Công ty Tuyển than Cửa Ông-TKV: Truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” - Cốt lõi của thành công

Là một trong những đơn vị nòng cốt trong sàng tuyển, chế biến than của Tập đoàn TKV, Công ty Tuyển than Cửa Ông - TKV luôn giữ vững và phát huy truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” của giai cấp công nhân Vùng mỏ. Trong mọi giai đoạn khó khăn, từ thiên tai, dịch bệnh, biến động thị trường hay yêu cầu đổi mới công nghệ, truyền thống ấy luôn là sợi chỉ đỏ gắn kết tập thể vượt qua thách thức.

Giữ “lửa” và phát triển

Trải qua bao biến động lịch sử, từ chiến tranh, kháng chiến đến thời kỳ hòa bình, phát triển, nơi đây không ngừng được đầu tư, mở rộng và nâng tầm. Trải qua 65 năm từ ngày đầu mang tên Xí nghiệp bến Cửa Ông đến Công ty Tuyển than Cửa Ông - TKV ngày nay, Công ty đã trở thành một biểu tượng không thể thay thế trong ngành Than - Khoáng sản Việt Nam.

Không chỉ là một đơn vị sản xuất có quy mô lớn, năng lực kỹ thuật - công nghệ hiện đại, Công ty còn là đơn vị đầu tiên trong Vùng mỏ Quảng Ninh có cá nhân được phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lao động”, đồng thời tập thể có 2 lần được vinh danh “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” và “Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới” năm 2000. Đây là những ghi nhận xứng đáng cho chặng đường phấn đấu không ngừng của các thế hệ cán bộ, công nhân viên đơn vị. Lịch sử phong trào đấu tranh cách mạng Việt Nam đã ghi nhận chiến công của đồng chí Ngô Huy Tăng – người công nhân ưu tú - đã anh dũng treo cờ đỏ búa liềm trên cầu Poóc‑tích số 1 vào đêm 6 rạng ngày 7/11/1929, tạo nên một dấu son trong lịch sử đấu tranh của giai cấp công nhân. Sau năm 1955, khi Vùng mỏ được giải phóng, các kỹ sư, công nhân mỏ đã khôi phục lại hệ thống nhà sàng. Một trong những tấm gương tiêu biểu chính là Anh hùng Lao động Lê Văn Hiển, người đã trực tiếp chỉ đạo việc khôi phục lưới điện và thiết bị chỉ trong vòng chưa đầy 30 ngày - một kỳ tích được Bác Hồ biểu dương.

Ngày 20/8/1960 đánh dấu bước ngoặt quan trọng: Từ một Phân xưởng của Mỏ Cẩm Phả, Xí nghiệp Bến Cửa Ông được thành lập, với 1.629 CBCNV, 7 chi bộ, 155 đảng viên, 2 cán bộ trung cấp, công nhân chủ yếu là lao động phổ thông. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, CBCNV Xí nghiệp đã đoàn kết, khắc phục khó khăn để lao động, sản xuất. Làm theo lời Bác dạy “Người người thi đua, ngành ngành thi đua”, với các chiến dịch sản xuất than: “Đắc Tô”, “Vì miền Nam ruột thịt”… Xí nghiệp đã hoàn thành kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1960-1964) và được Bác Hồ gửi thư khen đồng thời được ghi tên trên Cờ thưởng luân lưu của Bác.

Ngày 05 tháng 8 năm 1964, đế quốc Mỹ ném bom miền Bắc. Thực hiện lời kêu gọi: “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” của Hồ Chủ tịch, CBCNV Xí nghiệp đã anh dũng bám trụ để sản xuất và chiến đấu bảo vệ nhà máy; phối hợp cùng với các lực lượng vũ trang trên địa bàn bắn rơi 8 máy bay Mỹ. Đặc biệt, năm 1965, sau khi hoàn thành kế hoạch chiến dịch sản xuất than “Điện Biên Phủ”, CBCNV Xí nghiệp vô cùng tự hào, phấn khởi được Bác Hồ gửi điện khen.

"Thân ái gửi công nhân, cán bộ Bến Cửa Ông: Bác vui lòng nhận được điện của các cô, các chú báo cáo đã hoàn thành kế hoạch Quý I năm 1965. Bác mong các cô, các chú nhân đà thắng lợi đó cùng các xí nghiệp bạn cố gắng hoàn thành kế hoạch cao hơn nữa" (Bác Hồ).

