Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ vô hiệu hoá vĩnh viễn thuế quan toàn cầu của Tổng thống Trump

Một tòa án liên bang của Mỹ đã phán quyết rằng Tổng thống Donald Trump không có thẩm quyền đơn phương áp đặt thuế quan, giáng một đòn mạnh vào công cụ chủ chốt mà ông đã sử dụng trong cuộc chiến thương mại toàn cầu đang diễn ra.

Theo ABC News ngày 29/5, một hội đồng thẩm phán thuộc Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ đã xác định rằng các mức thuế quan này là trái pháp luật và đã vô hiệu hóa vĩnh viễn chúng.

Kể từ khi Tổng thống Trump công bố các mức thuế diện rộng đối với hơn 50 quốc gia vào tháng 4, chính quyền của ông đã đối mặt với hàng loạt vụ kiện, thách thức khả năng của tổng thống trong việc áp đặt thuế mà không cần sự chấp thuận của Quốc hội.

Tòa án Thương mại Quốc tế đã đưa ra phán quyết nêu trên trong một vụ kiện do một nhóm năm doanh nghiệp nhỏ đệ trình, lập luận rằng các mức thuế của ông Trump là một “cuộc thâu tóm quyền lực chưa từng có tiền lệ”.

Các luật sư đại diện cho nhóm doanh nghiệp nhỏ cho rằng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) – văn bản pháp lý mà ông Trump viện dẫn để áp đặt thuế quan – không trao cho tổng thống quyền áp đặt thuế quan trên diện rộng toàn cầu, và lý do mà ông Trump đưa ra cho các mức thuế là không hợp lệ.

“Cái gọi là tình trạng khẩn cấp của ông ấy chỉ là tưởng tượng”, đơn kiện nêu rõ. “Thâm hụt thương mại – tồn tại suốt hàng thập kỷ mà không gây hại kinh tế – không thể được xem là tình trạng khẩn cấp”.

Trong một phiên điều trần hồi đầu tháng, một nhóm gồm ba thẩm phán – được bổ nhiệm bởi các Tổng thống Barack Obama, Donald Trump và Ronald Reagan – đã yêu cầu luật sư của các doanh nghiệp nhỏ cung cấp cơ sở pháp lý để phủ nhận các mức thuế quan này.

Dù một tòa án khác vào những năm 1970 từng xác định rằng Đạo luật Giao thương với kẻ thù năm 1917 – tiền thân của IEEPA – trao quyền cho tổng thống áp đặt thuế quan, nhưng chưa có tòa án nào từng phán quyết liệu tổng thống có thể đơn phương áp đặt thuế quan theo IEEPA hay không.

Trong phiên điều trần ngày 13/5, Jeffrey Schwab, luật sư của Liberty Justice Center – một tổ chức bảo thủ đại diện cho nguyên đơn – lập luận rằng cái gọi là tình trạng khẩn cấp mà ông Trump viện dẫn hoàn toàn không đáp ứng được yêu cầu pháp lý.

“Tôi yêu cầu tòa làm trọng tài và tuyên bố rằng đây là một cú đánh sai luật; còn quý vị lại hỏi tôi, vùng đánh bóng nằm ở đâu? Là ngang đầu gối hay dưới đầu gối một chút?”, luật sư Schwab lập luận. “Tôi nói rằng đây là một cú đánh loạn xạ, bay sang phía bên kia người đánh bóng và đập vào tấm chắn sau, vậy nên chúng ta không cần phải tranh cãi về điều đó”.

Phán quyết của Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ đánh dấu lần đầu tiên một tòa án liên bang đưa ra phán quyết về tính hợp pháp của các mức thuế do ông Trump áp đặt.

Trước đó vào tháng 5, một thẩm phán liên bang tại Florida được ông Trump bổ nhiệm có gợi ý rằng tổng thống có thể có thẩm quyền đơn phương áp thuế, nhưng đã chọn chuyển vụ việc cho Tòa án Thương mại Quốc tế.