Chính uỷ Vùng 1 Hải quân Trần Xuân Văn: "Chiến thắng trận đầu khẳng định ý chí kiên cường, dám đánh, biết đánh và quyết thắng"

Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 là biểu tượng ý chí kiên cường bất khuất của dân tộc Việt Nam, là thắng lợi của sức mạnh chính trị, tinh thần toàn dân tộc, ý chí quyết tâm “Dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng” giặc Mỹ của quân và dân ta nói chung, Quân chủng Hải quân nói riêng, trong đó có các đơn vị tiền thân của Hải đội 135, Lữ đoàn 170, Vùng 1 Hải quân trong những năm tháng chống chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ. 61 năm đã trôi qua nhưng ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của Chiến thắng trận đầu vẫn luôn là động lực để cán bộ, chiến sĩ của Vùng 1 Hải quân tiếp tục lập nhiều thành tích, chiến công mới trong sự nghiệp quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển của Tổ quốc. Nhân kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh đã có cuộc phỏng vấn Chuẩn đô đốc Trần Xuân Văn, Chính ủy Vùng 1 Hải quân.

- Thưa Chuẩn đô đốc, nhìn lại lịch sử, Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 đã để lại những bài học kinh nghiệm lịch sử như thế nào? + Ngày 2 và 5/8/1964, 3 tàu 333, 336, 339 thuộc Tiểu đoàn 135 Hải quân (nay là Hải đội 135, Lữ đoàn 170, Vùng 1 Hải quân) dũng cảm đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc xâm phạm vùng biển miền Bắc; đồng thời phối hợp, hiệp đồng cùng Khu tuần phòng 1, Căn cứ Hải quân Bãi Cháy (TX Hòn Gai nay là TP Hạ Long) và các lực lượng phòng không bắn rơi 8 máy bay, bắn bị thương nhiều chiếc khác, bắt sống giặc lái An-vơ-rét, đập tan cuộc tiến công “Mũi tên xuyên” của đế quốc Mỹ, làm nên chiến thắng trận đầu vô cùng oanh liệt. Chiến thắng trận đầu của bộ đội Hải quân và quân dân miền Bắc có tiếng vang lớn trên thế giới, khẳng định ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam: Không chịu khuất phục, dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Chiến thắng trận đầu được Bác Hồ khen ngợi: “Các chú đã lập được thành tích lớn trong các cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ vừa qua. Các chú đã chiến đấu rất dũng cảm, đã bắn rơi 8 máy bay Mỹ và bắn hỏng 3 chiếc. Các chú đã bắt sống phi công Mỹ, đánh đuổi tàu chiến Mỹ ra khỏi vùng biển nước ta. Như vậy là rất tốt”. Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu có giá trị cả về lý luận và thực tiễn sâu sắc. Đó là: Luôn đề cao ý thức cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, không để bị động, bất ngờ; xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu cho bộ đội với phương châm: “Địch đến là biết, địch vào là đánh, đã đánh là thắng”; nắm chắc địch, chuẩn bị chu đáo phương án tác chiến, huấn luyện, luyện tập thuần thục phương án, có cách đánh phù hợp; sử dụng lực lượng và lựa chọn khu vực tác chiến phù hợp, hiệp đồng chặt chẽ, chỉ huy kiên quyết, hành động bí mật, đánh đúng thời cơ, vận dụng linh hoạt các thủ đoạn tác chiến đạt hiệu suất cao.

- Hằng năm, các hoạt động kỷ niệm chiến thắng trận đầu đều được các đơn vị, địa phương tổ chức trang trọng. Hoạt động này đã giúp cán bộ, chiến sĩ hiểu biết sâu sắc hơn về lịch sử, tầm vóc, ý nghĩa, thành tích chiến công của Hải quân nhân dân Việt Nam như thế nào, thưa đồng chí?

+ Bộ Tư lệnh Vùng 1, Quân chủng Hải quân đã đề nghị tỉnh Quảng Ninh hỗ trợ tổ chức rất chu đáo lễ tưởng niệm, bố trí khu vực cho tàu hải quân cập cảng và công tác đảm bảo an ninh, an toàn… Năm 2024 là kỷ niệm tròn 60 năm Chiến thắng trận đầu. Trên cơ sở đề nghị của Bộ Tư lệnh Vùng 1, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành kế hoạch thống nhất nội dung tổ chức và đã phối hợp tốt để tổ chức sự kiện tưởng niệm. Lễ tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ và nhân dân hy sinh trong “Chiến thắng trận đầu" là hoạt động nhân văn cao cả, thể hiện tinh thần “Uống nước, nhớ nguồn” của toàn dân tộc, nhân dân các thế hệ. Qua đó, giúp cán bộ, chiến sĩ và nhân dân hiểu hơn về chiến công của lực lượng hải quân và quân dân miền Bắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, bồi dưỡng, nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

- Thưa Chuẩn đô đốc, thời gian đã lùi xa nhưng các thế hệ cán bộ chiến sĩ Vùng 1 Hải quân đã kế tục truyền thống vẻ vang của cha anh như thế nào để hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo?

+ Thực hiện chủ trương xây dựng Quân chủng Hải quân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, những năm gần đây, Vùng 1 Hải quân được trang bị nhiều loại tàu thuyền, vũ khí trang bị mới, hiện đại, đẩy mạnh học tập, nghiên cứu làm chủ khoa học kỹ thuật, công nghệ gắn với ứng dụng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 trong lĩnh vực quân sự Hải quân, trọng tâm là huấn luyện làm chủ vũ khí trang bị mới, hiện đại đi đôi với bảo quản, bảo dưỡng, hiện đại hóa trang bị cũ, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu, tự chủ trong bảo đảm kỹ thuật, trang bị cho các đơn vị.