Chiến công nối tiếp chiến công, năm 1966, Đại đội Nữ tự vệ Nhà sàng được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu “Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” - Đơn vị Anh hùng đầu tiên của Vùng mỏ. Cùng thời điểm đó, Xí nghiệp được Thủ tướng Phạm Văn Đồng về thăm và gắn huy hiệu Bác Hồ cho nữ y tá Trần Thị Ánh Tuyết - người đã quên mình trong mưa bom, bão đạn, suốt 360 ngày đêm có mặt tại các trọng điểm đánh phá của địch, cùng tập thể nữ y tá cứu chữa công nhân bị thương.

Đổi mới công nghệ - Hiện đại hoá sản xuất

Sau ngày đất nước đổi mới, Công ty tận dụng từng cơ hội nâng cấp cơ sở vật chất, đầu tư công nghệ tuyển – sàng - pha trộn. Năm 1991, xí nghiệp được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất và đặc biệt, đến năm 2000, vinh dự đón nhận danh hiệu “Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới” – ghi dấu ấn vàng son trong lịch sử phát triển.

Từ năm 2001, đơn vị chính thức đổi tên thành Công ty Tuyển than Cửa Ông - TKV, trực thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV). Việc chuyển đổi mô hình giúp công ty chủ động hơn trong quản lý sản xuất, tài chính, lao động và đầu tư. Các nhà máy liên tục được nâng cấp. Năm 2009, nhà máy Tuyển than 1 được nâng công suất lên 3,5 triệu tấn/năm. Cùng với Tuyển than 2 và 3, công suất toàn công ty đạt hơn 12 triệu tấn/năm, bảo đảm nguồn than sạch ổn định cho các nhà máy nhiệt điện, xi măng, luyện kim... Trên lĩnh vực vận tải, công ty đã thay thế các đầu máy cũ bằng đầu máy Diesel CK1E công suất hơn 1.200 mã lực, giúp tăng sản lượng kéo than từ 6-7 triệu lên hơn 12-14 triệu tấn/năm.

Đóng góp vào thành tích vẻ vang của ngành Than - Khoáng sản Việt Nam, các thế hệ CBCNV Công ty đã lập thành tích xuất sắc trong kháng chiến cứu nước và sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Được Đảng, Nhà nước 2 lần phong tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, Huân chương Độc lập hạng Nhất; Huân chương Lao động hạng Nhất, cùng nhiều danh hiệu cao quý khác.

Phát triển xanh - sản xuất tuần hoàn

Các nhà máy sàng tuyển liên tục được đầu tư nâng cấp hiện đại. Năm 2009, nhà máy Tuyển than 1 được nâng công suất lên 3,5 triệu tấn/năm. Cùng với Tuyển than 2 và 3, công suất toàn công ty đạt hơn 12 triệu tấn/năm, bảo đảm nguồn than sạch ổn định cho các nhà máy nhiệt điện, xi măng, luyện kim... Trên lĩnh vực vận tải, công ty đã thay thế các đầu máy cũ bằng đầu máy Diesel CK1E công suất hơn 1.200 mã lực, giúp tăng sản lượng kéo than từ 6-7 triệu lên hơn 12-14 triệu tấn/năm.

Đặc biệt, Công ty tiên phong trong ứng dụng công nghệ 4.0, như tự động hóa, điều khiển tập trung, quản lý bằng phần mềm, giúp giảm sức lao động, tăng năng suất, đồng thời đảm bảo an toàn và chất lượng sản phẩm. Năm 2020, Công ty tiếp nhận và hoàn thiện Nhà máy Tuyển than Khe Chàm (gọi là Tuyển than 4), với công suất 7 triệu tấn/năm. Nhà máy chính thức đi vào hoạt động từ tháng 2/2021, được coi là bước đột phá chiến lược trong việc tăng cường năng lực sàng tuyển hiện đại nhất vùng Đông Bắc Bộ. Chỉ tính riêng 5 năm trở lại đây, Công ty đã đột phá ở mô hình cơ giới hóa - tự động hóa - tin học hóa, chuyển đổi số. Đã có hơn 3.000 đề tài, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật được áp dụng vào thực tế với giá trị làm lợi trên 35 tỷ đồng. Bước vào kỷ nguyên mới, Công ty thực hiện tốt phương châm “Tự động hóa - Số hóa - Môi trường xanh - Sản xuất tuần hoàn”. Từ hệ thống phun sương cao áp, thu hồi nước tuần hoàn, tái chế than trong bùn thải, đến hệ thống ISO 14001:2015, các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường đều được Công ty triển khai áp dụng nghiêm túc. Năm 2015, Công ty là đơn vị duy nhất của TKV và tỉnh Quảng Ninh được trao Giải thưởng Môi trường Việt Nam.

