Phân quyền để "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"

Thủ tướng nhấn mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường tính khả thi của các cấp, đồng thời tăng cường công tác giám sát, kiểm tra.

Chiều tối 29/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ về tình hình phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền gắn với thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Cùng dự phiên họp có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, thành viên Chính phủ, lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan thuộc Chính phủ.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị; các kế hoạch, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về phân cấp, phân quyền; chỉ trong thời gian ngắn, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo, xây dựng kế hoạch và thực hiện rà soát, đồng thời xây dựng các các Nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền gắn với thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, đạt kết quả khá toàn diện, bao trùm và tích cực.

Sau rà soát 5.076 văn bản quy phạm pháp luật, xác định tổng nhiệm vụ, thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ, cơ quan ngang Bộ và Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ là 6.939 nhiệm vụ. Trên cơ sở rà soát, đề xuất phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền 2.614 nhiệm vụ, thẩm quyền.

Trong đó, đề nghị: Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân quyền, chuyển nhiệm vụ cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là 58 nhiệm vụ; Chính phủ phân cấp cho Bộ trưởng 309 nhiệm vụ; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương 988 nhiệm vụ; Bộ, cơ quan ngang Bộ phân định thẩm quyền cho chính quyền địa phương 02 cấp 1.248 nhiệm vụ.

Như vậy sau phân cấp, phân quyền, số lượng nhiệm vụ, thẩm quyền còn lại thuộc cơ quan nhà nước ở Trung ương quản lý là 4.309 nhiệm vụ, tập trung vào quản lý vĩ mô, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, chính sách, kế hoạch, chiến lược dài hạn, quản lý ngành, lĩnh vực; đồng thời thực hiện các nhiệm vụ có quy mô lớn, cần điều kiện, cơ sở vật chất, khoa học kỹ thuật hiện đại, kỹ thuật phức tạp mà địa phương khó thực hiện. Chính quyền địa phương đảm nhận 2.236 nhiệm vụ.

Tại phiên họp, các thành viên Chính phủ đánh giá, những ngày qua các Bộ, ngành đã dồn thời gian, nguồn lực và tập trung cao độ để tiến hành rà soát kỹ lưỡng trên các mặt quản lý nhà nước, phân cấp, phân quyền tích cực cho địa phương.

Một số Bộ đã có cách làm sáng tạo, nhanh chóng để tiếp nhận phản hồi của địa phương. Đặc biệt, lắng nghe, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc của địa phương. Việc đề xuất phân cấp, phân quyền bảo đảm yêu cầu nội dung và gắn với cắt giảm thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình, cắt giảm hồ sơ, giảm thời gian và chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, việc thực hiện chủ trương lớn về phân cấp, phân quyền trong bối cảnh sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, từ Trung ương đến cấp cơ sở, đặc biệt là khi thay đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương từ 3 cấp xuống 2 cấp, nên việc tổ chức triển khai không tránh khỏi những khó khăn, lúng túng trong giai đoạn đầu.

Trong khi đó, hệ thống pháp luật với số lượng lớn, đa dạng về hình thức ban hành và số lượng điều, khoản, điểm, song phải triển khai trong thời gian ngắn nên có thể có mặt chưa bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất hoặc có nhiệm vụ chưa rõ thủ tục hành chính để địa phương tổ chức thực hiện, đòi hỏi phải có sự phối hợp, hướng dẫn chặt chẽ, sát sao của các Bộ, ngành.

Việc thực hiện phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền cần gắn với bảo đảm nguồn lực, ngân sách, tài chính, nhân lực. Do đó bước đầu còn nhiều khó khăn, chưa được thực hiện đồng bộ và kịp thời; phải tiếp tục bổ sung, hoàn thiện trong quá trình thực hiện của chính quyền địa phương.

Sau khi các đại biểu có ý kiến, kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"; phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường tính khả thi của các cấp, đồng thời tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, chống tiêu cực, tham nhũng.

Thủ tướng đề nghị thống nhất về số liệu về những nghị định phân cấp, phân quyền từ Chính phủ xuống các Bộ, ngành, địa phương; có 28 nghị định đã được xây dựng và đến 30/5, tất cả 28 nghị định được thẩm định xong và cần cập nhật vào báo cáo trình Bộ Chính trị.

Từ nay đến ngày 10/6/2025, các Bộ, ngành tiếp thu các ý kiến, rà soát lại các nội dung bảo đảm sát thực tiễn, không bỏ sót, không chồng chéo; các Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách phải rà soát lại, bảo đảm chậm nhất đến ngày 15/6 phải ban hành nghị định.

Sau ngày 15/6, chọn 1 ngày để tổ chức hội nghị phổ biến Nghị định của Chính phủ xuống các địa phương, chậm nhất là ngày 18/6 phải hoàn thành theo chỉ đạo của Bộ Chính trị. Thủ tướng cũng yêu cầu phải hoàn thành xong 2 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Về công việc, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tư pháp và Bộ Nội vụ rà soát lại số liệu, chỉnh lý lại báo cáo trình Bộ Chính trị. Về các phân cấp, trong báo cáo trình Bộ Chính trị thì đề nghị phân cấp từ Quốc hội đến Chính phủ, phân cấp từ Chính phủ xuống các Bộ, ngành, địa phương./.