Vùng 1 Hải quân ra đời từ đơn vị làm nên Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 nên vai trò, ý nghĩa cũng như bài học kinh nghiệm của Chiến thắng trận đầu luôn được cán bộ, chiến sĩ quán triệt sâu sắc. Thường vụ Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Vùng thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác giáo dục chính trị, nhất là giáo dục truyền thống, trong đó có truyền thống đánh thắng trận đầu, để xây dựng bản lĩnh, niềm tin, ý chí, nghị lực cho chiến sĩ toàn vùng vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

- Thưa đồng chí, với những bài học lịch sử của Chiến thắng trận đầu năm 1964, cán bộ chiến sĩ Vùng 1 Hải quân đã vận dụng bài học kinh nghiệm vào huấn luyện và thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo như thế nào để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới?

+ Trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, vận dụng linh hoạt bài học kinh nghiệm từ Chiến thắng trận đầu, Thường vụ Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Vùng 1 Hải quân thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng bản lĩnh, niềm tin, ý chí, nghị lực cho cán bộ, chiến sĩ.

Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 là nguồn cổ vũ, động viên to lớn để cán bộ, chiến sĩ hôm nay giữ vững và phát huy lên một tầm cao mới trong sự nghiệp xây dựng Hải quân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Đồng thời, không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh và khả năng sẵn sàng chiến đấu của các lực lượng, nâng cao chất lượng huấn luyện thực hành, diễn tập, làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật mới, xử trí hiệu quả các tình huống trên biển.

Cấp ủy, chỉ huy các cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo huấn luyện cho bộ đội từ thấp đến cao, từ cơ bản đến chuyên sâu; phát huy tốt việc tự học, tự nghiên cứu, sáng kiến cải tiến kỹ thuật phục vụ huấn luyện. Vùng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện với luyện tập, diễn tập, nhất là diễn tập đối kháng theo các phương án tác chiến, sát nhiệm vụ, sát đối tượng tác chiến, sát chiến trường. Vùng đặc biệt chú trọng huấn luyện trong điều kiện thời tiết phức tạp, khó khăn để rèn luyện bộ đội. Khi có tình huống xảy ra, cán bộ, chiến sĩ có thể bình tĩnh xử trí, hoàn thành tốt nhiệm vụ mà không bị động, bất ngờ.

- Để phát huy truyền thống đánh thắng trận đầu, Vùng 1 Hải quân hôm nay sẽ chủ động nâng cao sức mạnh tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ vững chắc vùng biển, đảo Đông Bắc của Tổ quốc như thế nào, thưa đồng chí?

+ Là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo phía Bắc của Tổ quốc, phát huy truyền thống vẻ vang của thế hệ cha anh đi trước, cán bộ chiến sĩ Vùng 1 Hải quân luôn nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Trước những diễn biến phức tạp của tình hình, các đơn vị của Vùng phải nắm, dự báo sớm mọi động thái trên biển để tham mưu, đề xuất với Quân chủng Hải quân, đồng thời có kế hoạch, phương án đối phó thắng lợi; duy trì các lực lượng, nâng cao cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, không để bị động, bất ngờ và chuẩn bị chu đáo hậu cần, kỹ thuật, tăng cường phân cấp.

Đồng thời điều chỉnh lượng dự trữ vật chất sẵn sàng chiến đấu phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng thành phần lực lượng với mục tiêu bảo đảm đầy đủ, kịp thời mọi mặt cho tàu xuất phát nhanh, bí mật, an toàn. Khi có tình huống phải xử trí theo đúng phương châm, đối sách; đồng thời lãnh đạo chỉ đạo, chỉ huy các lực lượng kiên quyết, kiên trì, khôn khéo bảo vệ vững chắc chủ quyền, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định trên biển, nhất là vùng biển, đảo phía Bắc của Tổ quốc.

- Trong thời bình, nhất là những năm gần đây, cán bộ chiến sĩ Vùng 1 Hải quân đã đồng hành hỗ trợ ngư dân Quảng Ninh yên tâm vươn khơi bám biển như thế nào, thưa Chuẩn đô đốc?

+ Cùng với nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, đảo được phân công quản lý, các đơn vị như: Lữ đoàn 147, Lữ đoàn 169, Lữ đoàn 170 luôn phối hợp chặt chẽ cùng cấp ủy, chính quyền các địa phương ven biển, các lực lượng chức năng trên biển như biên phòng, kiểm ngư, cảnh sát biển thực hiện tốt công tác dân vận, hỗ trợ ngư dân cả trên biển và trên bờ, tuyên truyền về biển, đảo Việt Nam cho ngư dân với nhiều hình thức phong phú, thiết thực và hiệu quả, khám chữa bệnh, cấp phát thuốc miễn phí cho ngư dân, tặng cờ Tổ quốc, áo phao cá nhân, cung cấp lương thực, thực phẩm, cứu, kéo, hỗ trợ tàu thuyền của ngư dân gặp nạn, ra quân làm sạch biển...

Bộ Tư lệnh Vùng 1 Hải quân chủ trì phối hợp với các tỉnh Quảng Ninh, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình và TP Hải Phòng tổ chức phát động Chương trình “Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển”. Thông qua những hoạt động này đã góp phần tăng cường quan hệ gắn bó máu thịt quân dân, làm cho hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ - Người chiến sĩ Hải quân” ngày càng tỏa sáng, giúp ngư dân yên tâm vươn khơi bám biển, cùng lực lượng Hải quân bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc.

- Trân trọng cảm ơn Chuẩn đô đốc đã trả lời phỏng vấn!