Đời sống, thu nhập của người lao động trong Công ty đã thực sự thay đổi. Nếu như năm 2015, tiền lương bình quân của một người lao động mới đạt 6,9 triệu đồng/tháng, thì đến năm 2024, tiền lương bình quân đã đạt 15,12 triệu đồng/người/tháng; 6 tháng đầu năm 2025 đạt 14,3 triệu đồng/người/tháng, bằng 113,5 % kế hoạch.

Chăm lo toàn diện đời sống công nhân

Bên cạnh việc đẩy mạnh phát triển sản xuất, đổi mới công nghệ, bảo vệ môi trường, Công ty Tuyển than Cửa Ông-TKV còn phát triển mạnh văn hóa doanh nghiệp, xây dựng các phong trào thể thao, văn nghệ, tuyên truyền nội bộ. Đặc biệt, đội bóng đá nữ Than-Khoáng sản Việt Nam được thành lập và duy trì trên 20 năm, là một trong những đội mạnh nhất cả nước hiện nay, với nhiều vận động viên góp mặt tại SEAGame, World Cup… Cùng với đó, Công ty không ngừng mở rộng trách nhiệm xã hội, phát triển các chương trình cộng đồng, đóng góp cho giáo dục địa phương, nâng cao chất lượng sống cho người lao động và gia đình, phát triển mô hình “doanh nghiệp gắn liền với phát triển bền vững” đúng như định hướng chung của Tập đoàn TKV.  

Trò chuyện cùng chúng tôi, đồng chí Nguyễn Anh Chương, Bí thư Đảng uỷ, Giám đốc Công ty cho biết: Định hướng trọng tâm của Công ty trong 5 năm tới, chúng tôi sẽ tập trung vào ba trụ cột: chuyển đổi số toàn diện; hiện đại hóa thiết bị và dây chuyền, đầu tư phát triển xanh; nâng cao đời sống người lao động... Đồng thời, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực trẻ, xây dựng lực lượng cán bộ kỹ thuật kế cận, nhằm duy trì tính ổn định lâu dài. Toàn thể cán bộ, đảng viên, công nhân viên trong Công ty tiếp tục phát huy truyền thống "Kỷ luật và Đồng tâm", đoàn kết, trách nhiệm, đổi mới sáng tạo hơn nữa để xây dựng Công ty Tuyển than Cửa Ông ngày càng phát triển toàn diện và bền vững.

Hiện nay, Công ty đang tập trung hoàn thiện lộ trình chuyển đổi số toàn diện, đầu tư chiều sâu cho hệ thống quản trị điều hành, tuyển rửa than bằng công nghệ cao, tự động hóa thiết bị và chuẩn hóa hệ thống kho bãi. Song song, Công ty chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đào tạo thế hệ kỹ sư, công nhân kỹ thuật trình độ quốc tế, đáp ứng yêu cầu vận hành hệ thống hiện đại và thích ứng với xu thế công nghiệp hóa - hiện đại hóa.

Từ một nhà máy sàng nhỏ bé, vượt qua biết bao thăng trầm lịch sử, Công ty Tuyển than Cửa Ông - TKV đã vươn lên trở thành một trong những lá cờ đầu trong lĩnh vực tuyển - chế biến than cả nước. Với tinh thần đổi mới không ngừng, tầm nhìn chiến lược và sự đoàn kết của tập thể hơn 3.000 người lao động, Công ty Tuyển than Cửa Ông - TKV xứng đáng là đơn vị Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, là niềm tự hào không chỉ của ngành Than mà của cả Vùng mỏ Quảng Ninh.