Sớm tháo gỡ bất cập của ngành chăn nuôi

Theo Cục Chăn nuôi và Thú y, năm 2024, ngành chăn nuôi đã đạt một số kết quả khả quan: Đàn lợn, gia súc, gia cầm duy trì ổn định; sản lượng thịt hơi các loại ước đạt hơn 8,2 triệu tấn, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và hướng đến xuất khẩu. Tuy nhiên, để tiếp tục phát triển cần đồng bộ nhiều giải pháp hữu hiệu, kịp thời tháo gỡ những bất cập từ thực tế.

Phó Cục trưởng Chăn nuôi và Thú y Phạm Kim Đăng cho biết, ngành chăn nuôi đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, như: Chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn chiếm tỷ lệ cao, nhận thức của người dân về chăn nuôi an toàn sinh học và chủ động phòng chống dịch bệnh cho đàn gia súc, gia cầm còn hạn chế. Tình hình dịch bệnh trên đàn vật nuôi tiềm ẩn nhiều nguy cơ khi các dịch cúm gia cầm, tả lợn châu Phi, lở mồm long móng, viêm da nổi cục trên trâu, bò đã xuất hiện ở một số địa phương. Người chăn nuôi vẫn thiếu vốn, thiếu quỹ đất để đầu tư, phát triển sản xuất. Ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi chưa được giải quyết rốt ráo. Bên cạnh đó, phần lớn nguồn thức ăn chăn nuôi và nguyên liệu phụ thuộc vào việc nhập khẩu từ các nước (hàng tỷ USD mỗi năm). Việc xuất khẩu sản phẩm chưa được như mong muốn (5 năm trở lại đây, giá trị xuất khẩu chỉ đạt từ 400 triệu đến hơn 500 triệu USD/năm, chưa tương xứng tiềm năng). Các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm nhỏ lẻ, không bảo đảm an toàn thực phẩm vẫn nhiều, số cơ sở giết mổ tập trung ít, công suất thực tế còn thấp so với công suất thiết kế. Thị trường tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi còn bất cập trong việc kết nối giữa sản xuất và thị trường; chế biến sâu chưa nhiều, khâu trung gian vẫn chiếm lợi nhuận cao…

Ông Nguyễn Hưng Thỉnh (Hợp tác xã Sản xuất và Kinh doanh sản phẩm nông nghiệp Phúc Thọ, Hà Nội) cho biết, giá đầu ra của sản phẩm chăn nuôi, giá con giống luôn có nhiều biến động, không ổn định. Đơn cử như thời gian qua, giá trứng gà ở các tỉnh phía bắc giảm, có thời điểm chỉ ở mức 1.100 đồng/quả trong khi giá thành sản xuất khoảng 1.500 đồng/quả, khiến nhiều hộ nuôi gà đẻ trứng lao đao. Nguyên nhân là do đầu năm 2024 giá trứng gà cao (khoảng 2.000 đồng/quả), có lãi cho nên các chủ thể chăn nuôi liên tục tăng đàn khiến sản lượng tăng, dẫn đến nguồn cung vượt cầu.

Theo các chuyên gia, để ngành chăn nuôi khởi sắc, tới đây các địa phương cần tích cực triển khai Luật Chăn nuôi. Tiếp tục tái cơ cấu ngành chăn nuôi phù hợp bối cảnh mới; tận dụng thế mạnh của từng vùng, từng vật nuôi chủ lực để nâng cao hiệu quả sản xuất. Tăng cường phát huy vai trò của các doanh nghiệp, hiệp hội để cân đối, điều hòa sản xuất sát hơn với thị trường. Mở rộng chăn nuôi áp dụng quy trình thực hành nông nghiệp tốt VietGAP, khuyến khích các mô hình liên kết trong chăn nuôi theo hướng sinh thái, xanh, hữu cơ đem lại giá trị kinh tế cao. Phát triển giống vật nuôi chất lượng đáp ứng đủ nhu cầu sản xuất. Kiểm soát tốt dịch bệnh trên đàn vật nuôi; ngăn chặn triệt để nạn buôn bán, vận chuyển trái phép gia súc, gia cầm qua biên giới; đẩy mạnh kiểm tra điều kiện vệ sinh thú y tại các cơ sở chăn nuôi, giết mổ, sơ chế sản phẩm động vật. Mặt khác, cần chú trọng phát triển vùng nguyên liệu thức ăn chăn nuôi (ngô, khoai, mì...) tại Tây Nguyên để từng bước giảm phụ thuộc nguyên liệu thức ăn chăn nuôi nhập khẩu. Theo TS Lã Văn Kính (Trường đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh), nên phổ biến cách thức sử dụng thức ăn chăn nuôi hiệu quả, an toàn cho nông hộ, khuyến khích họ tận dụng phụ phẩm làm thức ăn sinh học, tự phối trộn thức ăn để giảm chi phí, từ đó có thể giảm giá thành sản xuất.

Trao đổi thêm về vấn đề này, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho rằng, 5 đề án về giống, thức ăn dinh dưỡng, chế biến, thiết bị chăn nuôi và xử lý môi trường, khoa học công nghệ trong Chiến lược Phát triển chăn nuôi giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đem lại môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp. Cùng với đó, cần tạo ra sự gắn kết hơn nữa giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người chăn nuôi. Triển khai xây dựng cơ sở, vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh đáp ứng yêu cầu của Tổ chức Thú y thế giới, nhất là ở các vùng chăn nuôi hàng hóa trọng điểm để phục vụ xuất khẩu. Ngoài ra, các tỉnh, thành phố nên có thêm cơ chế, chính sách dành quỹ đất cho chăn nuôi. Ưu tiên giao đất, thuê đất với chính sách ưu đãi theo quy định của pháp luật về đất đai cho các cơ sở giống, chăn nuôi trang trại tập trung, công nghiệp đủ năng lực. Đồng thời thu hút thêm các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực giết mổ, chế biến, góp phần thúc đẩy tăng trưởng của ngành chăn nuôi trong giai đoạn tới.