuất hiện bất cứ lúc nào, nhất là khi dịch bệnh vẫn còn lây lan nhanh và rộng. Và thực tế sự xuất hiện của các dòng phụ của Omicron và mới đây là biến chủng XE, được tái tổ hợp từ các dòng phụ của Omicron đã chứng minh điều đó. Hơn nữa, các biến chủng mới thường có tốc độ lây lan nhanh hơn so với biến chủng gốc. Khi đó sẽ gây nhiều khó khăn cho công tác phòng chống dịch, nhất là nguy cơ quá tải hệ thống y tế, dẫn đến tăng số ca chuyển nặng và tử vong do Covid-19. Vì vậy, người dân, các cơ quan chức năng cần tiếp tục nâng cao cảnh giác, có các biện pháp hữu hiệu để nâng cao ý thức cũng như chủ động thực hành các biện pháp phòng chống dịch Covid-19, nhất là với các biến chủng mới, có tốc độ lây lan nhanh, để dịch bệnh không còn ảnh hưởng, tác động nhiều đến sức khỏe người dân cũng như các hoạt động kinh tế - xã hội trên địa bàn...