"Đánh thức" di sản văn hóa Vùng mỏ

Công tác triển lãm, trưng bày chuyên đề tại Bảo tàng Quảng Ninh trong những năm qua đã góp phần đánh thức hệ thống di sản văn hóa Vùng mỏ, kể cho chúng ta rất nhiều thông điệp quý giá từ quá khứ.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hoá trở thành nhiệm vụ quan trọng thông qua việc tổ chức các triển lãm chuyên đề đặc biệt. Đây là hình thức trưng bày có vai trò rất quan trọng, góp phần làm phong phú hoạt động bảo tàng. Triển lãm, trưng bày chuyên đề có thể khai thác một khía cạnh chuyên sâu nào đó mà trưng bày thường xuyên không đáp ứng được, đồng thời phục vụ những nhiệm vụ chính trị, thể hiện tính đa dạng, thường xuyên đổi mới, đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng công chúng khác nhau.

Tại Bảo tàng Quảng Ninh có các không gian triển lãm, trưng bày với hai khối trưng bày ngoài trời - trong nhà, bao gồm 13 không gian trưng bày cố định và không gian trưng bày chuyên đề; không gian trưng bày cổ vật Việt Nam và nước ngoài tại khu vực khối hội nghị. Trong đó, các cuộc triển lãm tại không gian triển lãm, trưng bày chuyên đề (khối hội nghị) ngày càng được coi trọng. Không gian này có sắc màu và ánh sáng mang tính ấm, trầm rất phù hợp cho triển lãm, trưng bày theo chuyên đề.

Tính riêng từ năm 2020 đến nay, Bảo tàng đã tổ chức thành công 18 cuộc triển lãm, trưng bày chuyên đề nhân dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn của đất nước, của tỉnh. Có thể kể ra các trưng bày chuyên đề tiêu biểu, như: Triển lãm sách, báo, tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh và không gian Tết Việt mừng Đảng, mừng Xuân, “Sắc màu Văn hóa các quốc gia ASEAN và các nước đối tác”, “Bác Hồ với bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân nhân các cấp”, “Nghề điêu khắc than đá”...

Sau giai đoạn Covid-19, số lượng các cuộc trưng bày tăng đều, năm sau cao hơn năm trước. Một số triển lãm đặc sắc có thể kể đến, như: Triển lãm chuyên đề “Quảng Ninh - Hội tụ và lan tỏa sắc màu Di sản”, “Chung tay xoa dịu nỗi đau da cam - Quảng Ninh năm 2023”, “Quảng Ninh - 60 năm xây dựng và phát triển”, “Văn hóa nhà Trần và Phật giáo Yên Tử”, "Sắc màu văn hoá phi vật thể Quảng Ninh", "Mùa xuân qua tranh dân gian", “Di sản thiên nhiên thế giới - Triển lãm đặc biệt Jeju Hàn Quốc”, “Độc đáo Lễ cấp sắc dân tộc Dao Thanh Y, tỉnh Quảng Ninh”...

Không dừng lại ở đó, Bảo tàng còn phối hợp với Khoa Nghệ thuật Trường Đại học Hạ Long, các nhóm họa sĩ Hội VHNT tỉnh tổ chức các triển lãm nhóm mỹ thuật để trưng bày chuyên đề các tác phẩm hội họa, điêu khắc mới sáng tác. Đây là hoạt động đáng lẽ thuộc về lĩnh vực văn nghệ nhưng đã được các nghệ sĩ chọn Bảo tàng là không gian gửi gắm niềm tin cho những tác phẩm của mình. Sau các cuộc trưng bày, hàng chục tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao đã được các nghệ sĩ tặng cho Bảo tàng. Bảo tàng cũng đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số vào công tác triển lãm, trưng bày, giúp cho khách tham quan có thể tra cứu các thông tin liên quan tới chủ đề đang diễn ra.

Một trong những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu mà Nghị quyết số 17-NQ/TU ngày 30/10/2023 của BCH Đảng bộ tỉnh “Về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực nội sinh, động lực cho phát triển nhanh, bền vững” xác định đến năm 2030 là huy động các nguồn lực đầu tư, nâng cấp trang thiết bị hiện đại cho không gian triển lãm nghệ thuật, trong đó có không gian triển lãm mỹ thuật, nhiếp ảnh; không gian trưng bày các tác phẩm nghệ thuật đương đại, phát triển các nội dung trưng bày khác tại Bảo tàng.

Công tác triển lãm, trưng bày chuyên đề tại Bảo tàng Quảng Ninh đã góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử của địa phương, đồng thời tạo ra những trải nghiệm văn hóa đặc sắc cho du khách trong và ngoài nước.

Nhà nghiên cứu mỹ thuật Phan Cẩm Thượng, hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, đánh giá: Quảng Ninh là một trong số những tỉnh đứng đầu về các hoạt động triển lãm bởi vì có các công trình tiêu biểu về kiến trúc và mỹ thuật như Bảo tàng. Quảng Ninh có thể tổ chức triển lãm quốc tế, thu hút nhân vật nổi tiếng thế giới đến sáng tác và triển lãm mà địa phương không phải bỏ ra bất cứ khoản chi phí gì. Như những nơi khác muốn làm được điều đó cũng phải có cơ sở hạ tầng tốt với không gian bảo tàng, không gian triển lãm như Quảng Ninh thì mới tổ chức được. Nhờ những tác phẩm này mà khách du lịch sẽ đến đông hơn, hình ảnh địa phương cũng được quảng bá rộng rãi hơn.